Ik las een mooi interview met arts en schrijver Ivan Wolffers in de Volkskrant vandaag. Hij heeft sinds 2002 gevorderde prostaatkanker maar leeft al langer dan de prognose die zijn behandelend arts toentertijd maakte. Met zo’n concrete levensbeperking kom je tot vragen over zingeving.
Mensen willen grip krijgen op het leven. Bijvoorbeeld door iets concreets te doen of te maken waarvan zij vinden dat het zin heeft. Iets dat een zichtbaar resultaat heeft, tastbaar is, een fijn gevoel geeft enzo verder.
Dingen maken is grip. Een muziekinstrument steeds beter beheersen is ook grip. Steeds beter in staat zijn om naar anderen te luisteren is grip. Beter je eigen gevoel weten te plaatsen, de gedachten die eraan ten grondslag liggen, is grip.
De ziekte betekende dat er opeens chaos was in mijn bestaan. Door te schrijven hoopte ik daar vat op te krijgen. Ik ben begonnen met een blog over het alledaagse, waarin ik alles beschreef wat met die kanker te maken had. Ik nam me voor tot de kern door te dringen, de essentie te benoemen.
Lukte dat ook?
Ivan Wolffers in interview Volkskrant 27 mei 2019
‘Gedeeltelijk. Het probleem is dat je altijd iemand hebt die over je schouder meeleest. Grote schrijvers kunnen zich daaraan onttrekken. Reve schreef wat er in hem opkwam, hij bekommerde zich niet om anderen. Ik heb dat ook geprobeerd, maar betwijfel of het me gelukt is. Ik kwam erachter dat mijn blog door veel meer mensen werd gelezen dan ik had verwacht. Ik dacht dat vooral wat vrienden en familieleden zo op de hoogte zouden blijven, maar veel meer mensen gingen het lezen. Daardoor voelde ik me toch weer gedwongen bepaalde zaken achter te houden. Marion (Bloem, red.) zal ongetwijfeld zeggen dat ik nog niet eerlijk genoeg ben geweest.’
Met een blog concretiseer je je gedachten. Je maakt iets wat grip veroorzaakt. Een blog is een document, voor jezelf, voor anderen, het kan opgeslagen en bewaard worden. Het kan nu gelezen worden, of later. Misschien dat het over 100 jaar nog relevant is. Het is een teken van leven dat niet hoeft te vervliegen. Net als dat een boek niet hoeft te vervliegen. Of een lied, een film, een belangrijke sportwedstrijd en ga zo maar door.
Maar de buitenwereld gooit soms roet in het eten. Ivan is zich er bewust van dat er een publiek is dat meeleest. En je leest tussen de regels door dat ‘ie ermee worstelt, soms te weinig lak heeft aan de lezers.
De mening van een ander heeft niets met jou te maken. Grip krijgen op die mening van een ander heeft geen enkele zin. Tenzij je politicus bent, of een doordrammend discussiërend persoon. Je kunt je gaan inhouden in het schrijven, zaken achterwege laten waar een lezer mogelijk kritiek op zal hebben. Maar wat nu als die zaken je na aan het hart liggen? Als je de schaamte erover juist uit de weg wilt gaan?
Wie schrijft probeert grip te krijgen op het leven. De schrijver hoeft daarover aan niemand goedkeuring te vragen want het is aan de lezer of hij of zij er iets mee doet. Don’t shoot the messenger, zeggen ze. Een waarheid als een koe.
