Verdeeldheid in de muziekwereld

De afgelopen twee decennia kreeg het fenomeen mainstream een knauw. Het internet heeft ervoor gezorgd dat veel meer mensen hun kunsten kunnen vertonen en een publiek weten te veroveren. Waar vroeger de top werd aangevoerd door slechts een kleine groep makers die ongekend succes hadden, is dat nu veel meer verdeeld. De aloude doch modernistische internet-term The Long Tail is van toepassing op deze situatie.

En waar vroeger elke boerenlul wist wie Michael Jackson, John Lennon, of Prince was, krijg je vandaag de dag vraagtekens in de oogjes te zien als je in een winkelstraat willekeurig wat mensen aanspreekt met de vraag “Kent u de muziek van Olivia Rodrigo?” Nee natuurlijk niet! Toch voert deze madame op nummer één de lijst van 50 Best Albums of 2021 aanvoert van RollingStone Magazine aan.

Conclusie: de tijden zijn ra-di-caal veranderd. De mainstream is al jaren hartstikke dood.

Iedereen zijn eigen timeline

Dichter bij huis, in OOR’s Eindlijst 2021 (artikel werd later verwijderd van de website) vinden we Little Simz op nummer 1. Wie zei u? En wat ook opvallend is: hou je de lijst van RollingStone naast die van OOR dan vind je nauwelijks overlappingen. Het zijn lijstjes uit twee parallelle universums. Of twee bubbels, ook goed. Dus dat wat we de tweedeling in de samenleving noemen is simpelweg de verdeeldheid die je OVERAL in terugziet.

En dat is niet erg, internet bracht ons chaos: één grote planeet vol diversiteit en tegengestelde meningen. Het is een gegeven.

Maar even terug naar de muziek, ook Chris Bernasco constateerde hetzelfde op zijn blog Goeie Nummers:

Zou het kunnen dat de verschillende popwerelden steeds verder uit elkaar drijven? Dat continenten en genres zich steeds meer op zichzelf terugtrekken? Dat lijkt een te boude stelling op basis van te weinig feiten, ‘daar is eerst nader onderzoek voor nodig’, maar mij lijkt het in elk geval niet onlogisch. Want het huidige immense streaming-aanbod vraagt naast kwaliteit mogelijk om een extra selectiecriterium bij het samenstellen van een betekenisvol jaarlijstje. Zoals nationaliteit of muziekgenre.

bron

Vroeger was de televisie een afspiegeling van wat er zich in de wereld afspeelde. Dat is allang niet meer het geval. Wie op YouTube kijkt ziet een hele andere wereld. Wie op Twitter kijkt ook. Die wereld is op de persoon die kijkt afgestemd. Jij krijgt iets anders te zien dan ik krijg te zien. Dat is het model van de sociale media. Iedereen krijgt zijn eigen timeline.

Zoals ik het al eerder formuleerde, de mainstream is dood. Mainstream nieuws dus ook. De massa bereiken is vandaag de dag onmogelijk. Mensen zitten in hun eigen bubbel, op hun eigen timeline, het is niet anders. En het is eigenlijk wel reëel ook. Het idee hebben dat je iedereen bereikt en dat iedereen dezelfde smaak en mening heeft, het is een raar idee. De wereld draait op dynamiek, niet op gelijkgestemden.

Oude muziek is koning

Vroeger draaide de muziekindustrie om nieuwe muziek. Ook dat is allang niet meer het geval. Wie een account op Spotify heeft weet dat Spotify jou aan het luisteren wil houden maar niet door je telkens nieuwe muziek voor te schotelen die net uitgekomen is. Nee, Spotify biedt nieuwe muziek aan op basis van jouw smaak en maakt daarin geen enkele onderscheid tussen oude en nieuwe muziek.

Oude muziek doet het zelfs beter dan nieuwe muziek anno 2022. En we leven in tijden dat retro helemaal in is. 99,999% van alle muzikanten krijgt een warm gevoel bij oude geluiden en oude techniek. Het analoge tijdperk wordt juist bewierookt door een jonge generatie die denkt dat vroeger veel dingen beter waren. Ik ben overigens niet zo en zweer bij de digitale techniek.

Het is ook iets waar het publiek naar snakt. De energie die de Stones, The Beatles, James Brown en dat soort lui hadden, mist een nieuwe generatie die met het marketingboek op schoot een track volgens het boekje loopt te bouwen. Waarin elke fout weggepoetst wordt, en elke valse zanglijn wordt omgebogen door Autotune.

Het publiek snakt naar de rauwe eerlijkheid van voeger. Daarom is zo’n programma als Chansons! van Matthijs en Rob ook zo razend populair.

Aan oude muziek heb je heel weinig kosten, het hoeft immers niet meer gemaakt worden. Daarom worden de collecties van Bob Dylan, Paul Simon, Bruce Springsteen maar ook van jonkies zoals Taylor Swift en Shakira opgekocht door platenmaatschappijen die er de vruchten van plukken. Oude muziek is op dit moment een interessantere en veiligere markt (want: gegarandeerd succesvol) dan erop gokken dat nieuwe muziek produceren zich ooit nog gaat terugbetalen.

Hou mij ten goede: elke moderne maker MOET nieuwe dingen maken naar mijn idee. Dus die wil ik ook niet ontmoedigen (heb schijt aan de mening van een ander, de tijdgeest of wat dan ook, maak wat je moet maken!) Alleen denkt de muziekindustrie daar voor een groot deel anders over. Het uitmelken van oude muziek, kijk om je heen, je ziet het gebeuren.

Op Spotify en alle andere streaming diensten maakt het (natuurlijk!) geen moer uit of je iets nieuws draait of iets ouds. Een stream is een stream. Dit is dus een radicaal ander model dan het model van de Top Zoveel lijstjes en van de radio dat gebaseerd was op het promoten van nieuwe muziek (radio DJ’s waren de slaven van de muziekindustrie, de promoters van nieuwe muziek).

DieLittle Simz die OOR op nr 1 zet is goed voor ruim 3 miljoen luisteraars op Spotify. The Beatles zijn goed voor een kleine 25 miljoen, veel meer dus. Queen is goed voor 47 miljoen luisteraars per maand. Dat is meer dan Byoncé met haar 32 miljoen. Om maar wat te noemen…

Denk je dat die platenmaatschappijen met iets anders bezig zijn dan met poen verdienen? Natuurlijk niet. En dus schuiven ze nu de oude muziek he-le-maal naar voren.

Spotify geeft elke luisteraar een lijstje per week voor de nieuwe muziek die uit is gekomen. Dat noemt men de Release Radar. Ik weet niet hoe jouw lijsten er meestal uitzien maar mijn Release Radar staat vol met oude muziek die opnieuw werd uitgegeven. Oude live-opnames, demo-versies, of een remaster van het een of ander.

Iedereen is een sterretje

Dat die lijstjes dus he-le-maal geen enkele waarde meer hebben lijkt mij een appeltje-eitje.

Ook Lefsetz kwam tot die conclusie:

Have you read any of the music Top Ten lists? THEY’RE ALL DIFFERENT RECORDS! Used to be there was some consensus, now there’s none. And I won’t bother to debate what albums are good or bad, but I will tell you if you wanted to be informed, dive deep, discover new material, good luck. Check ’em out, there seems to be some consistency in listing Jazmine Sullivan, but other than that… And this isn’t about the critics, who like to amplify their pet favorites, but the landscape. It’s incomprehensible. If we can’t even agree on a Top Ten, then what are the odds there really is a Top Ten? This is how scattered and abstruse the music world has become, and there’s not a single purveyor who will mention it, for fear their project won’t be featured.

bron

In zijn apocalyptische stuk Everybody Is A Star (“We’re in the post-internet era, What do I mean by that? The innovation, the bubble, is over.”) gaat Lefsetz nog een stap verder:

We are not going backward, this is where we are, forget the past, it’s nearly irrelevant, everything’s up for grabs in today’s society, it’s utter chaos, and unless you accept this you’re doomed.

bron

HoewelLefsetz het beschrijft in de setting dat de oude tijden vervlogen zijn, stemt het mij juist positief. We zijn af van de oude gatekeepers en het it’s lonely at the top-idee. In plaats van slechts een handjevol supersterren die populairder dan Jezus zijn is het een kwestie geworden van ‘Everybody Is A Star‘, zoals Lefsetz schrijft.

Maar ik ben het niet helemaal met Lefsetz eens. Hij schets een beeld van een wereld waarin het internet niet langer zou innoveren. Ik vraag het me af. En ik denk dat een wereld zonder grote sterren en mainstream meuk een heerlijke wereld is vol diversiteit. Terug naar kleinere, minder volle zalen, dat is prima toch? Ook goed voor onze gezondheid. Dat massale, die verafgoding van de superster, vond ik altijd al verschrikkelijk en nu is het ook echt einde oefening daarmee.

Is dit het nieuwe normaal? Ik mag het hopen!

P.S. Ik hou ieder jaar een lijst bij van mijn favoriete fonkelnieuwe tracks van het jaar. Hieronder die van 2021. Tip: zet ‘m op random.

UPDATE: Zie ook het zeer interessante MRC Data’s 2021 U.S. Year-End Report dat ingaat op de toegenomen waarde van met name het oude deel van de catalogus:

This led to a significant increase in Catalog’s share of the audio on-demand streaming universe, with 70% in 2021 vs 65% in 2020, as consumers reconnected with old favorites or discovered them for the first time through platforms like TikTok. 

Abonneer je op mijn berichten

Bepaal zelf de frequentie waarin je mijn artikelen wilt ontvangen (direct, dagelijks of eens per week). De link om dit in te stellen vind je in de bevestigingsmail.

Reacties

2 reacties op “Verdeeldheid in de muziekwereld”

  1. Harry avatar
    Harry

    Marco,

    Heldere en goede analyse.
    Maar het is toch jammer als we de collectieve beleving helemaal kwijtraken. Je wil over 20 jaar eens een keer met een ander nummer kunnen meeblèren dan Bohemian Rhapsody. Kunnen meeblèren betekent dat je deel uitmaakt van dezelfde herinnering, en dat is een vitaliserend en pacificerend geschenk.
    Ik denk dat we internet hiervoor niet kunnen omvormen. Zolang we blijven marktdenken, zal de divergentie en nivellering alleen maar toenemen. We kunnen en we moeten niet terug naar de gouden hitjaren (en zeker niet naar de ’tommulders’ van weleer), maar wel moeten we op zoek naar convergerende krachten. Het enige wat ik kan verzinnen, is vertraging. Vetraging in releases, en ook vertraging in de wereld in het algemeen…..

    1. Marco Raaphorst avatar
      Marco Raaphorst

      Er worden meer werken dan ooit gepubliceerd. Of daar een paar werken uit gedestilleerd worden die als heel belangrijk worden beschouwd, geen idee. Het lijkt er niet op gezien het feit dat de nieuwe criticasters totaal tegengestelde meningen hebben. Dus zijn die Top Zoveel lijstjes vandaag de dag ook radicaal verschillend.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.