Amy (documentaire, 2015)

We delen ons halve privé-leven online. Soms onder naïef geroep dat we “niets te verbergen hebben.” Toch blijven er genoeg zaken over die we echt niet op straat gooien, in de krant of op het bord van Rutte willen hebben.

Voor een popster geldt die privacy niet, daar hebben De Media wel voor gezorgd. Hij of zij moet ervoor knokken om überhaupt nog iets van een privé-leven te kunnen leiden. Een wedstrijd die als verloren moet worden beschouwd zodra de popster overlijdt. In éen klap komt het complete privé-leven van de dode popster volledig op straat te liggen. Nieuwsgierigheid levert immers veel geld op.

Ik was gisteren getuige van zo’n openbaarmaking. In het Filmhuis van Den Haag zag ik de documentaire Amy over het leven van Amy Winehouse. Na afloop kwamen de vragen. Waarom willen wij zo diep in de huid kruipen van die supersterren? Waarom moeten wij dit allemaal willen zien? En met die wij bedoel ik natuurlijk vooral: ikzelf.

Ik zag beelden van Amy die grauw voor zich uitkijkend op een vieze bank in haar appartement zit, compleet van de wereld door een combinatie van drank en heroïne. Gefilmd door haar toekomstige echtgenoot Blake Fielder-Civil. Een griezel.

Ik herinner me liever de beelden van een paar jaar daarvoor. Toen Amy nog stellig overtuigd was dat ze nooit een grote ster zou worden. Omdat ze complexe jazzliedjes schrijft. Zie hoe haar dunne vingers om de hals van haar gitaar complexe akkoordreeksen spelen. Een septiem/mol 5, of een mineur 13, het lijkt allemaal gesneden koek voor Amy. Ze is van de jazz en haat hedendaagse muziek. Met een goed gevoel voor melodie en een dijk van een stem die niet past bij haar fragiele postuur.

Maar ze werd wel succesvol, commercieel en artistiek gezien.

In haar teksten durft ze diep te graven. Haar problematische relatie met de 7 jaar oudere vriend die het naar haar idee ontbreekt aan mannelijkheid verwoordt ze in haar hit Stronger Than Me. De persoon in kwestie krijgt het label “you’re my ladyboy” opgeplakt. Te soft voor Amy. “You should be stronger than me”, zo zingt ze.

Amy heeft tegengas nodig maar krijgt het niet. Moeders is te slap net als pa. Pa Winehouse verzwijgt jarenlang zijn buitenechtelijke relatie en laat uiteindelijk het gezin in de steek. De scheiding vormde voor Amy de aanleiding om haar eigen gang te gaan. Aan tegengas ontbrak het volledig en dus ontspoorde ze al snel. Zelfs toen, vele jaren later, Amy rijp was voor een verplicht bezoek aan de rehab. Ook dit voorval resulteerde in een lied. Eentje waarin ze helder uitlegt hoe het zit. Ze lacht ze allemaal uit, allemaal te slap, inclusief papa:

They tried to make me go to rehab

I said, “no, no, no”

(…)

And if my daddy thinks I’m fine
He’s tried to make me go to rehab
I won’t go, go, go

Het moge duidelijk zijn: pa Winehouse komt er in de documentaire niet goed vanaf. Als de man aan het woord is spreekt hij over Amy in de zin van Zakelijk en nooit en te nimmer als zijnde Zijn Dochter.

De documentaire Amy zit onwaarschijnlijk knap in elkaar. Vrijwel nergens zien we op camera een talking head spreken. Het verhaal wordt voornamelijk verteld aan de hand van privé-beelden en voice-overs van collega-muzikanten, vriendinnen, bodyguards etc. Het gekmakende geluid van de camera’s van de paparazzi die steevast op de loer liggen wordt aangezet met slim sounddesign. De sluiters van de camera’s horen we terwijl de beelden in slow motion voortgezet worden. In het echt kan het niet, maar op beeld werkt het uitstekend. De documentaire zit vol met dit soort subtiele vondsten. Het is al met al een tot in de puntjes verzorgde documentaire.

Schrijnend is hoeveel geld er aan Amy verdiend wordt. Door die gevoelloze idioot van een Blake Fielder-Civil, haar echtgenoot, bijvoorbeeld. De privé-beelden zal hij voor grof geld verkocht hebben aan de documentairemaker. En tijdens de film zijn we getuige van hoezeer die foute pa van Amy gewoon elke Engelse pond uit zijn bloedeigen dochter probeert te persen. Hij overvalt dochterlief zelfs tijdens een vakantie en neemt een camerateam mee dat hem filmt. Alles voor het geld. Privacy, geen.

De documentaire is zowel fascinerend als beschamend. Het laat je dingen zien die je niet zou moeten zien. Omdat ze simpelweg te privé zijn. Arme Amy toch. Als ze terug kon gaan naar de tijd voordat ze beroemd werd, zou ze het zo doen, zo zegt ze ergens in de film. Maar De Media hadden het allang voor haar beslist. Omdat ze geld oplevert.

Edward Snowden toonde aan dat onze eigen overheid ons op grote schaal afluistert en al onze teksten, foto’s en video’s logt. We spreken er schande van want we hebben toch recht op privacy? Maar we vergeten de supersterren. Ook zij hebben recht op privacy. En ook na hun dood. Ook al zijn jij en ik nog zo nieuwsgierig. En ook al kun je er nog zoveel geld aan verdienen.

Door Marco Raaphorst

maakt podcasts en muziek

2 reacties

  1. Ik vond het een intense docu film omdat de beelden zo privé waren dat je soms ongemakkelijk werd. Vooral het videobeeld na haar begrafenis, waarbij iedereen naar buiten komt en je ziet dat er van een afstand gefilmd wordt. Waar komen die beelden vandaan? Wie heeft toen gefilmd? Je spiekt mee.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.