Aandacht was vroeger simpelweg te koop. Als je genoeg geld had liet je een commercial maken en kocht je zendtijd in bij een van de paar zenders die Nederland rijk was. Ik heb de invoering van Nederland 3 nog meegemaakt. Ineens werd de kans dat je advertentie gezien werd niet 50% maar 33%. Het is bijna niet voor te stellen, zo eenvoudig als dat vroeger werkte. Iedereen keek tv en zeker tussen 8 en 9 uur ’s avonds. Prime Time.
Aandacht is vandaag de dag de nieuwe schaarste. En onze aandachtsspanne is drastisch verkort. Het nieuws, de waan van de dag, vergaat sneller dan ooit tevoren. En merkentrouwheid is er niet meer bij. Op internet is dat al helemaal niet meer van toepassing, men stapt maar wat graag over van Facebook naar Google+ als het een paar voordelen biedt. Of wanneer jouw vrienden hetzelfde doen.
Aandachtig een boek lezen. Veel mensen kunnen het niet meer. Ze kijken even van hun bladzijde op, zien de computer staan en besluiten daar maar weer achter te gaan zitten. En op de computer iets lezen lukt al helemaal niet. Tenzij het om korte teksten gaat. Een stukje hier, een stukje daar. Klik, klik, klik.
Het feit dat je op de computer snel verleid wordt om iets anders te gaan doen, omdat het kan, doe je dat ook. Op de computer ben je al snel met van alles en nog wat in de weer. Met een boek daarentegen kun je niet veel, behalve de bladzijde omslaan om verder te lezen. En staan er geen andere afleidende dingen onder handbereik dan maak je een goeie kans om wel een tijdje iets te lezen.
Als ik vanuit dat verschil, computer versus boek, een conclusie mag trekken dan kom ik tot het volgende: voor optimale aandacht hebben we een middel nodig dat niets meer doet dan onze volledige aandacht vragen voor de content. Een podcast op een mp3speler doet dat. Een toneelvoorstelling doet dat. Een speelfilm in de bioscoop doet dat.
Hoewel? Tegenwoordig hebben we internet op de mobiel. En het valt me op dat tijdens toneelvoorstellingen en in de bioscoop vrij veel geaaid wordt over het scherm. Dus ook tijdens toneelvoorstellingen en zelfs tijdens het kijken naar een bioscoopfilm zitten steeds meer mensen afgeleid te worden. Hetzelfde geldt natuurlijk voor het luisteren naar audio of muziek via de mobiele telefoon. Nog steeds kun en zul je dan gestoord kunnen worden. Iemand belt of je ziet op het scherm dat je 5 nieuwe berichten en 3 nieuwe followers hebt. Push Media. Hoef je niets voor te doen, wordt je zo in de schoot opgedrongen.
Sta maar even stil bij dat woord: gestoord. We worden de hele dag door gestoord.
Op internet is het lastig om aandacht te krijgen voor content, dat men je stuk leest, naar jouw verhaal wil luisteren. Het moet kort zijn, en dan nog: mensen scannen even snel de tekst en gaan weer wat anders doen. En dan te bedenken dat de meeste websites behangen zijn met advertenties. Dus als de content al niet de aandacht doet verslappen dan doen die advertenties dat wel.
Een paar jaar geleden ontdekte ik het fenomeen podcasting. Met een hoofdtelefoon op kun je de verhalen van mensen meenemen naar buiten. Onder een boom gaan zitten. Het al wandelend tot je nemen. Of half-wakker in de trein aanhoren. Een stem die spreekt. Een stem die een verhaal vertelt. En het enige dat je kunt doen is luisteren.