Toen Miles Davis de filmmuziek voor Ascenseur pour l’échafaud maakte besloot hij geen violen in te zetten. Dat lag niet voor de hand want filmmuziek grossiert nu eenmaal in Volop Violen. Terwijl het publiek nauwelijks of geen klassieke muziek thuis draait. Een apart soort mismatch die alleen door ingesleten gewoontes heeft kunnen ontstaan.
Het getuigt bij Miles en regisseur Louis Malle van lef dat zij niet hebben gekozen voor de bekende weg. Miles en zijn makkers improviseerden op de thema’s die Miles had verzonnen. Het is iets dat filmcomponisten nooit en te nimmer doen, die laten niets aan het toeval over en willen dat elke noot exact is. Miles en zijn makkers daarentegen improviseerden terwijl ze naar de film keken in de studio. Een kwestie van 1, 2, 3, 4 aftellen en gaan. Op het vuur van het moment.
Deze soundtrack is tot op de dag van vandaag een meesterwerk te noemen omdat Miles en Louis Malle iets nieuws deden.
En waarom zou jij dat ook niet doen? Waarom zou je überhaupt iets willen toevoegen dat al tig keer eerder precies zo gedaan is? Meer van hetzelfde is de dood in de pot. Daar heeft de wereld helemaal niets aan. Dat kun je maar beter op de plank leggen of in een kuil diep onder de grond begraven.
Alleen wat echt moet, dat moet eruit. Ga niet voor minder. En stop je eigenheid nooit weg maar omarm het. Wees dus een beetje zoals Miles, zonder hem na te willen doen.
Midden in het proces van het produceren van een podcast zit ik op dit moment. Het moet een serie van 10 afleveringen gaan worden. Een serie over het vinden van eigenheid in de muziek. Het vinden van een artistieke ziel. Ik ben niet de hoofdpersoon in de podcast, toch gaat het ook over mij. Alles wat er gezegd wordt is onderhevig aan zelfreflectie want alles wat ik erin wil hebben en wat niet, het is allemaal aan mij om dat te bepalen.
Elke documentaire is gekleurd. Je kunt maar 1 kant opkijken met de camera en dwing je de kijker echt om ergens naar te kijken. Hij of zij ziet niet wat er naast of achter de camera gebeurt. Met audio heb je dat minder in de hand. Geluid speelt zich tenslotte als een wolk rond de microfoon af en die vangt ook het geluid van opzij en van achteren op. Een camera kan dat niet, tenzij je een moderne 360 graden camera gebruikt…
Maar goeds, waar zit mijn eigûh eigenheid als het aankomt op muziek? Ik heb de afgelopen jaren veel verkend en geëxperimenteerd op muzikaal gebied als componist, sounddesigner en uitvoerend muzikant. Veelzijdigheid is iets wat mij redelijk ligt, maar toch knaagt er iets.
De keuzes die je maakt, ze vormen je.
Ik weet nog hoe ik een jaar of 13 was en op een open dag van de Haagse Stedelijke Muziekschool aanwezig was. Als ik toen de muziek van de jazzgitaar workshop van Ferry Robers niet gehoord had was ik er ook niet aan begonnen. Dan had ik misschien gekozen voor een workshop popmuziek. Maar ik koos voor jazz.
Toen ik op mijn 16e in een schoolbandje terecht kwam begreep ik geen ene donder van de blueslicks die je over Rolling Stones songs behoorde te spelen. Hoe je over complexe jazz akkoorden moest soloren snapte ik wel. Ik speelde modaal over de Stones en het klonk voor geen meter. Que!? Bovendien swingde ik en dat is niet goed voor rock ‘n’ roll. Rock moet je hoekig, rauw en fel spelen. En in een solo moet je met een behoorlijk overstuurd geluid de gitaar laten gillen, met licks die omhoog gaan. Sizzling to the top…
De complexe harmonie van de jazz, ik ben er altijd dol op geweest. Daarom hou ik ook zo van Steely Dan. En daarom raakte ik ook verknocht aan Braziliaanse muziek. Harmonisch, melodisch en ritmisch is die muziek zo verschrikkelijk rijk. En tekstueel zijn de Brazilianen ook nog eens de grootste poëten op aarde. Een werelddeel dat op muzikaal gebied behoorlijk miskend wordt door de rest van de wereld!
Samen met Tom America heb ik de formatie ‘zegzeg’. Dat vraagt om een eenvoudige en droge aanpak wat mij betreft. Een gitaar in al zijn naaktheid, zonder poespas. Gewoon zorgvuldig gekozen noten. Geen episch gegil met veel vervorming. Geen theater en geen stoerdoenerij.
We etaleren helemaal niets behalve waar de muziek zelf om vraagt. Zoals het was op die open dag van de Stedelijke Muziekschool. Het was de muziek die me toen raakte. De rest doet er namelijk helemaal niet toe.
Hoeveel tips en trucs neem jij tot je? Er wordt nogal wat geschreven, zeker online. En iedereen noemt zich tegenwoordig al snel een expert. Natuurlijk geloof je dat niet allemaal maar je leest het wel. En heel af en toe zit er tussen al dat geleuter nog een aardige tip ook. Daar doe je het voor, toch fijn dat je dat hele stuk gelezen hebt, of niet?
Hoeveel van die dingen, van die tips, van die weetjes, zijn nu echt belangrijk?
Alles wat je vergeet is niet blijven hangen en is dus schijnbaar niet belangrijk. Ze werkt ons brein nu eenmaal. Je hoeft niet alles te onthouden. Het hoofd houdt wel van rust namelijk want denk je nu werkelijk dat ons lijf zo in elkaar zit dat het graag overbelast en overspannen wil worden?
Heel veel van het geleuter komt op hetzelfde neer. En schrijvers van tips en trucs willen jou niet zozeer helpen. Ben je mal zeg! Ze willen vooral dat hun stukjes gelezen worden en dat ze slim gevonden worden. Sommigen hebben er een sport van gemaakt en schrijven een paar keer per week stimulerende verhalen voor De Gemeente Die In Het Duister Tast.
Maar zo lastig is het allemaal niet hoor! De mens maakt het zichzelf vaak vooral lastig. Door bijvoorbeeld:
uitstelgedrag (lees: geen reet uitvoeren)
teveel naar anderen kijken
of nog erger: jezelf met anderen vergelijken.
Cut the crap! Voor mij komt het hier op neer:
kijk niet naar wat anderen doen en laat hun mening jou niet in de weg staan
doe wat je wilt doen en doe het zo vaak als je kunt
Resumé: wees stronteigenwijs en wees ijverig. Da’s alles.
Dus: zoek gewoon je eigenheid op. Dan is wat je doet zo volslagen uniek, zo volkomen op zichzelf staand. En als het op iets anders lijkt omdat je autonoom tot hetzelfde bent gekomen? Jammer dan, zo gaat dat nou eenmaal. Kijk bijvoorbeeld naar de overeenkomsten tussen Roy Lichtenstein en Andy Warhol. Who cares? De kunsthistorici theoretiseren zich helemaal lijp over die twee. Lachen toch?
De meeste mensen zijn te schijterig voor eigenheid en verschuilen zich het liefst achter de massa. Voel jij je aangesproken? Doe er dan wat aan!
Dat je zegt wat je vindt.
Dat je zegt dat je het soms niet weet.
Dat je twijfelt.
Dat je je soms afvraagt of je het wel goed doet.
Dat je je soms afvraagt of je niet loopt aan te klooien.
Dat je soms vindt dat je dom bezig bent.
Dat je soms gewoon een luie eikel bent.
Dat je soms teveel over geld nadenkt.
Dat je helden hebt.
Dat je sommige lui haat.
Dat je vindt dat je gelijk hebt.
Dat je jaloers bent op een collega.
Dat je twijfelt over je uiterlijk.
Dat je in het openbaar een boer durft te laten.
Dat je je schaamt voor die ene keer…
Dat je nergens bang voor bent.
Dat je een duivel kunt zijn.
Dat je een leugentje niet uit de weg gaat.
Dat je het soms zwart-wit ziet.
Dat je je baas een lul vindt.
Dat je je mond houdt.
Dat je soms iets stuk wilt slaan.
Dat je voor dingen wegloopt.
Dat je op een bepaalde manier wilt overkomen.
Dat je vroeger veel gepest werd.
Dat je de halve dag in kamerjas doorbrengt.
Dat je ongeduldig bent.
Dat je soms iets anders doet dan wat je zegt.
Dat je lief bent.
Dat je hoopt dat je iets nalaat.
Dat je tot alles in staat bent.
Dat je ook maar gewoon wat doet.
Dat je er zelf voor gekozen hebt.
Dat je jezelf onafhankelijk noemt.
Dat je pas sinds kort jezelf hebt ontdekt.
Dat je liever in een ander lichaam was geboren.
Dat je de slimste bent.
Dat je zelden fouten maakt.
Dat je het wel weet.
Dat je echt stoer bent.
En dat ze trots op je moeten zijn!
Wat een ander ook van je mag denken,
jij bent het.
Authenticiteit zegt namelijk niets over de ander,
maar slaat alleen op jou.
Dave Grohl heeft van de week tijdens het Amerikaanse muziek/film/interactive festival SXSW 2013 een indrukwekkende keynote speech (lezing) gegeven. Zijn boodschap klinkt heel eenvoudig, maar je moet het maar doen. Dave sprak over het vinden van je eigen stem, your own voice. En met stem bedoelt ‘ie het vinden van eigenheid in jouw stijl van spelen, jouw geluid, jouw muziek.
Het zat op vroege leeftijd behoorlijk mee voor Dave Grohl. Als drummer van Nirvana zorgde hij voor een muziekrevolutie, legendarische optredens en een enorme plaatverkoop. Maar helaas was dat ook van korte duur want zanger Kurt Cobain Beroofde zichzelf op jonge leeftijd van het leven. Je moet dan wel heel sterk in je schoenen staan wil je in muziek blijven geloven. Dave deed dat en kwam terug en bleek ook op zichzelf succesvol, onder andere met de Foo Fighters.
De hele fucking geweldige speech van Dave staat op YouTube. 50 fucking kick-ass minuten lang. Die heel mooi begint als Dave vertelt over de begintijd, toen muziek hem gegrepen had:
I was converted. I was no longer one of you. I was one of us.
Bij het uitspreken van “you” wijste Dave met het vingertje richting de zaal SXSW bezoekers :D
En dan zijn boodschap:
(cynisch:) If only we had a celebrity panel of judges to determine that for us! What would J-Lo do? Paging Pitchfork, come in, come in!!! Pitchfork, we need you to help us determine the value of a song!!! Who fucking cares!!!! I fucking LOVE IT!!! Who is to say what’s a good voice and what’s not a good voice. The Voice? Imagine Bob Dylan standing there singing “Blowin in the Wind” in front of Christina Aguilera. “Mmmmm . . . I think you sound a little nasally and sharp. Next . . .”
It’s YOUR VOICE. Cherish it. Respect it. Nurture it. Challenge it. Stretch it and scream until it’s fucking gone. Because everyone is blessed with at least that, and who knows how long it will last . . .
