Voor Peter Boorsma: wat is echt?

Samen met de ontwikkeling van de digitale fotografie, komt er steeds meer filtersoftware op de markt, die je in Photoshop kunt gebruiken om bijvoorbeeld Kodachrome te simuleren. Lekker makkelijk, denk ik dan. Onecht. Nep.

Daar ben ik het totaal niet mee eens. Dus in antwoord op Peter’s blogpost ‘Foto versus verzameling pixels’ hier mijn antwoord:

wat is onecht, nep?

een filter op je camera schroeven is dat echt? een echte lens gebruiken? echt glas?

bij het ontwikkelen je hand of via andere objecten de boel afdekken, is dat echt?

een filter in photoshop gebruiken, is dat nep?

volgens mij is het allemaal hetzelfde. als je kunst maakt schep je iets en hoe je dat doet is bijzaak.

eenvoud is prima. foto, filter eroverheen klaar. of je dat nu digitaal doet of niet. wat maakt het uit? Polaroid deed hetzelfde: instand. te gemakkelijk? boeiend.

in muziek hetzelfde: stoer zeggen dat je echte strijkers gebruikt hebt. eens: klinkt geweldig, maar kost ook wat. en de luisteraar beoordeelt alleen maar het eindresultaat.

al dat gelul over puurheid. echtheid. het heeft allemaal gewoon zijn voor- een nadelen.

een overstuurde gitaar is de boel neppen! zo hoort een gitaar helemaal niet te klinken. die maak je harder op een nepperige manier. want zo hard kan je helemaal niet aanslaan. punkers zijn fukking fakers! lekker stoer doen. echt zeg!

toch?

en muziek afspelen is ook nep. er staat potdomme helemaal geen band voor je neus te spelen. wat je hoort is van te voren opgenomen. zo dan, nep zeg! sommige dingen zijn over gedaan. opnieuw ingespeeld omdat er fouten gemaakt werden. soms wel 10 keer opnieuw.

“wij gebruiken alleen echte instrumenten!”

stoer zeg!

“oh, wij gebruiken maar 8 sporen en 3 microfoons”

“en natuurlijk geen synthesizers, hooguit een echte oude Moog”

echt is natuurlijk: je eigen gitaar uit een boom hakken. met je eigen bloed een kleur aanbrengen. de elementen zelf wikkelen. zelf de snoertjes maken. et cetera.

ff serieus: echt zit in je kop en kan een slaaf zijn.

en dat MOMI weblog-uiterlijk, goh wat is dat echt zeg! ik zie allerlei vlekken en rafeltjes. het lijkt net of mijn computer een oud vies magazine is. je zit de boel toch niet te faken zeker Petert?

Door Marco Raaphorst

maakt podcasts en muziek

17 reacties

  1. Persies! Ik zat laatst Prince z’n nieuwe dubbelCD te luisteren (_ik_ vind ‘m echt briljant), en wat me fascineert is dat ik vaak niet kan onderscheiden hoe het gemaakt is. Sommige dingen zijn enorm gestileerd, sommige dingen heel ruw en ongepolijst en alles daartussenin. Als je erop gaat letten word je helemaal gek: Is dit nou echt of nep? Waar zit de scheidslijn.. Hoe de fuck krijgt die dwerg het toch weer voor elkaar.

    Dat is _echt_ knap.

    Goed stuk, Marco!

  2. kunst is een idee bedenken waarbij mensen een gevoel hebben dat het mooi/apart/bijzonder gevonden wordt. misschien aan mijn zijde ook wel een blogstukje waard. eerst even verder ombouwen. ;-)

  3. Digitale fotografie, analoge fotografie? Alsof foto’s knippen uberhaupt al kunst is!

    Dit type onderscheidingsdrang komt op alle gebieden waar we een vernieuwing van traditionele kunsten zien voor.

    Ik begrijp het ook wel. Als je veel tijd in je “kunst” stopt (en er wellicht voor gestudeerd hebt, en jaren ervaring hebt opgedaan) en anderen boeken dan min of meer hetzelfde resultaat met weinig moeite — door het bijv. simpelweg met hulpmiddelen in elkaar flansen — dan is dat toch niet helemaal hetzelfde?

    Er zitten nogal wat stations tussen je eigen gitaar uit een boom hakken, en wat gitaar samples van een construction kit CD’tje in je Fruity Loops mikken.

  4. Het gaat niet om hoe je het doet, het gaat om de soul die er in zit. Je kan nog zo’n dure camera hebben, plus een vette lensenkit (of een vette gitaar, een strijkorkest van mijn part), zolang je niet bezield bezig bent komt er gewoon niks bijzonders uit.

  5. @Marco, niets op tegen natuurlijk. Ik ben zelf fervent gebruiker en maker van samples & loops, maar ik speel ook gitaar en zie wel degelijk het verschil tussen de kunst van het ene en het andere.

    Of “de kunde” eigenlijk.

    Uiteindelijk gaat het natuurlijk om het eindproduct, maar ik vind het niet juist om de weg naar het eindproduct simpel weg te wuiven met “als je kunst maakt schep je iets en hoe je dat doet is bijzaak”.

  6. @Ronnie: Naar mijn idee zit “de kunde” in iets anders.

    Eenvoud is lastig. Herkennen wat nodig is en wat niet is “de kunde”. Daar moet je voor open staan. Stel ik maak muziek voor een documentaire. Ik zie de beelden en pak een sample uit mijn archief. 1 sample en het werkt. Dan is dat misschien niet “de kunde” zoals jij het bedoelt, maar naar mijn idee is dan mijn “kunde” om er verder vanaf te blijven en te zeggen dat het goed is. Dat het verder niets nodig heeft. Dat is heel erg lastig. Al snel zul je twijfelen. Is het wel genoeg?

    Je zult twijfelen of je jezelf wel genoeg ingespannen hebt. 1 sample, dat kan toch iedereen?

    1 sample en weten dat het alles is wat nodig is, dat is ook “kunde” naar mijn idee.

    Ik herinner me een optreden van Miles Davis. De band speelde lekker en saxofonist Bob Berg begon te spelen. Miles had daar later kritiek op. Miles zei: “waarom viel jij plotseling in man?”. Bob: “omdat de band zo lekker klonk, ik MOEST er wel inkomen”. Miles: “de band klonk zo goed, omdat jij even niet speelde”.

    Zo min mogelijk doen, dat is lastig. En al helemaal als je ervoor betaald wordt. Ik vind dat mijn vak. En daar hoop ik steeds beter in te worden. Omdat beelden al zoveel vertellen. Of een stem. Het zoeken naar een kleine ondersteuning of contrast is wat ik zoek. Want het is al snel te druk, teveel.

  7. Natuurlijk, er is veel moois te ontdekken in het eenvoudige, en daar niet te veel mee rommelen is vaak essentieel.

    Maar dat staat los van mijn punt: hoe het eindresultaat tot stand komt is niet onbelangrijk.

  8. Behalve als je het publiek erachter komt dat je aan het Milli Vanilli’en bent -_^

    Ik ben het ook wel grotendeels met je eens, maar voor mij is het gewoon geen zwart wit geval. Soms kan het me niets schelen hoe iets gemaakt is, soms ben ik bijna alleen geinteresseerd in het proces, en heb ik zelfs nauwlijks oog voor het resultaat.

  9. Het proces en de middelen maken deel uit van het eindproduct. Ik denk dat het met beeldend werk anders gaat dan in muziek. Maar zoals ik al tegen Marco zei: ik reageer later uitgebreid.

  10. De ‘vintage’ gitaarsound van b.v. een 60′ strat komt gewoon voort uit het feit dat de elementen na jaren minder hoog produceren. Dat kun je gewoon imiteren met een equalizer. Niks mis mee lijkt me. En wie hoort het verschil?

    Kodachrome stond bekend om z’n koele kleurtoon. In feite werd er in de fabriek al ‘gefilterd’ om die kleurtoon te krijgen. Daar waren ze goed in. Nu kan dat digitaal, en waarom niet?

    Een analoge foto is de grootse nep die er bestaat. Je laat licht op zilverhalogenide kristallen vallen om het latente beeld daarna via de ontwikkeltruuk te versterken en te fixeren zodat het zichtbaar en houdbaar wordt. Gewoon een chemisch/natuurkundig proces.

    Een digitale foto wordt gemaakt door het omzetten van licht naar bytes en op te slaan, en met inkt uit te printen. Ook gewoon een natuurkundig proces.

    Waarom is het één dan echter dan het ander? Volgens mij is het alletwee nep.

    Met de komst van digitale fotografie is de werkwijze gewoon veranderd, je hebt qua beeldbewerking veel meer parameters tot je beschikking en daarmee kun je alle kanten op. Fotografen van nu hebben veel meer gereedschap om een ‘eigen stijl’ te ontwikkelen, mochten ze dat willen. Dan vind ik het niet handig om je neus op te halen voor die digitale techniek. (Punt is wel dat veel beeldmakers niet bepaald subtiel met al die mogelijkheden omgaan, veel overkill).

    Digitaal schieten is ook veel produktiever en levert een ander soort beeld op. Je loopt ook veel minder het risico dat je wat mist. Ik denk dat Weegee in de jaren 40 zijn Speedgraphic zonder er over na te hoeven denken voor mijn digitale spiegelreflex had omgeruild. Waren zijn foto’s dan minder goed geweest?

    Dus gek dat sommige fotografen krampachtig blijven vasthouden aan oude procede’s en ‘hoe een foto eruit hoort te zien’.

  11. ’t Is ook maar net hoe je zelf met je ding bezig bent. Sommige mensen beleven een gevoel van ultiem vakmanschap bij het zelf ontwikkelen van foto’s. En dat is ook tof. In een donkere kamer, de chemicaliën en afwachten of en hoe je foto’s gaan worden. Dat brengt een bepaalde sfeer met zich mee. Het analoog opnemen of het gebruik van vintage instrumenten idem. Het heeft iets nostalgisch wat bijdraagt aan je gevoel bij het eindproduct. (Gaat je oude amp überhaupt wel werken) Noem het mojo ofzo. Ik kan me voorstellen dat je dan wat mist bij de modernere technieken, waarbij het door jou geliefde procedé overbodig is geworden. In mijn band speel ik op een oude vox en een Jaguar uit ’65. Mijn nieuwere Strats zijn betere gitaren, zonder twijfel. Toch is de Jaguar mijn lieveling.

  12. @Derek: helemaal mee eens. Maar het ene is niet echter naar mijn idee. Wat we nu vintage noemen was ooit hypermodern en sommigen moesten daar niets van hebben.

    Ik hou ook van mijn oude Strat en oude geluidversterkers. Sterker nog dat geluid is nog nooit helemaal goed gesimuleerd in digitale apparatuur. Toch is het een echt gitaargeluid :-)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.