Ableton Link slaat een brug tussen Live, Reason en andere muziekapps

Link is een protocol dat desktop en iOS apps draadloos met elkaar laat syncen. Een geniaal systeem dat nieuwe mogelijkheden biedt voor het maken van muziek.

Vorige maand blogde ik op mijn Melodiefabriek over het geweldige Ableton Link protocol (lees ‘Ableton Link is da bomb!’) voor het synchroniseren van muziek applicaties. Gisteren lieten de firma’s Propellerhead en Ableton weten dat Reason nu ook voorzien is van Link, waarmee Reason een van de eerste desktop-apps is die het ondersteunt.

Link werd in oktober 2015 tijdens het Berlijnse Loop festival, dat jaarlijks georganiseerd wordt door Ableton, geïntroduceerd. Zie onderstaande video (vanaf 41:38):

Dankzij Link kunnen iOS apps gesynchroniseerd worden met Ableton Live. Maar ook zonder Ableton Live kunnen iOS apps die Link ondersteunen gesynchroniseerd worden.

Online beweerden velen dat Ableton “natuurlijk nooit” zou toestaan dat ook andere desktop-apps van Link voorzien zouden worden. Dat weigerde ik te geloven. Om Link populair te laten worden zou je als Ableton toch willen dat juist IEDEREEN Link gaat inbouwen? Ik stelde het dan ook aan Propellerhead voor: bouw Link in Reason in!

Welnu Reason 9.1 is sinds gisteren een feit, want voorzien van Link. Het is te gek om te zien dat Ableton en Propellerhead middels Link aan elkaar gelinkt en gesyncd kunnen worden. Of aan elke iOS app die met Link werkt.

Als kers op de taart kondigde Ableton gisteren aan dat Link nu een Open Source protocol is geworden:

Also #AbletonLink is now open source, so developers can integrate it into their own software https://t.co/EQi3WVSTPF pic.twitter.com/cFa0GCbcsM

— Ableton (@Ableton) September 14, 2016

Helemaal mijn idee. Open Source Protocol for the win! We mogen Ableton Link direct bijschrijven als een van de grootste innovaties op het gebied van muziektechnologie.

De techniek van Link zal ik in 2 stappen hieronder uitleggen. Te beginnen met stap 1, de ellende van vroeger.

Het oude probleem van sync

Wie zo oud is als ik (of ouder) kent het gesodemieter met het synchroniseren van een tape-recorder aan een computer. Dat werkte bagger. De Atari-computer liep al door 1 kleine dropout op de tape volkomen uit sync. SMPTE, het sync-protocol toentertijd, had een resolutie van 25 frames per seconde (PAL norm). Ook voor video-editors was dat vaak een drama, want 25 frames is te grof en dus moest je vaak kiezen: of te vroeg of te laat. Heel strak muziek of effecten timen op de beelden was er niet bij.

MIDI timecode had dezelfde problemen, want het gebruikte dezelfde grove resolutie als SMPTE. MIDI clock is/wordt veel gebruikt voor muziek omdat het op tempo synchroniseert, maar ook dat werkt totaal niet vlekkeloos. Ik citeer uit Wikipedia en schud volhoofdig ja:

Because of limitations in MIDI and synthesizers, devices driven by MIDI beatclock are often subject to clock drift.

De uitvinding van Propellerhead, ReWire, bood uitkomst. Het deed haar intrede in ReBirth al in 1998. Middels ReWire kan je 2 muziekapps aan elkaar koppelen en syncen. En dankzij ReWire werd het voor het eerst in de geschiedenis mogelijk om 2 programma’s sample nauwkeurig (!) te syncen. Dankzij ReWire kan ik tot op de dag van vandaag zeer complexe producties maken waarin ik Ableton Live en Propellerhead Reason aan elkaar “knoop”/sync. En met mij vele anderen. Zo kun je bijvoorbeeld Reason of Live aan ProTools koppelen, of aan Cubase, aan Logic en ga zo maar door. De invloed van dit sync-protocol is simpelweg gigantisch. En ook omdat het niet alleen 2 programma’s naadloos laat syncen maar ook de mogelijkheid biedt om de audio van de Slave naar de Master te routeren. En je kunt ook tussen de 2 programma’s een soort virtuele MIDI verbinding tot stand brengen waardoor je bijvoorbeeld de sequencer van de Master de synths en drumcomputers van de Slave kunt laten triggeren.

Al deze systemen zijn dus gebaseerd op het principe Master en Slave (mag dat woord nog tegenwoordig? *kuch*). De Master triggert en trekt als het ware de Slave (soms in meervoud, bij meerdere Slaves) met zich mee op basis van tijdcode of tempo. Heel simpel dus.

Het geniale van Ableton Link

Ableton Link biedt een type sync dat fundamenteel afwijkt van de oudere sync-protocollen. Link is ingebouwd in Ableton Live (9.6 en hoger), Propellerhead Reason (9.1 en hoger) en diverse iOS apps. Dit zorgt ervoor dat je al die apps met elkaar kunt synchroniseren. Het mooie van Link is dat het draadloos via een WIFI-verbinding werkt. Als alle apparaten gebruik maken van dezelfde WIFI-verbinding dan kun je ze syncen middels Link. Zo kan ik bijvoorbeeld Figure (ook van Propellerhead) op mijn iPhone heel eenvoudig syncen met Live en/of Reason op mijn MacBook Pro.

Het syncen verloopt via WIFI. Het beste kun je daarvoor een Ad Hoc connectie opzetten, een tijdelijk netwerk tussen verschillende apparaten zonder dat je er een router of internet voor nodig hebt. Het is de meest optimale draadloze verbinding tussen apparaten. Het netwerk is direct tussen die apparaten, maar dan draadloos. Maar als je een prima WIFI verbinding hebt thuis of in de studio dan is dat ook zonder problemen te gebruiken. Maar live via een Ad Hoc connectie, op een festival bijvoorbeeld, ben je verzekerd van een rete strakke sync. Kickûh toch?

Hoe verloopt het Link proces? Stap voor stap:

Het eerste apparaat/app dat gestart wordt (en waarop Link actief is) bepaalt het tempo en gaat afspelen.
Druk op een ander apparaat/app waarop Link actief is op play en bij de eerst volgende maat zal ook dit apparaat naadloos het tempo van apparaat 1 gaan volgen.
Maar nu komt het mooie: als je apparaat/app 1 of 2 stopt dan loopt het andere apparaat gewoon door!
Wie het tempo verandert doet het tempo veranderen. En als een paar mensen dat tegelijkertijd doen dan zal de laatste die dat doet het tempo bepalen (kortom: een spelletje tempo-oorlog dus).

Het belangrijkste verschil van Link ten opzichte van die oudere protocollen is dat Link de Slave(s) niet met zich “meetrekt” maar dat elke apparaat/app op zichzelf staat. Elk apparaat/app kan meedoen in de Link sync wanneer de gebruiker dan wenst te doen.

Precies dit is wat Link zo revolutionair maakt! Link maakt het mogelijk om allerlei apparaten en apps live, geheel on-the-fly, aan en uit te zetten. Op die manier kun je met anderen en andere apparaten gaan samenspelen. Live optreden met laptops en iPads wordt niet alleen heel makkelijk gemaakt, het is ook nog eens heel eenvoudig nu om in alle vrijheid met anderen te gaan samenspelen. Iets dat nog niet eerder mogelijk was op deze manier.

Je zou zelf een heel orkest kunnen bouwen van iPads en ze afzonderlijk van elkaar kunnen gaan starten en stoppen gedurende een live optreden. En wat te denken als Link ingebouwd gaat worden in video-apps? Voor live optredens met vette visuals schept dit een berg aan mogelijkheden, niet normaal meer! Geen gedoe met kabels meer en vrijheid tot improvisaties. Ge. Ni. Aal.

Het is een hele fijne tijd om muziek te maken. We schrijven geschiedenis!

Voor meer info, zie ableton.com/en/link en propellerheads.se/reason-91

Geluiden ontwerpen

Een tijd terug postte ik een blog met daarin een track die ik maakte op basis van een korte opname van ‘een ijsklontje dat tegen het glas tikt’. Hier die opname:

Het verraste me dat zelfs sommige vakbroeders zich afvroegen hoe ik het gedaan had. Een enkeling vroeg me zelfs: “heb je echt geen andere instrumenten gebruikt?” Nee, het is slechts één opname, 1 sample.

Glas heeft een muzikale toon

Het geluid van een ijsklontje dat tegen het glas tikt is vrij eenvoudig te manipuleren omdat het als een muzikale toon klinkt. Dit ligt aan de resonantie van het glas. Vandaar dus dat je glazen kunt laten zingen als je er met een vochtige vinger over wrijft. Die toon kun je eenvoudig repitchen in een pakket als Ableton Live of Propellerhead Reason (noot: ijsklontje heb ik geheel in Reason gemaakt). En die toon kun je gaan timestretchen, oprekken in lengte zonder dat de toonhoogte omlaag gaat. Vervolgens kun je er bassen van bouwen, pad-sounds, drumsounds, werkelijk alles. Echt complex, vind ik, is het niet.

Lees verder →

De helse klus van het maken van presets

Factory Soundbank

Mijn vaste lezers weten dat ik honderden geluiden voor het muzieksoftware Propellerhead Reason gemaakt heb. Deze presets worden meegeleverd met het pakket en bevinden zich in de Factory Soundbank. Het is alweer een paar jaar geleden dat ik dat voor het Zweedse Propellerhead gedaan heb. Nu komt het zelden nog voor dat zij mij of een andere professionele sounddesigner inhuren voor aanvullende geluiden. De Reason-gebruikers zelf helpen tegenwoordig graag gratis mee. Hoewel ik niet in de portemonnaie van de Zweedse firma kan kijken, het zal een grote rol spelen. Toch jammer want presets kunnen een product namelijk maken of breken. Sterker nog: presets ZIJN het product.

Ik ken veel mensen die niet snappen hoe ze een geluid zelf moeten programmeren op een synthesizer. Laat staan dat ze in staat zijn om multi-samples te maken. En toegegeven: het is ook heel complex. Mijn mazzel is dat ik engelengeduld heb, volhardend ben en op jonge leeftijd begonnen ben met de meest complexe vorm van geluidssynthese: FM.

En toen ik jaren later versie 1 van Reason kocht keerde ik het pakket binnenste buiten. Elke dag was ik bezig met het programmeren van geluiden. Hierdoor ging ik steeds beter aanvoelen waartoe het pakket in staat was. Later is daar het geweldige pakket Ableton Live ook nog bijgekomen. Beide pakketen beheers ik tot in de puntjes. En nog altijd kan ik me compleet in het sounddesign verliezen als ik met een laptop op de bank zit…

Ik gebruik ze zelf ook

Maar natuurlijk gebruik ikzelf ook presets. Simpelweg omdat als ik muziek aan het maken ben (en wat toch mijn eerste liefste is) ik absoluut geen tijd hebt om een preset van scratch af aan op te bouwen. Wat ik dus meestal doe is een preset optimaliseren voor mijn track. Tegenwoordig moet je razendsnel muziek kunnen leveren die ook nog eens topklasse klinkt. Dus zul je niet alleen over een grote voorraad toppresets moeten beschikken, je zult die bibliotheek met presets ook op je duimpje moeten kennen zodat je ze desgewenst razendsnel te voorschijn kunt toveren.

Sommige presets die ik voor Reason maakte hebben enorm veel tijd en moeite gekost om te maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de akoestische bassen of akoestische gitaren. Zo bedacht ik me bij het maken van presets voor Reason 3 dat het voor een akoestische bas wel tof zou zijn als je met behulp van het modulatiewiel er wat flageolet-noten bij zou kunnen draaien om zo te kunnen variëren tussen mooi gespeelde noten en de boventoon-varianten ervan. De Upright+Harm patch in Reason is daarvan het resultaat. Deze patch heeft mij vele uren gekost, verspreid over een paar dagen. En de samples zijn verstemd op zo’n manier dat het muzikaal lekker klinkt. Het uitgangspunt is niet loepzuiver, maar het uitgangspunt is een muzikale sound die lekker in Het Geheel, in de mix van andere instrumenten, past.

Dit geldt overigens niet alleen voor gesamplede instrumenten. Ook synthesizersounds hebben mij zeeën van tijd gekost om te bouwen. Gek werd ik er soms van. Urenlang pielen in software en heel intensief luisteren, het gaat je niet in de koude kleren zitten. En let wel: je werkt ook nog eens met apha-versies van software vol bugs, die ook nog een stroperig traag reageert op alles wat je doet. Het koste echt bloed, zweet en tranen. Maar ik beschouw mijn geluiden als klassiekers, als mijn kinderen.

Mike Daliot van Native Instruments

Het boek PRESETS – digital shortcuts to sound van Stefan Goldmann is daarom ook een feest van herkenning. Bijvoorbeeld door het interview met Mike Daliot, sounddesigner voor Native Instruments. Mike programmeerde ondermeer de topsounds voor de NI Reaktor synths zoals Photone en Metaphysical Function. Ook is hij verantwoordelijk voor de geniale sounds die met NI Massive meegeleverd worden. Je kunt betwisten of Massive de veste synth ever is maar het is wel een synth met onwaarschijnlijk vette presets. Om met Mike te spreken:

Presets used to show off what an instrument can do. During my time at Native I recognised that now the presets are the instruments.

Complexity is the death of all music. Unfortunately, for producing cutting-edge sounds you need this complexity. Otherwise they wouldn’t exist. Complex designs are saved into presets, and people happily use these.

While programming these sounds I recognised I was actually hiding the synthesizer behind the sounds. They helped to obscure what it actually does since hardly any user will have the spare time to programme such deep patches. It just takes too much time.

Ik ben het er 100% mee eens.

Naast geluiden voor Propellerhead heb ik ook voor andere software geluiden gemaakt. Voor de firma FabFilter bijvoorbeeld en diverse Android en iPhone apps.

Roger Linn z’n Shuffle

Een jaar geleden maakte ik de documentaire Oostende Healing over het Midnight Love album van Marvin Gaye dat hij in België opnam. Wat het album zo speciaal maakt is dat op het hele album geen echte drummer valt te horen maar een drumcomputer, de Roland TR-808. Het apparaat wordt nu beschouwd als een klassieker maar Roland promote het toentertijd zelf als een handig budget apparaat voor het maken van demo’s.

Een belangrijk aspekt dat aan de TR-808 ontbreekt: de shuffle mode. Het ding swingt niet! Roger Linn is de uitvinder van deze shuffle mode die hij voor het eerst heeft toegevoegd aan zijn legendarische Linn LM-1 Drum Computer. Dezelfde shuffle modi vind je ook op Akai MPC samplers (die overigens ook werden ontworpen door Roger Linn).

Roger legt uit hoe shuffle-modus werkt:

My implementation of swing has always been very simple: I merely delay the second 16th note within each 8th note. In other words, I delay all the even-numbered 16th notes within the beat (2, 4, 6, 8, etc.) In my products I describe the swing amount in terms of the ratio of time duration between the first and second 16th notes within each 8th note. For example, 50% is no swing, meaning that both 16th notes within each 8th note are given equal timing. And 66% means perfect triplet swing, meaning that the first 16th note of each pair gets 2/3 of the time, and the second 16th note gets 1/3, so the second 16th note falls on a perfect 8th note triplet. The fun comes in the in-between settings. For example, a 90 BPM swing groove will feel looser at 62% than at a perfect swing setting of 66%. And for straight 16th-note beats (no swing), a swing setting of 54% will loosen up the feel without it sounding like swing. Between 50% and around 70% are lots of wonderful little settings that, for a particular beat and tempo, can change a rigid beat into something that makes people move.

Zowel Propellerhead Reason en Ableton Live software is voorzien van een groove editor met een reeks van shuffle presets die werden overgenomen van de beroemde LM-1 / MPC-serie. In Live kun je een groove toepassen op elke clip (MIDI en audio) die is voorzien van Warp-locators. In Reason is dit beperkt tot instrument-clips/tracks. Je kunt groove niet toepassen op audio tracks. Wel kan groove toegepast worden wanneer je het Reason DrOctoRex apparaat gebruikt, maar dat kost veel stappen in vergelijking met Live.

Roger, out.

Processing Found Sound door Robert Henke

Robert Henke noemt zichzelf ook wel Monolake. Maar ik ken hem eigenlijk vooral vanwege zijn werk voor het softwarepakket Ableton Live. Robert bedankte voor de functie van toekomstig directeur van Ableton vanwege de angst dat dat wellicht het einde van zijn artistieke carrière zou kunnen betekenen. Zijn vroegere muzikale compagnon in Monolake, Gerhard Behles, deed dat wel en hing inderdaad zijn muzikale carrière aan de wilgen. (bron)

Afgelopen dagen volgde ik bij STEIM, Amsterdam, een workshop van deze Robert Henke. De insteek daarvan: Processing Found Sound. Het bewerken van veldopnames dus. Een zeer geslaagde workshop waarin Robert het manipuleren van geluid via software liet horen maar ook de theoretische kant ervan uitdiepte. Genoeg gesprekstof die ik komende tijd zal proberen om te zetten naar wat verse blogsels.

Welke muzieksoftware is het meest populair?

Op Facebook doet Computer Music Magazine onderzoek naar de meest gebruikte muzieksoftware (DAW = digital audio workstation). Het levert een interessant lijstje op, met tot nu toe al duizenden respondenten:

Ik mailde hierover met iemand die een grote muziekwinkel heeft. Hij had mij eerder benaderd om eens na te denken over marketing voor zijn winkel. Tijdens dat gesprek vertelde hij mij dat zowel Propellerhead Reason en Ableton Live in zijn winkel nauwelijks verkocht werden, in tegenstelling tot Steinberg Cubase. Ik vond het vreemd want online is er veel meer aandacht voor Reason en Live dan voor andere muzieksoftware. En toen ik gisteren dat onderzoek zag op Facebook werd mijn mening daarin bevestigd.

De man van de muziekwinkel wierp op dat Computer Music Magazine erbij had moeten vragen aan de respondenten of het om een legale versie gaat. Zijn deze pakketten zo populair omdat er gekraakte versies in omloop zijn? Ik denk van niet. Volgens mij is er een simpele reden waarom Cubase in muziekwinkels nog goed verkoopt: Cubase verkoopt nog steeds een doos met een boekje en DVD-tje, een Boxed product. En dat kopen mensen nog steeds het liefst in een winkel. Ableton en Propellerhead bieden al jaren (!!!) downloads aan en hebben daarmee alle tussenhandel overbodig gemaakt. Wellicht spijtig, maar geef ze eens ongelijk. En Propellerhead is met versie 6.5 van Reason ook nog eens begonnen om Rack Extensions via haar website te verkopen, een beetje zoals Apple dat met haar iTunes Store doet. Het zorgt ervoor dat elke Reason gebruiker voortaan regelmatig de Reason website zal bezoeken. Heel slim bedacht dus.

Ook opvallend is dat de pakketen die zich zuiver op de professionele markt focussen, pakketen zoals Apple Logic en ProTools, het eigenlijk heel heel slecht doen. Naast de eerder genoemde Cubase dus. En het verbaast mij niets. Hoewel veel professionals deze pakketen gebruiken ze zijn naar mijn idee veel te conservatief van opzet en niet met hun tijd meergegaan. Ik ben een Cubase gebruiker van het eerste uur maar ben jaren geleden afgehaakt doordat Cubase te onstabiel bleek te zijn geworden. En de saaie workflow ging mij teveel tegenstaan. Live en Reason zijn veel creatievere pakketen en veel meer bedoeld voor creatieve musici.

Ik heb weleens in een studio gezeten met een technicus die bij Pro Tools zweerde. Maar toen hij zag hoe snel ik met wat ruis, een LFO en een filter in Ableton Live precies het geluid maakte dat ‘ie wilde horen, moest hij toegeven dat dat in Pro Tools toch heel wat langer zou gaan duren. Sterker nog: hij had eigenlijk geen idee hoe hij zoiets zou moeten bouwen. Live en Reason zijn veel modulairder van opzet en dus perfect voor iemand zoals ik die graag kleit met audio.

De muziekindustrie staat zeker niet stil maar is aan het veranderen, niet alleen voor de consument maar ook voor de creatieve maker. Dat belooft dus nog wat voor de toekomst!

Green Gartside in mijn droom vannacht

green Locatie: Grote Marktplein Den Haag.

Ik luisterde naar drie nieuwe stukken muziek via Ableton Live. Op mijn laptop, gewoon via de ingebouwde speakers. Green Gartside, de zanger van Scritti Politti, zat rechts van mij op het terras iets te drinken. Hij knikte uit een soort van ‘wij kennen elkaar toch?’. Twee stukken waren helemaal goed. Maar aan nummer drie moest nog wat gebeuren. Ik rommelde wat met de toonhoogte en het tempo van het geheel.

Toen ik opstond sprak Green me aan: “I like what you did on that last song. And by the way, we still need to make an appointment for that Ableton Live training”.

Later die dag heb ik nog bij Green zijn vrouw in de auto gezeten. De aanleiding en het meeste van ons gesprek ben ik vergeten. We hebben het nog over die training gehad, weet ik. En dat geld geen probleem is, Green krijgt hem gratis van mij. Dat moest ze Green maar vertellen.