Funk is the opposite of magic,” Prince said. “Funk is about rules.
The book of Prince – The New Yorker
Categorieën
Tag: funk
We leven in een tijd dat veel muzikale aspecten onder te brengen zijn onder de noemer preset. Het woord is niet alleen van toepassing op synthesizers en samplers die voorzien zijn van honderden presets maar het gaat veel verder dan dat.
Het stijlalgoritme
Muzieksoftware is tegenwoordig voorzien van een geluiden-bibliotheek die zo groot is dat wij er moeite mee hebben om alle geluiden te beluisteren. En elk pakketje dat we erbij kopen is telkens voorzien van weer honderden, vaak zelfs duizenden nieuwe sounds. Een overvloed aan presets waaruit we kunnen kiezen. 4547 basgeluiden, 17893 drumsamples, waaronder 3872 bassdrums en ga zo maar door. De keuzestress die het veroorzaakt, je hoort er niemand over. We willen meer, meer, meer!
De uitvinder van een preset kan de uitvinder worden van een nieuwe stroming, een nieuw genre. Clyde Stubblefield bijvoorbeeld die op Funky Drummer drumde is verantwoordelijk voor dé meest invloedrijke HipHop groove/sample aller tijden. En wat te denken van meneer Nakamura en meneer Matsuoka van de firma Roland die het legendarische geluid van de TR-808 drumcomputers ontworpen hebben? De invloed van de TR-808 is evenzo groot als een Jimi Hendrix die een Strat door zijn Marshall versterker liet feedbacken. De preset is een stijlalgoritme, een muzikaal DNA.
Je kunt verder gaan door de blues als stijlalgoritme te beschouwen. 12 maten en 3 akkoorden. Een vaste vorm aan ingrediënten waarbinnen je wat varieert. Het lompe House-ritme van een bassdrum op elke tel van de maat, boom boom boom boom, het is een preset waarbij alleen het geluid van die bassdrum hier en daar wat varieert tussen tracks. Kwestie van kiezen uit 3872 bassdrums die je op je laptop hebt staan en je hebt in een handomdraai een “eigen” house-beat gemaakt.
Het gemak
Heel vroeger, voor de komst van de computer konden we dat niet, maar nu wel. Elk gestructureerd muzikaal patroon kunnen we simpelweg door het een naam te geven en op save te klikken, vastleggen. Sommigen doen dat beroepsmatig, zoals ikzelf. Mijn presets worden meegeleverd met Propellerhead Reason, zitten in apps voor op de iPad en sommige presets verkoop ik online via mijn webshop op Melodiefabriek.
Maar het maken van muziek wordt hiermee ook eenvoudiger. Wie kan er niet met de presets van Garageband iets muzikaals maken? En daar waar je vroeger goed moest kunnen drummen kun je nu met 1 muisklik een drumpatroon oproepen dat gelijk goed klinkt. En daar waar je vroeger een hele goeie gitaarversterker nodig had en een technicus die heel zorgvuldig een microfoon plaatste voor de speaker, kun je nu een wereldgeluid kiezen uit een lijstje presets. En het kost allemaal veel minder geld dan vroeger.
Je krijgt steeds meer presets. Voor werkelijk alles. Zelfs met 1 klik kun je nu een mix goed laten klinken. De mastering die vroeger uitbesteed werd voor veel geld wordt nu door een preset afgehandeld. Hele orkesten liggen opgeslagen onder slechts een paar presets. Het is slechts een kwestie van kiezen geworden. Even een lijstje van een paar honderd presets doorworstelen, that’s all!
Herkenbare patronen
Zo oud als er muziek is, is de basis ervan dat het een schakel van herkenbare patronen is. Een schakel aan presets. Of het nu om de arpeggios gaat die in klassieke muziek toegepast worden of een kenmerkend ritmepatroon zoals reggae. Het stijlalgoritme, de preset wordt door het publiek herkend omdat het veel gebruikt wordt. En herhaling van de preset is precies waar de preset voor bedoeld is. De wobble bass is de preset van Dubstep en zonder die preset noemen we Dubstep geen Dubstep.
En wat te denken van de licks? Alle jazzmuzikanten spelen deze bekende patronen en herhalen ze steevast. Gitaarsolo’s werken net zo. Het zijn de presets waaruit de muzikant kiest en ze (liefst) razendsnel voor de luisteraar ophoest.
In die ene preset kan de essentie van muziek opgeslagen liggen. Even een Clyde Stubblefieldje doen? Een Hendrixje? Je mix laten klinken als Happy van Pharrell? Zelfs een zanglijn die vals is kan via 1 preset uit het lijstje presets dat bij het programma van Autotune hoort, rechtgetrokken worden.
Muziek voor videomakers gaat ook een kwestie van kiezen worden. Daar ben ik al jaren overtuigd van. Omdat het zich er zo goed voor leent. Zoekt u opwinding? Kies voor een uptempo preset. Zoekt u drama? Kies voor de presets met strijkers in mineur, of met spaarzame pianonoten, ook in mineur. Een kwestie van kiezen om zo de muziek samen te stellen.
Ons brein is een soort harde schijf waarin presets opgeslagen worden. Patronen die wij nauwkeurig in de gaten houden op zoek naar herkenning, naar een match. Daarom zijn wij dol op het herhalen van die stijlelementen. Of het nu die 4 bassdrums van de House zijn, het accent op de derde tel bij Reggae, of op de 1e tel bij Funk, of de wobbly bass in Dubstep, of de Strat en Marshall, de arpeggios van violisten, de licks van muzikanten, het is de herhaling van het bekende patroon dat het verschil maakt tussen niet mooi en wel mooi. Tussen chaos en muziek. Het brengt vorm aan geluid, orde in de chaos, patroontjes voor de hersenen, een feest der herkenning.
Een aanrader op dit vlak is het boek Presets – Digital Shortcuts to Sound. Ik ben er nog maar net aan begonnen. Wellicht dat ik er binnenkort nog eens wat over blog want ik vind deze materie bere interessant, dat moge duidelijk zijn.
Queen Mary University of London en Imperial College London hebben 17.000 nummers van de Amerikaanse Billboard Hot 100 geanalyseerd op basis van Timbre (klankkleur) en Harmonie data. De conclusies zijn bijzonder interessant.
Timbre en Harmonie subsets
Timbre en Harmonie werden verdeeld in 8 subsets (T1 – T8 en H1 – H8):
- T1 = drums, agressieve, percussief
- T2 = kalm, rustig
- T3 = energiek, spraak, helder
- T4 = piano, orkest, harmonisch
- T5 = gitaar, luid, energiek
- T6 = / ay /, mannelijke stem, vocaal
- T7 = / o /, afgerond, mellow
- T8 = vrouwelijke stem, melodieus, vocaal
- H1 = dominant 7 akkoorden
- H2 = natuurlijke mineur
- H3 = mineur 7 akkoorden
- H4 = standaard diatoniek
- H5 = geen akkoorden
- H6 = stapsgewijs akkoordenschema
- H7 = dubbelzinnige tonaliteit
- H8 = majeur akkoorden, geen wijzigingen
Opmerkelijke stijlen
Tussen 1960 en 2009 zien we een enorme daling in het gebruik van H1 (dominant-septiemakkoorden), wat de dood van de jazz en blues muziek in deze jaren aangeeft. Deze stijlen gebruiken veelal dominant-septiemakkoorden en nummers die daar gebruik van maakten werden steeds minder vaak een hit gedurende die periode.
H3 (mineur-septiemakkoorden) speelt een dominante rol in funk, disco en soul. Tussen 1967 en 1977 tonen de grafieken een verdubbeling van groei in het gebruik van dit type akkoorden.
H6 combineert verschillende akkoordwisselingen die veelal in modale rocknummers gebruikt worden door stadion-bands zoals Van Halen, Queen en Kiss. Tussen 1978 en 1985 ligt het hoogtepunt van H6.
En dan H5 (afwezigheid van harmonie, geen akkoorden!) die steeds vaker in de late jaren 1980 gebruikt wordt en snel tot een hoogtepunt stijgt in 1993. Het vertegenwoordigt de opkomst van hip hop, rap en aanverwante genres. Vanwege de exponentiële groei van dit genre H5 + T 3 (energiek, spraak, heldere) wordt het beschouwt als de belangrijkste muzikale revolutie van de afgelopen 50 jaar.
De 3 genre gebaseerde omwentelingen
De onderzoekers kenmerken 3 belangrijke stilistische perioden van de afgelopen 50 jaar op basis van Harmonie en Timbre:
- 1964 SOUL en ROCK revolutie
- 1983 NEW WAVE, DISCO en HARD ROCK revolutie, terwijl op hetzelfde moment SOFT ROCK, COUNTRY, SOUL en R’nB waren ook dominant
- 1991 RAP revolutie die een andere stijl gemaakt zien er nogal populair in vergelijking
Wat zal de volgende muzikale revolutie zijn?
Download de PDF van het onderzoek hierrrr!
Zes weken lang op zondag presenteer ik hier een nieuwe track als eerbetoon aan VPRO Zomergasten 2013. Vandaag is dat Johan Simons.
Het complete album Zomergasten 2013 is voor 5 euro te koop op Bandcamp: HIERRRR! Natuurlijk kun je daar ook de afzonderlijke tracks kopen.
Voor alle Zomergasten tracks hier op mijn blog, zie: #zg13.
Categorieën
RIP Cecil Womack
Cecil Womack, één van de broers van Bobby Womack en helft van het duo Womack & Womack is eerder deze week overleden. Zijn broers Bobby en Curtis Womack hebben dit vandaag bevestigd.
Zijn zwarte ziel is overdraagbaar. Rest In Peace Cecil Womack!
De groove zit ‘m in de gitaar van Jimmy Nolen, de uitvinder van het 16e ritme dat zo kenmerkend voor de funk is.
Gisteren overleed Chuck Brown. Dit is de man die aan de wieg van de Go-go stond, de funkgroove afkomstig uit Washington, D.C. En een groove die slechts een 16-e verschilt van het Braziliaanse Maracatu. Iets dat zich het beste via een geluidsbestand laat uitleggen, luister maar:
(foto onder Creative Commons BY-SA: Pcoke)