er zit spaghetti in de muziek

Ooit bezocht ik een spaghetti-marathon in de Euro Cinema. Men betaalde nog met guldens toentertijd. Ik moet een jaar of 13 zijn geweest en was verknocht aan het genre. John Wayne boeide mij niet, ik ging alleen voor de Italiaanse ‘spaghetti’ westerns. En dat is zo gebleven.

Spaghetti westerns zijn rauw en puur. Kinderen zien hun ouders sterven terwijl de tranentrekkende muziek van grootmeester Ennio Morricone klinkt. Het kwaad is aan de winnende hand. In 1 woord zijn ze weerzinwekkend. Meestal zag ik ze op de zwart-wit televisie die in de slaapkamer van mijn ouders stond. Via de BRT voorafgegaan door een prachtige introductie van filmkenner Jo Rupke.

Nu lees ik, jaren later, in de VPRO-gids van deze week een opmerking van filmmaker Martin Koolhoven (voor iets anders, zie deze lange discussie die ik met hem voerde).

En de muziek van Morricone is ook weer prachtig. Al is Enrique Bacalov, de componist van Django en Quien sabe?, bijna net zo belangrijk geweest als Morrocone.

En ik moet bekennen, Enrique ken ik helemaal niet. Sterker nog, ik associeer juist Ennio met het hele genre. Ik zie paarden rennen en hoor Ennio’s akoestische gitaren. Een kind was zojuist getuige van de moord op zijn ouders, je ziet hem huilen terwijl een klap op de Tubular Bells valt, een fluit klinkt en het prachtige melodische thema opnieuw wordt ingezet. De boodschap giert door je lijf, dit is de dood, dit is eenzaamheid, dit is verlies en pijn. Ennio zet dat altijd zwaar aan, zo zwaar mogelijk met scherpe violen. Hartverscheurend rauw.

Martin Koolhoven is ongetwijfeld een veel grotere kenner van het genre dan ik. Daarom mijn vraag aan Martin: wat maakt spaghetti muziek tot typische spaghetti muziek?

Door Marco Raaphorst

maakt podcasts en muziek

7 reacties

  1. De pathos. In Amerika was de western iets heel anders met een heel ander muzikaal idioom. Morricone bepaalde hoe een westernscore vanaf dat moment mocht en kon klinken. Veel emotioneler en in niets verwand aan de kabbelende country die daarvoor gangbaar was.

    Overigens zei ik niet dat Bacalov net zo belangrijk zou zijn als Morricone, maar dat hij gek genoeg minder bekend is en ook geweldig. Maar ja, journalisten. Ik zal wat Bacalov blippen. Te horen via twitter, bijvoorbeeld.

  2. @Martin: er zit wat Bacalov in Kill Bill ben ik achter. Fraai. Ineens besef ik me dat die zangerige melodieën de Italiaanse opera als basis hebben. Dat galmende.

  3. Dat was je nog niet duidelijk? Dat lijkt me wel duidelijk. Alhoewel het niet eens zo zeer letterlijk is, alswel een onderliggend gevoel. Het zijn klassiek geschoolde componisten. Donaggio ook, die verruilde zijn klassieke vioolachtergrond eerst voor een carriere in popmuziek en zelfs daarin hoor je een pathos die je alleen maar kunt krijgen als je opgegroeid bent in een land waar operas zo belangrijk was. Dat werd alleen maar erger in zijn latere soundtracks. Toen ik met hem werket heb ik het daar, maar misschien nog wel meer met zijn assistent, over gehad.

  4. Nee, de directe link met Opera had ik nog niet gemaakt. Misschien is het Alzheimer.

    De violen janken, huilen. Erg Opera. Jordanezen hebben het ook maar missen die de geweldige melodieën.

    Voor mij is spaghetti ook de link met die theatrale aanvullingen, de fuzzgitaartjes en die arpeggio’s op piano en gitaar bij spanning. Het is nog een hele kunst om Ennio en soortgenoten te omarmen en tegelijkertijd je eigen stem te laten horen. Maar goeds, de basis blijft natuurlijk die onweerstaanbare melodieën op een hemels bed van harmonie. Zelfs op een half valse piano of gitaar komt dat nog over. Mooie stem er tegenaan en de traan loopt over het doek.

  5. Met spaghettiwesterns had ik nooit zo veel, hoewel Morricone’s muziek me wel altijd kon boeien. Ik werd pas echt gegrepen door zijn sound bij het volgen van de sublieme televisieserie ‘La Piovra’. Ik heb echter ook wel eens begrepen dat één van zijn leerlingen hier een groot aandeel in had.
    Hoe dan ook: muziek van een grillige schoonheid, bijna té mooie melodieën en klankkleuren die aandoen alsof je met je nagels over een schoolbord strijkt.
    Een compilatie: http://bit.ly/9ORKCG

  6. @Geert: het zou mij niets verbazen als Ennio inderdaad niet zoveel met ‘La Piovra’ van doen heeft gehad, maar juist zijn leerlingen. Ik mis zijn typische melodische keuze. Ennio is zoeter en sentimenteler.

    Once Upon a Time in America is een van mijn favorieten: http://www.youtube.com/watch?v=3kR3okP-fS4

    De muziek werd eerst gecomponeerd en vervolgens werd de film opgenomen. De Niro speelde zelfs diverse scenes terwijl de muziek op de set klonk.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.