Beste Marco,
Ik ben een muziekproducer, zanger, songwriter en danser, oftewel ik leef en adem muziek! Ik heb voor mijn afstudeeropdracht o.a. getracht uit te zoeken of en hoe het mogelijk is voor een muzikant om alles zelf te doen, van tekst en productie tot opname en afmixen (masteren doe ik ook maar dit kan een engineer beter).
Regelmatig sturen studenten mij in het kader van een scriptie of andersoortige afstudeeropdracht een stel vragen op. Meestal zijn dat interessante vragen waar ik op mijn blog ook wat mee kan. Vandaar dus het volgende. Tip: ga er wel ff voor zitten, het is nogal een verhaal :)
Stelling: De kosten van professionele studio’s maakt dat platenmaatschappijen geen risico’s nemen met opnames, waardoor muziek vaak generiek klinkt.
Onwaar. Tegenwoordig worden veel producties gewoon thuis gemaakt, of in het vliegtuig, of op een hotelkamer. Hiphop en elektronische muziek wordt zo gemaakt. En dat kost vrijwel niets. Hooguit is wat geld voor een mixage en/of mastering in studio van een dag of 2 nodig.
De meeste muziek klinkt generiek omdat de meeste musici willen scoren in plaats van originele muziek te maken. Ze willen de massa aanspreken en doen dat op basis van de muziek die in een verleden populair bleek te zijn. Dat is het op maat leveren van muziek binnen vastgestelde paden. En dus weinig origineel te noemen.
De meeste musici zijn bang dat hun muziek nooit gehoord wordt. Ook al vinden ze het zelf mooi. Ze kijken liever naar anderen en stemmen daar hun eigen muziek op af.
Ik heb geen respect voor lafaards. Ik geloof in eigenwijsheid (de naam zegt het al). Neem een Miles Davis, Hendrix, Aphex Twin en ga zo maar door. Die hadden schijt aan alles. Dat zijn echte musici. Die maken muziek vanuit een innerlijke noodzaak en niet vanuit een commercieel doel.
Stelling: De thuisstudio baant de weg vrij voor meer talent dan tevoren, de technische en inhoudelijke kwaliteit van amateur muziek is verbeterd.
Waar. 20 jaar geleden toen ik nog in analoge studio’s opnam had je best last van ruis en andere technische beperkingen. Nu heb je die niet meer. Elke laptop is in staat om goeie opnames te maken. Dus het gaat alleen nog maar om wat de gebruiker ermee doet. Daarom is er kwalitatief op geen enkele manier een verschil aan te duiden tussen een professional of een amateur. Je zou hooguit kunnen zeggen dat een professional er zijn geld mee verdiend. Hoewel dat voor amateurs ook geldt. En sommigen zijn zelfs populairder dan professionals, met name de nieuwe musici die geloven in het sharen/delen van muziek en het hergebruik ervan.
Stelling: Artiesten zijn technischer geworden, de enige toegevoegde waarde van een studio is de engineer die voor hun de producties kan masteren.
Onwaar. Ik ken genoeg musici die ook zelf masteren, dat doe ik ook. Het voordeel daarvan is dat je bijvoorbeeld iets in 1 dag af kunt maken. De consument luistert muziek via mp3 bestanden af, soms op zeer slechte boxen of in een lawaaiige omgeving zoals in een trein.
Sommige muziek is juist opzettelijk lofi gemaakt omdat muziek anders zo clean klinkt. De techniek is eerder te netjes dan niet. Ik vergelijk het ook met de huidige digitale fotocamera’s. Aan de ene kant misschien mooi qua beeld, maar aan de andere kant soms te weinig sfeervol. Alsof je de gordijnen te ver open zet. Het beeld is dan te hard. Dat heb je met muziek die met digitale apparatuur gemaakt is vaak ook. Ons oor houdt van vertekeningen, van zachtheid is het hoog, van een ruis hier en daar, van dynamiek. Een perfecte cirkel getekend op de computer is te perfect. Teken je hem losjes met de hand dan zie je er leven in. Voor kunst is dat essentieel.
In de afgelopen decennia hebben de technologische ontwikkelingen geleid tot de introductie van de thuisstudio, in hoeverre heeft u (zakelijk) schade opgelopen en/of profijt gehad bij de opkomst van softwaretechnologieën en thuisstudio’s? Hoe is uw rol of business model veranderd?
Ik heb er enorm veel plezier in dat ik tegenwoordig met mijn laptop alles kan doen. Dat ik sneller kan werken dan voorheen. En dat ik ook samen kan werken door bijvoorbeeld samples van derden te gebruiken. En anderen mijn werk kan laten hergebruiken.
Ook vind ik het zeer prettig dat als ik iets maak ik het direct online kan zetten en dat iedereen ernaar kan luisteren. Vroeger was dat een proces van veel geduld hebben. Als je CD uiteindelijk in de winkels lag was je alweer met hele andere dingen bezig. Internet past daarom veel beter bij mijn manier van werken. Ik wil dingen maken en ze laten horen en zien. Uiteindelijk levert die aandacht weer vraag op voor specifiek werk, bijvoorbeeld maatwerkmuziek voor derden (radio, tv, internet).
Omdat ik mij zo online profileer word ik steeds vaker gevraagd om er lezingen over te geven. Dat wat ze nu social media noemen. Daarin neem ik altijd onderwerpen zoals remix culture en Creative Commons licenties in mee. Dat zijn de essentiële onderwerpen voor de huidige muziekcultuur. En dat speelt zich tegenwoordig helemaal online af. Je hebt geen label meer nodig. En muziekmagazines zijn ook nog alleen interessant op het moment dat zij muziek ook echt laten horen. Jij bent als muzikant dus ook alleen maar interessant op het moment dat er te linken valt naar jouw muziek. Muziek moet een url zijn.
De thuisstudio heeft een drastische evolutie gekend, van tape machines twintig jaar terug tot laptop studio’s tegenwoordig. Hoe ziet u deze evolutie voltrekken? Hoe ziet u uw rol in het toekomstige muziekklimaat?
De huidige tijd is mij op het lijf geschreven. Als muzikant wil je vrijheid. Want muziek is, als het goed is, vrijheid. Toch kozen vroeger musici massaal voor een wurgcontract met een label. Ik ben 41 en was al vanaf een jaar of 16 in professionele studio’s te vinden. De verschrikkelijke verhalen hoe kunstwerken van musici commercieel naar de kloten geholpen worden ken ik dus zeker wel. En tot op de dag van vandaag komen daar nieuwe verhalen bij.
Ik geloof niet in labels of platenmaatschappijen. Ik geloof in het zelf doen en het online zetten. 100% Do It Yourself. En dat kan beter dan ooit tevoren, je kunt nu heel eenvoudig jouw publiek vinden.
Mijn businessmodel is niet veranderd. Toen ik mijn bedrijf Melodiefabriek in april 2003 startte vond ik het logisch om alles gratis aan te bieden. Dus al mijn muziek en geluiden kon men gewoon beluisteren online. Dat werkte als een portfolio en dat doet het nog steeds. Een jaar later, in 2004, ontdekte ik Creative Commons en ontstond samenwerking met mensen die mijn muziek gingen hergebruiken in hun muziek of video’s. Uiteindelijk geeft dat allemaal aan hoe belangrijk of dat jouw werk is. Daarom adviseer ik ook iedereen een zo laag mogelijke licentie te gebruiken. Daardoor zal het gebruik en hergebruik groeien. Net zoals dat Wikipedia groter heeft doen groeien dan haar concurrent die het duidelijk niet heeft begrepen: Britannica.
Ik geef toe: je zult geduld moeten hebben. Of beter: creatief moeten zijn. Als je gratis je muziek weggeeft dan moet je op een andere manier geld kunnen verdienen. In mijn geval is dat via maatwerkmuziek en het geven van lezingen en trainingen het geval. Maar misschien moet je juist wel veel gaan optreden. Online geldverdienen is best lastig, offline is dat eenvoudiger. Met name omdat je offline echt een inspanning levert op aanvraag. Daarom doe ik offline ook nooit iets gratis. Door mijn jarenlange kennis op het gebied van muziek online kan ik enorm goed advies geven.
Ook merk ik dat als ik muziek voor klanten maak, deze klanten meeprofiteren van de enorme aandacht die ik het online meegeef. Er is op die manier ook veel meer aandacht voor hun product of dienst.
Sharen/delen van content is vanaf het begin van internet belangrijk gebleken. Maar heden ten dage zelfs een voorwaarde geworden. Dat punt heeft de oude muziekindustrie niet gesnapt. En snapt het nog steeds niet. Het businessmodel van de blogger. Dat zijn de hedendaagse makers. Sommigen verdienen er een zeer goeie boterham mee. Omdat ze iets maken dat gelezen, gezien of gehoord wordt. En dat kun je allemaal vanaf een zolderkamer doen. Zonder enig budget. En de plek op de aarde waar je je bevindt maakt ook niet uit. Je hebt zelfs massel als je in een lagelonenland woont want alleen al wat geld via Google Ads maken je misschien totaal onafhankelijk in je bestaan. Nederlanders hebben veel geld nodig omdat het leven hier duur is.
Laat ik opmerken dat ik eenvoudig leef. Zonder al te veel luxe. In een huurwoning. Maar ik leef in vrijheid en kan doen wat ik wil. Ik kan zelfs werk weigeren dat ik niet interessant vind. Om verder te komen in het leven moet je lef en wijsheid tonen. Niet als een mak schaap maar overal achteraan lopen. En al helemaal niet voor een veiligheid kiezen. Veiligheid brengt je juist ellende. Ik ben avontuurlijk aangelegd, durf grote beslissingen en risico’s te nemen. Ik droom en tegelijkertijd een echte doener. Ik ben een creatief ondernemer.
De omslag die ik de komende jaren verwacht gaat nog veel verder dan wat je nu ziet. We zitten nu in een matige crisis, maar onze kosten van arbeid zijn veel te hoog. Dus als de globalisering door internet echt doorzet dan zal daar wat aan moeten gebeuren. Voor een deel is muziek een kwestie van waardepaling achteraf. Want je maakt eerst iets en daarna blijkt de waarde. Dit kan zich laten uitdrukken in bijvoorbeeld giften of aandacht vanaf populaire weblogs, Twitter of Facebook bijvoorbeeld.
En we zijn gelukkig van de top-40 af. Er is niet langer zoiets als De Populaire Artiest. Die is er absoluut niet meer. Er is geen Algemene Smaak. De massa is uit, de niche is in. Internet zet de zaken op gelijk niveau en het hiërarchische model past daar niet bij. Dat is het model van de oude media.
Als muzikant heb je nu de vrijheid om te maken wat je wilt. Totale vrijheid. 100% DIY. Dat is eigenlijk altijd zo geweest, alleen kun je er nu veel beter een publiek mee bereiken. De middelen daarvoor zijn eenvoudiger en toegankelijker geworden. Dat heb ik met mijn festival Blog-Art goed gemerkt. Dat was 100% DIY en toch haalden we alle kranten en zelfs het NOS Journaal. Online marketing gaat namelijk heel hard als je een goed verhaal kunt vertellen. Dus: verhaal dat goeie verhaal! Vertel het de wereld.
Geef een reactie