De vrouw die geen pijn voelt

Op The New Yorker las ik het fascinerende verhaal A world without pain over de Schotse Joanne Cameron die geen pijn kan voelen, zowel fysiek als mentaal niet. Voor wie dat stuk nog wil lezen: doe dat eerst voordat je de rest van mijn stuk leest.


In het artikel worden eerst de mooie kanten van het verhaal van Joanne Cameron belicht. Haar leven is ronduit positief en liefdevol te noemen. Zelfs als mensen heel naar tegen haar doen ook dan blijft ze rustig en compassie voor hen voelen.

Bij elke operatie die Cameron moest ondergaan had ze geen enkele pijnstiller nodig. En toen haar eigen zoon in elkaar geslagen was en in het ziekenhuis kwam te liggen, voelde ze geen verdriet maar handelde puur uit compassie. Nooit worden bij haar diepe gevoelens van verdriet of machteloosheid aangeboord. Zelfs toen haar eerste man overleed ging het leven gelijk weer verder. Evenals bij de dood van haar ouders.

Cameron vermoedt dat haar vader ook geen pijn kon voelen. In haar jeugd las hij elke dag poëzie aan haar voor en huppelde daarna samen met haar handje in handje naar school toe. Volgens Cameron was het de meest liefdevolle man die je je maar kon voorstellen.

Hoewel Cameron een puur positief leven leidt, er kleven best een hoop nadelen aan haar afwijking. Mensen die geen pijn kunnen voelen zijn zeldzaam, maar ze zijn er wel. De afwijking wordt gezien als gevaarlijk omdat je zonder gevoel van pijn fysiek en mentaal zeer kwetsbaar bent.

Ze bevond zich altijd in een veilige omgeving, maar zou dat niet het geval zijn dan zou haar zomaar het ergste kunnen zijn overkomen zonder dat ze er erg in had. Een beetje zoals ze vroeger als klein kind een gebroken arm had gekregen zonder dat ze er zelf erg in had. Het was haar moeder opgevallen dat haar arm er raar bij hing. Ook haar heupoperatie was niet het gevolg van pijn maar doordat anderen haar vreemde houding tijdens het lopen opmerkten.

De dochter van Cameron is niet zo blij met die altijd blije en liefdevolle moeder. Het is een beetje raar als je moeder tijdens je pubertijd, terwijl je tegen haar staat te schreeuwen, blijft zeggen: “het is goed hoor!” Woede is een soort verborgen verdriet, of vaak het resultaat ervan. Je voelt je verdrietig en wordt boos, of andersom. Hoewel het woord woede in het stuk niet letterlijk benoemd wordt, het is duidelijk dat Cameron ook totaal geen boosheid kent.

Lastig, want niet alleen als ouder, maar überhaupt om je staande te houden in het leven, is boosheid noodzakelijk.

Compassie heeft Cameron in overvloed. Maar aan empathie ontbreekt het haar volledig. Als iemand zich ongelukkig voelt of verdrietig is dan kan Cameron dat niet meevoelen. En hoewel dat voor Cameron misschien lekker positief voelt, de ander zal daar totaal anders over denken. Zal zich emotioneel niet begrepen voelen door haar.

Kortom: koester de pijn. Het is een duidelijk signaal.

Door Marco Raaphorst

maakt podcasts en muziek

6 reacties

  1. Je schrijft:
    “Compassie heeft Cameron in overvloed. Maar aan empathie ontbreekt het haar totaal. Als iemand zich ongelukkig voelt of verdrietig is dan kan Cameron dat niet meevoelen. En hoewel dat voor Cameron misschien lekker positief voelt, de ander zal daar totaal anders over denken. Zal zich emotioneel niet begrepen voelen door haar.”

    Ik vermoed dat het voor Cameron niet speciaal lekker positief voelt. Het is voor haar wat het is. De ander die zich niet begrepen voelt door haar, heeft een verwachting. Ik denk dat de ander zichzelf moet begrijpen en dat kan alleen in een omgeving van compassie. Daarin krijgt de ander de ruimte om te zijn en zichzelf te zien in die situatie. Mee-lijden is zinloos. Daarbij ik kan niet voelen wat een ander voelt; net zo min als ik kan weten wat een ander denkt; net zo min als ik voor een ander kan denken. En als ik beweer dat ik wel kan voelen wat de ander voelt, dan jok ik. Het is ingebeeld en hooguit gebaseerd om eenzelfde soort ervaring en dan nog is dat mijn ervaring, door mijn bril. Mijn verbeelding.

    Dank je Marco voor het plaatsen van dit artikel en jouw verhaal. Ik ben weer een beetje wijzer.

    1. Emoties zijn toch voelbaar? Als een ander pijn voelt, dan voel jij dat toch ook? Emotie is wat mij betreft een sterk communicatiemiddel. Via emoties kun je woordeloos communiceren.

      Het is jammer dat dit artikel niet ingaat op bijvoorbeeld muziek, maar ik vermoed dat Cameron daar ook een aparte verhouding mee zal hebben. Muziek is tenslotte een taal waarmee je met emotie communiceert. De ontvanger voelt de muziek. Het maakt de emotie overdraagbaar. Muziek is soms zelfs ook een beetje mee-lijden denk ik. Maar da’s niet erg. Vinden we zelfs lekker. Net als een verdrietig boek of film.

      Misschien begrijp ik je niet helemaal goed. Ben benieuwd hoe jij de emoties in relatie tot empathie ziet. Maar goeds, dat is misschien een te groot onderwerp voor ff een reactie…

      1. Ik kom erop terug. Ik denk dat mijn definitie van die woorden misschien anders is. Medelijden, emotie, empathie, mededogen. Mooi onderwerp voor een blog. Het staat nu op mijn onderwerpenlijst.

      2. Emoties zijn niet altijd voelbaar. Als iemand pijn heeft voel ik dit niet altijd zelf. En dan, als ik ook iets zou voelen dat lijkt op zo’n soort pijn, zal het niet dezelfde pijn zijn zijn want andermans mijn is niet die van mij en andersom. Ook bepaalde muziek raakt niet iedereen. Misschien heeft dit te maken met de herinnering die je krijgt als je bepaalde soort muziek hoort waarbij de ander dit niet heeft want het is zijn herinnering niet. Compassie is ook iets anders dan me(ede)lijden. Me(ede)lijden is ergens bijna een belediging naar de ander, vind ik. Je vindt iemand sneu en zielig. Meevoelen is tot op zekere hoogte proberen te snappen wat iemand beweegt en daarin kun je iets meevoelen maar niet helemaal. Dat hoeft ook niet, helemaal niet erg.

Laat een antwoord achter aan Marco Raaphorst Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.