Een dag na de grote storm van een paar weken ontleedde ik met liedschrijver/zanger/gitarist Ruud Houweling in zijn huisstudio in Zandvoort zijn song Dead Again. Het is een nieuw format voor mijn podcast VERVORMER waar ik me de komende maanden, misschien zelfs jaren op wil gaan richten: 1 lied dat ik samen met de maker(s) tot op het bot ontleed om vervolgens dat gesprek zo te versnijden met eventuele demo’s en meersporenopnames zodat de luisteraar hoort en begrijpt waar we over spreken. Qua editing is dat een behoorlijke uitdaging. Maar het geeft me een enorme kick om te maken.
Een mannenverslindster? Nee, het is een metafoor, zo tekende John Oates op in zijn memoir Change of Seasons:
The spell she cast was at once shattered and heightened as from the mouth of this goddess spewed forth the most foul, crude, and expletive-laced soliloquy I’d ever heard.
“She would chew you up and spit you out” popped into my head, lodging somewhere deep within the right lobe of my brain.
To this day when I hear “Maneater,” Charlie DeChant’s sleek and sensuous saxophone becomes the sharp, late-day sunlight slanting off the city’s steel-and-glass towers, and the song that started as an ode to a beguiling, if incongruously foul-mouthed, siren becomes a statement on life in the go-go ’80s. A soundtrack to the excesses that brought many a man (myself included) to their knees. The maneater wasn’t just the woman. It was New York City.
Op de muziek van Steely Dan kun je afstuderen. Het is geniale muziek, vind ik. Maar naast die wonderschöne muziek voorzag het duo Fagen en Becker hun muziek ook altijd van cryptische teksten. Ze beleefden er lol aan om in hun muziek diepere lagen aan te brengen waar je alleen bij kunt komen als je heel goed luistert. Op het eerste gehoor lijkt het allemaal makkelijk verteerbaar, bijna middle-of-the-road-achtig. De grap is: er is werkelijk helemaal niets middle-of-the-road-achtigs aan de muziek van Steely Dan, het bijt niet alleen muzikaal, het bijt ook tekstueel.
Laat ik eens zinvol wat tijd verspillen met het debunken van de tekst van Time Out Of Mind.
Hier de volledige tekst:
Son you better be ready for love On this glory day This is your chance to believe What I’ve got to say
Keep your eyes on the sky Put a dollar in the kitty Don’t the moon look pretty
Tonight when I chase the dragon The water may change to cherry wine And the silver will turn to gold (Time out of mind)
I am holding the mystical sphere It’s direct from Lhasa Where people are rolling in the snow Far from the world we know
Children we have it right here It’s the light in my eyes It’s perfection and grace It’s the smile on my face
Tonight when I chase the dragon The water may change to cherry wine And the silver will turn to gold (Time out of mind)
Children we have it right here It’s the light in my eyes It’s perfection and grace It’s the smile on my face
Tonight when I chase the dragon The water may change to cherry wine And the silver will turn to gold (Time out of mind)
De zin Tonight when I chase the dragon is een rechtstreekse verwijzing naar drugsgebruik:
“Chasing the dragon” is a slang phrase of Cantonese origin from Hong Kong referring to inhaling the vapor from a heated solution of morphine, heroin, oxycodone, opium, or ya ba (a pill containing caffeine and methamphetamine). The “chasing” occurs as the user gingerly keeps the liquid moving in order to keep it from overheating and burning up too quickly, on a heat conducting material such as aluminium foil. The moving smoke is chased after with a tube through which the user inhales.
Tonight when I chase the dragon The water may change to cherry wine And the silver will turn to gold
De cherry wine kun je lezen als bloed. Drugs die opgelost worden in water en in de ader (bloed) van de gebruiker gespoten wordt.
Maar de draak staat in het Chinees ook symbool voor geluk. En water veranderen in wijn, dat komt rechtstreeks uit de bijbel.
Leggen Fagen en Becker in deze tekst misschien een link tussen druggebruik en religie?
Er valt een rechtstreekse link met het Boeddhisme te leggen. Lhasa is namelijk de hoofdstad van Tibet. Zie hier het couplet met de referenties:
I am holding the mystical sphere It’s direct from Lhasa Where people are rolling in the snow Far from the world we know
“Where people are rolling in the snow.” Humor! En ook met een drugs referentie: rolling in the Coke snow – (dank Gio Harthoorn). En check nog meer heerlijke ironie in het couplet dat daarop volgt:
Children we have it right here It’s the light in my eyes It’s perfection and grace It’s the smile on my face
Volgens mij is het een tekst waarin Fagen en Becker hebben toegepast wat Karl Marx ooit zei:
Onlangs op de NAMM, een Amerikaanse handelsbeurs voor de muziekproductenindustrie, deden twee mixage-grootmeesters Tchad Blake and Andrew Scheps een vraag en antwoord-sessie.
Die sessie staat bol van de interessante zaken voor een audio-nerd zoals ik. Maar het wordt helemaal een dolle boel als Tchad vertelt over de band waarin hij niet alleen achter de knoppen zat, maar ook als bassist deel van uitmaakte, een van mijn favoriete bands: Latin Playboys. Een band die voortvloeide uit een serie liedjes en schetsen die David Hidalgo van Los Lobos op een aftandse cassetterecorder had opgenomen begin 90-er jaren. Met de nadruk op aftands.
It was recorded on a 4-track cassette, and it was broken.
There was so much noise on that thing. It’s not like we thought: “let’s make this an atmospheric record with ambient sounds.” It was like: “oh my god the noise on the bass track is like GRRR$$$###SSS###$$$SSSSSSS!!! while the bass was recorded at this super low level.” So instead of trying to get rid of it, which I couldn’t, we added just more noise. Like ambience, a waterfall, or a water stream going down. So that noise became a stream going by. That’s how that came about. Wasn’t a grant design.
Tchad Blake
Tchad is een groot liefhebber van het maken van veldopnames. Geluid dat zich door het toeval manifesteert. Lawaai van verkeer op straat, het ruisen van bomen, het geklots van een beekje.
Hij gebruikte die veldopnames om het geruis van de kapotte recorder van Hidalgo er ietwat mee te verbloemen. Een wel heel creatieve manier om van een probleem juist een voordeel te maken! En overigens niet om de boel glad te strijken, nee ben je mal zeg! Het album klinkt juist bijzonder organisch en rauw. Het is een groot eerbetoon aan het koesteren van de demo-opnames. Die sfeer kun je namelijk later in de studio nooit meer nadoen.
Muziekjournalist Richie Unterberger omschreef de muziek van Latin Playboys als volgt:
“A twisted and avant-garde take on roots music. Latin Playboys draw from blues, border music, experimental studio trickery, and cinematic sound textures.”
Daar is geen woord aan gelogen.
Met name deze band leerde mij dat er helemaal niets mis is met imperfect geluid. Een beetje zoals je het onkruid in de tuin ook kunt zien als natuurlijke schoonheid. Soms is het mooie juist lelijk en soms is het lelijke juist mooi.
Hoewel Hidalgo voor het tweede album een betere recorder aanschafte, het concept met de veldopnames bleef behouden. Zodoende vormen de twee Latin Playboys albums het schoolvoorbeeld wat mij betreft van hoe je super creatief met geluid kunt omgaan.
Zo’n campagne heeft behoorlijk wat voorbereidingstijd nodig, daar zijn dus behoorlijk wat mensen bij betrokken. Er zit niemand tussen die zelfstandig kan nadenken en tot de conclusie komt dat men hier een idiote boodschap brengt?
Richard Goldstein wordt de 1e real rockcritic genoemd. In 1967 werkte ‘ie voor The New York Times en deed een review van Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band van The Beatles. Hij vond het album verschrikkelijk, noemde het ‘Busy, hip and cluttered’. Volgens Goldstein waren de composities slordig. Hij bestempelde het album als frauduleus.
Goldstein was altijd een groot liefhebber geweest van The Beatles. Dus waarom hield hij nu niet van dit album? De aap kwam pas later uit de mouw: een van de speakers van zijn hifi-installatie bleek kapot te zijn. Hierdoor miste ‘ie heel veel van de partijen van Sergeant Pepper. Hij had zelf niet in de gaten dat die installatie kapot was. Maar dat was toch niet het enige, Goldstein zag, of hoorde, The Beatles liever niet deze arty richting opgaan die ze met Sergeant Pepper inluidden.
Paul McCartney is die slechte review nooit vergeten. Ondanks die slechte review gingen The Beatles natuurlijk door. Maar toen Paul’s eigen carrière in de 80-er jaren wat in het slop kwam besefte ‘ie dat The Beatles zich ook niet hadden laten afleiden door de kritiek.
“Well, wait a minute, the music critic of the New York Times hated ‘Sgt. Pepper.’ And we had to sit through that.”
Vele jaren later komt Goldstein op zijn oordeel terug, en zegt:
“The broken stereo had nothing to do with it.”
Goldstein vond toendertijd dat The Beatles mannelijke rock ‘n’ roll moesten maken. Het kwam voort uit de worsteling met zijn eigen homoseksualiteit. Hij wist dat hij op mannen viel maar wilde dat niet toegeven. Pas toen hij daar in de 70-er jaren aan toegaf begon Sergeant Pepper toch indruk op hem te maken en stelde hij zijn mening bij.
“I fucked up.”
De popmuziek heeft ‘ie al een eeuwigheid geleden achter zich gelaten. En om alle fouten die hij gemaakt heeft, kan hij alleen maar lachen:
“I was the first critic to review the Doors’ first album. And I gave it a rave review. I said great album. One bad cut on this album — ‘Light My Fire.’ What can I say? If you’re not embarrassed by your youth, what good are you?”
Fouten, iedereen maakt ze. Dat is maar goed ook. En met een beetje zelfspot kom je een heel eind, zo zie je maar weer.
Het volledige verhaal over Goldstein werd opgetekend door The Washington Post.
Zal Paul McCartney een flink potje hebben zitten huilen toen ‘ie Yesterday schreef? Tijdens het componeren van Mother Nature’s Son? Of toen ‘ie Let it be schreef? Ik gok van niet. Misschien heeft Paul nooit een traan gelaten bij zijn eigen muziek. Daarentegen, bij concerten van de man houdt menigeen het niet droog.
De gave van een muzikant is niet dat hij een goed potje kan grienen bij zijn eigen muziek, de gave is dat hij iets maakt dat de luisteraar ontroert of opwindt.
Net zoals de man van de bakker misschien zelf niet zo dol is op zijn eigen brood. Of dat de podcastmaker liever in zijn vrije tijd naar YouTube kijkt of een boek leest. En dat de voetballer zelf niet gaat lopen rellen na een verloren wedstrijd.
De schrijver die dol is op zijn eigen boek of de muzikant die zijn eigen muziek de hele dag door draait, het heeft iets raars. Iets narcistisch. Met gepaste afstand moet de kunstenaar naar zijn eigen werk kijken, dat houdt ‘m scherp. Dat het publiek het prachtig vindt is mooi meegenomen, maar de kunstenaar heeft er zelf weinig aan. De kunstenaar moet immers hongerig blijven om nieuwe dingen te kunnen maken.
Paul McCartney heeft vaak gezegd dat hij God Only Knows de mooiste song aller tijden vindt. Zijn fans denken daar vast anders over.
