Zomergast Reinbert de Leeuw: muziek staat centraal

Het is zondagavond 10 augustus 2014 en Reinbert de Leeuw is Zomergast. Hij heeft zich één ding voorgenomen: de avond zal in het teken moeten staan van de dienstbaarheid van musicus en dirigent. Het werk verrichten zij in dienst van de muziek. Niets anders. En het ego van de musicus moet worden afgezworen.

Allerlei fragmenten worden opgevoerd om zijn betoog kracht bij te zetten worden. Zoals het fragment met de waanzinnige pianist Svjatoslav Richter.

We zien het hier, Richter is slechts een doorgeefluik van de muziek. Hij is weinig tevreden over zijn eigen spel. We krijgen een kort stukje uit een documentaire te zien waarin hij over zichzelf zegt: ‘Ik mag mezelf niet’. Dit streven naar totale perfectie is voer voor menig psycholoog. Toch legt Reinbert haarfijn uit dat dit heel normaal is. De muziek die Richter in zijn hoofd hoort is klaarblijkelijk nog perfecter dan hij in staat is om uit te voeren.

Het was een prachtige avond, gisteravond. Niet alleen heeft Reinbert een mooi college gegeven over de zuiverheid van muziekcomposities en haar uitvoeringen, ook heeft hij de niet alledaagse makers ervan op een voetstuk gezet, want naast Richter verschenen onder meer ook Igor Stravinsky, John Cage, Arnold Schönberg, Claude Vivier, Olivier Messiaen, Louis Andriessen en Misha Mengelberg ten tonele.

Wat ik wel miste was een gesprek over elektronische instrumenten en het gebruik van de computer als dienstbare uitvoerder zonder ego. Hecht Wilfried de Jong, gesprekspartner van Reinbert, zelf misschien teveel waarde aan de musicus? Zijn verhalen over zijn jazzhelden zijn vaak zwaar geromantiseerd. In jazzmuziek is de uitvoering belangrijker dan de compositie want deze vormt slechts een kapstok voor de improvisaties. Toch mistte ik daar vragen over. Reinbert had een bijzonder verhaal, maar het ging niet over de improvisatie. Het ging niet over het neutrale karakter van elektronische muziekinstrumenten. En het ging niet over de computer. Ik had dat allemaal ook nog graag willen weten van Reinbert. Maar ja, zo’n avondje duurt eigenlijk veels te kort…

Reinbert en Wilfried bedankt!

(omslagfoto onder CC BY: MITO SettembreMusica

Door Marco Raaphorst

maakt podcasts en muziek

7 reacties

  1. Vond het ook erg leuk. Super dat Misha erin zat. stukje met Andriessen was best pijnlijk, dat ze z’n werk gewoon uit zaten te lachen O_o

    1. Zoals ze die man hebben mishandeld is een schandaal.
      Mysteriën is een prachtig stuk, werd uiteindelijk ook goed gespeeld, maar vervolgens neemt het orkest het werk niet mee op tournee. Ik denk dat Louis zich niet weer bedenkt, als hem gevraagd wordt iets voor symfonieorkest te schrijven. Never again.

  2. Ik heb deze Zomergastaflevering overgeslagen, maar misschien kijk ik nog even terug op Uitzendinggemist. Wat mij opvalt aan deze editie, meer dan in voorgaande jaren, is dat de avond erg thematisch is ingericht. Dat viel me bij De Jonge al op dat alle fragmenten worden ingezet om een basisidee over te brengen. Dat idee is dus niet meer de ideale televisieavond van de gast, maar een soort van media-essay middels fragmenten en een interview. Dat vind ik jammer.

    1. Sowieso was Zomergasten vroeger meer een autobio aan de hand van televisiefragmenten, waarbij de uitzending vaak begon met een stukje televisie uit de jeugd. Voor beide vormen valt overigens wat te zeggen.

  3. Richter speelt dus de hele expositie 2 maal, zie de actie van de “bladluis” aan het eind van het fragment; Da Capo, vanaf het begin.
    En dat allemaal, onverstoorbaar, in dat trage tempo. Een pianist dus die zich aan conventies niets gelegen laat liggen. En zo hoort het ook.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.