Gisteren trakteerde ik mijn eigen op een Siberische wandeltocht richting het Fotomuseum Den Haag.
Fotomuseum Den Haag presenteert dit najaar de grootste overzichtstentoonstelling tot nu toe van Judith Joy Ross (1946), een van de grootste Amerikaanse portretfotografen. Te zien is een selectie van meer dan 150 vintage prints uit het archief van de fotograaf uit de afgelopen vijftig jaar, voornamelijk portretten. De zachte zwart-wit tonen, de toepassing van scherptediepte en een grote emotionele beladenheid kenmerken haar stijl. Ross heeft daarbij het vermogen het verschil in maatschappelijk status tussen de geportretteerden te laten verdwijnen. Met haar aanpak van de fotografie als observatie- en ontmoetingsmiddel, plaats Ross zich in de traditie van grote fotografen als Lewis Hine, August Sander en Diane Arbus.
bron
De Portraits of the U.S. Congress maakte indruk. De oorlog in Vietnam gaf Ross het idee om de gezagsdragers die hiervoor verantwoordelijk zijn af te beelden. Ze zien eruit als doodnormale mensen die gewoon hun werk uitvoeren. Dat normale mensen verschrikkelijke kunnen dingen doen mag bekend zijn. Zo niet, begin dan bv met het Eichmann-proces.
Haar foto’s zijn sober, de expressie van de persoon op de foto is minimaal. Ik hou daar heel erg van. Geen grotesk gebaar maar het tegenovergestelde: het minimale. Ingetogenheid.
Sommige mensen hekelen de teksten die naast kunstwerken hangen. Alsof kunst geen uitleg behoeft. Dit geldt in ieder geval niet voor de foto’s van Ross want hier is die context juist nodig.
Een andere serie die ik heel bijzonder vond is Portraits at the Vietnam Veterans Memorial. Ross maakte portretten van bezoekers van het Vietnam Veterans Memorial in Washington, D.C in de jaren 1983 en 1984.
Veelzeggende soberheid, ik ben er dol op. Niet alleen in de fotografie maar ook in de muziek. Of het nu om de uitgebeende jazz van Kind of Blue van Miles Davis gaat of om een Braziliaan die met gitaar en zang mijn wereld in vuur en vlam weet te zetten.
Met calvinisme of onderdrukking van het gevoel heeft het niets te maken. Eerder het tegenovergestelde. Kunstzinnige soberheid zit hem in het niet willen overschreeuwen, het niet willen benadrukken, de kijker/luisteraar niet dwingen, zodat gevoel kan ontstaan.
