Zoals gewoonlijk op zondag keek ik naar het tv-progamma Podium Witteman. Een programma met louter toptalenten.
Witteman: “Hoe bereik je nou de internationale top?” En gaf vervolgens het woord aan pianopedagoog Marcel Baudet, werkzaam aan het Conservatorium van Amsterdam en artistiek directeur van de Young Pianist Foundation. Hij wil dat er topscholen in Nederland komen zodat we de concurrentie met bijvoorbeeld toptalenten uit bv Azië kunnen aangaan. Hij spreekt over een markt en concurrentie. Zijn relaas riekt naar topsport. En dat is het natuurlijk ook. Het is de wedstrijd van de muscle memory.
Het kan ook anders. Er is namelijk niets mis met mensen die zeggen: “Ben me daar gek om levenslang te knokken om aan de top te komen, ik vind het wel goed zo.” Waarom muziek als een wedstrijd zien? Waarom jezelf vergelijken met anderen? Gewoon lekker spelen, fouten maken en ervan leren, er is niets mis mee. Kun je lachend heel oud mee worden.
Tja, maar ik ben natuurlijk van de Lichte Muziek. Muziek die een antwoord was op de vertrutting van de 50-er jaren. Je draait je versterker open en beng, beng, beng, zo gaat ‘ie LEKKERRRRRRR! Of iets in die geest. De stem des volks. Het mag, nee het MOET wat rauw klinken.
Ik krijg dus soms jeuk als ik naar Podium Witteman kijk. Ik voel de kramp, de druk, de verplichting een net pakkie te moeten dragen, je haartjes netjes gekamd en bekakt te moeten praten. Dan prijs ik me gelukkig dat ik van de Lichte Muziek ben.
I’ve been around the world, had my pick of any girl You’d think I’d be happy but I’m not Everybody knows my name But it’s just a crazy game Oh, it’s lonely at the top
Zaterdag zag ik de bijzondere uitzending van Verbogen Verleden met Olivier Locadia oftewel Willie Wartaal van De Jeugd van Tegenwoordig. Al snel werd bekend gemaakt dat zijn voorouders slaven waren. Maar ook dat veel van zijn voorouders muzikaal waren. Muziekdeskundige Rendell Rosalia legde uit welke rol muziek speelde in dat slavernijverleden. Hij vertelde over de “work songs”; liederen die slaven zongen om het helse werk op de plantages te verzachten in de brandende hitte, 10 uur lang per dag. Liederen die hun oorsprong in Afrika hebben. Maar er was ook muziek die op het eiland klonk, en nog altijd klinkt, om bevrijding van slavernij mee te vieren: het lied Djuku Kaiman wat staat voor “geen slavernij meer.” En Rendell vertelde over het Tambú-ritme, een ritme voor het vertellen verhalen, zodat men zich kon uiten. Na een zware werkdag hield het Tambú-ritme hen op de been om het zware leven een beetje te kunnen verwerken. Deze manier van expressie was volgens Rendell geen keuze maar het was iets waar iedereen aan meedeed. “You had no choice. You had to express yourself to this music.” En dankzij die expressie vond men een stukje vrijheid, een beetje van zichzelf terug. En was iedereen muzikaal.
Nu is een bekende uitspraak dat kunst nutteloos is. Het is geen teken van cynisme maar is bedoeld om duidelijk te maken dat kunst kunst mag zijn zonder doel. Maar misschien is kunst dat wèl nut heeft vele malen krachtiger. Bijvoorbeeld deze muziek die als therapie werkt en als een soort medicijn. Muziek die mensen een beetje hoop geeft, levenskracht, hernieuwde energie. Geen seconde hoef ik na te denken over het nut daarvan. Die innerlijke noodzaak erachter is zo duidelijk, het pakte me meteen toen ik Rendell en Olivier erover hoorde praten. Het slaat een brug met hun verleden dat mijn verleden niet is, want ik ben blank. Maar door die muziek voel ik me verbonden met hun pijn, omdat ik het begrijp. En dat heeft nut, onwijs veel nut.
Ik zal die uitspraak dus niet meer maken. Kunst bestempelen als nutteloos getuigt van een elitaire houding. Dat kun je alleen maar zeggen als er voor jou geen noodzaak is. Dan heb je het goed. Misschien wel te goed.
De aflevering van Zomergasten met Pieter Waterdrinker afgelopen zondagavond heeft mij zeker geboeid. De man vertelde enthousiast en liet zeer boeiende fragmenten zien. Toch was er iets waar ik enorme jeuk van kreeg.
Pieter liet een fragment van Theo van Gogh en Boudewijn Büch aan het Wassenaarse strand zien waar beide figuren hun jeugd doorgebracht hebben. Büch sprak uit dat daar de mogelijkheden nog voor hem open lagen:
“Hier was het nog een authentiek verlangen, er kwam iets, maar als ik erop terugkijk dan denk ik: “nou van dat verlangen is niet veel terecht gekomen zeg, niets, noppes!””
Waterdrinker gaf toe dat Büch een fantastisch leven had. Hij kon reizen. Hij had succes. Hij had roem. Maar ook: “… dat is kennelijk ook niet alles.”
Waterdrinker gaat volledig mee in het relaas van Büch:
“Het is allemaal zo waar. Je hebt natuurlijk de tijd van de grote verlangens. Je hebt je ambitie of de dingen die je moet doen maar uiteindelijk blijkt alles toch eigenlijk maar een heuveltje te zijn, en als je het beklommen hebt, met een uitermate matig uitzicht.”
Dat noem ik uitermate verwend gedrag. Büch heeft alles bereikt wat je kunt bereiken. En dan nog met een starre kop beweren dat je de dromen van je jeugd niet hebt kunnen waarmaken? Nu was Büch een notoire leugenaar maar Waterdrinker is het dus met hem eens.
Dan zit je in Zomergasten en dan is het nog niet genoeg.
“Vanuit het perspectief dat het bij de zondeval misgegaan is geloof ik in de realiteit van de erfzonde, dat iedereen die geboren wordt een stukje mee-erft. “, zo vertelde hij.
Interviewer Coen Verbraak: “Dus dat je als kind in de wieg al zo schuldig als wat bent?”
Floris van Binsbergen: “Ja, dat klinkt in iedere doopdienst. “Wij zien het nog niet”, dat zeg ik geregeld tegen die ouders die daar staan met zo’n prachtig lief kindje, “je ziet het niet en je hoeft je er ook niet op te verheugen”, dat je kunt zeggen: “het komt er echt wel uit, wat wij dan zonde noemen.””
Coen Verbraak: “Maar u bent zelf vader van 5 kinderen, toen u de eerste keer aan dat wiegje stond, of de 3e, 4e of 5e keer, toen dacht u toch niet bij uw kindje ‘zie hier de erfzonde’?”
Floris van Binsbergen: “Nee, zo werkt dat niet.”
Coen Verbraak: “Dus is dat in de overdrachtelijke zin, of is dat wel zo?”
Floris van Binsbergen: “Bij de 1e is dat wat lastiger, maar bij de 5e…”
Coen Verbraak: “Want bij de 1e twijfelde u wel? Wat was er toen anders?”
Floris van Binsbergen: “Omdat je bij de 1e keer nog denkt: “het zal toch niet waarwezen dat dit het 1e kind is dat op een natuurlijke wijze zonder al te veel afwijking gaat doen…””
Coen Verbraak: “Waar die erfzonde niet op rust. O, dat sloot u niet uit de eerste keer? Dus dan geeft de vader de doorslag en niet de dominee?”
Het staat genoteerd, Floris laat de woorden ‘afwijking’ en ‘zonde’ vallen als het om zijn eigen kinderen gaat.
Zelfs pedofielen worden vergeven
Het wordt nog zotter. Geestelijken zijn in vertrouwen te spreken, ze beloven er met niemand over te zullen spreken. Wat je ook hebt misdaan. Maar gelukkig maakt Floris een uitzondering voor misdadigers. “Dat kan ik niet voor mijzelf houden.” Maar voor Everard de Jong, hulpbisschop van Roermond, geldt dat juist helemaal niet. Enig moraal besef wordt met de mantel der liefde voor god onder het tapijt geveegd.
“Als ik bij u een moord beken?”, vraagt Coen Verbraak.
“Namens god mag ik die vergeven, als je spijt hebt natuurlijk”, antwoordt de hulpbisschop. En vervolgt: “De reden waarom we dat doen, is natuurlijk een beetje aanmatigend, maar jezus is op paasavond bij de leerlingen verschenen en heeft gezegd: “wie zijn zonden toegeeft, zijn vergeven. Vanaf dat moment hebben de apostelen gezegd: “wij kunnen namens god mensen de zonden vergeven.””
“Wat moet je dan doen?”, vraagt Coen Verbraak. “Je mond houden”, antwoord de hulpbisschop.
Zelfs pedofiele geestelijken worden vergeven.
Het gesprek komt op bisschop Gijsen waarvan het bisdom Roermond heeft toegegeven, na de dood (!) van bisschop Jo Gijsen dat hij twee jongens heeft misbruikt. Coen Verbraak vraagt hoe Everard de Jong dat een plek gegeven heeft in zijn hoofd.
“In ieder geval door meer voor hem te bidden.”, antwoord Everard de Jong.
“Voor hem te bidden?”, vraagt Coen Verbaak.
“Ja en we bidden ook voor mensen die gestorven zijn.”, antwoord Everard de Jong.
“Of voor zijn slachtoffers, zou je ook kunnen denken”, werpt Coen Verbaak hem toe.
“Uh, voor zijn slachtoffers, zeker.”, antwoord Everard de Jong weer.
“Maar hij heeft dat nodig dat u voor hem bid?”, vraagt Coen.
“Ja, ja…”, antwoord de hulpbisschop.
De duivelse veroorzakers worden vergeven. En de slachtoffers worden vergeten.
Ook ik werd ooit geacht elke week in een kerk te verschijnen. Zo rond mijn 14e ben ik met die flauwekul opgehouden. Ik wilde mijn eigen morele besef en gevoel niet langer onderdrukken. Ik wilde leven! En dus hoopte ik dat de littekens ervan snel zouden verdwijnen. Maar ik kom er nooit meer vanaf ben ik bang…
Gisteravond aan tafel in het tv-programma Pauw zat een Isa Hoes met haar zoon Merlijn Kamerling die na 3 tussenjaren en 4 maanden New York nog altijd niet wist wat ‘ie wilde worden. Moeder Isa wist er zich geen raad mee. Merlijn blowde zich gek. Stond om 3 uur ’s middags pas eens op en wist vervolgens dan niet wat ‘ie moest gaan doen behalve met de scooter naar de coffeeshop te rijden.
Freek de Jonge zat ook aan tafel. Volgens Freek ontbrak het Merlijn aan 3 dingen:
vertrouwen
discipline
concentratie
Als het je aan puntje 1, vertrouwen, ontbreekt dan kun je puntjes 2 en 3 wel op je buik schrijven.
Ik kan erover meepraten. Vertrouwen krijgen in jezelf kan heel lastig zijn. Misschien krijg je zelden of nooit een compliment van je ouders wanneer je iets goed doet. Voel je je minderwaardig. Denk je dat jouw familie hooguit is weggelegd voor de grijze middelmaat. Is er niets om trots op te zijn.
De vraag aan Merlijn is dus: ben jij trots op jezelf? En wat nou als het antwoord op die vraag nee is? Wie gaat Merlijn dan dat zelfvertrouwen geven?
Maarten van Rossem gaf gisteravond in een uitzending van Jinek een zeer terechte sneer naar de eindredacteur van Nieuwsuur, Joost Oranje. Joost zou in een interview met een krant hebben gezegd: “Ik geloof best dat die Van Rossem nog even deskundig is als hij altijd was, maar we kunnen geen deskundige in de studio hebben die jurylid is bij De Slimste Mens, daar kunnen we niet aan beginnen.”
Hier het fragment:
Wat een walgelijke kortzichtigheid! Alsof een mens alleen maar in één ding goed mag zijn. Je mag niet èn amusement maken èn een expert op een bepaald gebied zijn?
Het is dat neerkijken op veelzijdige mensen dat ik haat. Het oude gezever van “schoenmaker, blijf bij je leest!” Sommige mensen hebben meerdere talenten. Deal with it!
Gisteravond stond de uitzending van het tv-programma Pauw geheel in het teken van EO 50 jaar. Met ondermeer oudgediende Bert Dorenbos die het hele uur aan tafel mocht blijven zitten terwijl de rest een stoelendans deed. Waarschijnlijk vanwege zijn extremistische uitspraken want dat doet het altijd zo leuk op tv.
Bert riep dat homofilie nog altijd “een probleem is dat gemaakt wordt”. Als homo wordt je niet geboren volgens Bert, maar je wordt het gemaakt. Kijk even naar de eerste paar minuten waarin deze griezel zijn extremisme predikt:
Bert Dorenbos is anti-homo maar betuigt wel de grootst mogelijke liefde voor god. Een man dus, want god kan nooit een zij zijn, zo oordelen de gelovigen. En Bert gelooft in Hem. Pure mannenliefde dus. Prima hoor, maar dat terzijde.
Het is mede door dit soort extreme geloofsgekken dat ik de kerk op mijn 13e de rug heb toegekeerd. Een slag mensen die veel normale zaken als een zonde beschouwt. Als je een ijsje op zondag koopt, of als je als vrouw een broek draagt, of nog erger: je BH uittrekt op het strand. Het is en wordt soms nog steeds, afgekeurd. Mag niet van god.
Bert is zeker geen uitzondering binnen de EO want neem bijvoorbeeld Henk Binnendijk. Hij ging regelmatig op televisie helemaal los met zijn godsdienstwaanzin. Zaken waarvoor geen enkel wetenschappelijk bewijs te vinden was, zaken die je als zuiver bovennatuurlijk moest bestempelen. Henk bracht het allemaal met grotere onzekerheid op tv want als er iemand zijn eigen woorden betwijfelde dan was het Henk zelf wel. Toen Herman Brood zei “ik weet dat ik diep van binnen deug” gaf Henk toe dat hij dat van zichzelf niet zeker wist. Maar toch stapte Henk nooit op de rem en bleef doorgaan met het prediken van zijn eigen onzekerheid op televisie.
Herman sloeg de spijker op de kop. Het probleem van gelovigen is dat ze nooit en te nimmer een beroep doen op hun geweten, ze handelen slechts naar wat de bijbel hun voorschrijft. Of beter: de interpretatie van de bijbel. Het boek staat vol metaforen die je op allerlei manieren kunt interpreteren. Daarom slachten christenen mekaar al eeuwen af door een gebrek aan moraal besef en slechte interpretatie van de bijbel. Als ze het even niet weten grijpen ze naar de bijbel. Terwijl ze de rest van de literatuur allemaal afkeuren. In mijn jeugd kwam ik soms bij lui over de vloer die vanwege het geloof geen televisie hadden, een apparaat van de duivel. Tja, daar krijg je oorlogen van. Die lui zullen nooit hun eigen moraal onderzoeken, nooit en te nimmer, maar alles en iedereen afkeuren en bestempelen als kwaad, des duivels, een zonde, boetedoening et cetera.
Daarom ook die afkeur van jezelf! Jezelf als zondaar zien. Vaak heb ik Henk Binnendijk zien janken op tv. Wat keurde die man zichzelf af. Hij zag zichzelf als verre van perfect. Maar wel tv blijven maken als leidend voorwerp. Een geestelijke kwelling, duidelijk zichtbaar. Een patient, niet fris in het hoofd. “Man, ga toch leven!”, dacht ik regelmatig. Kon ‘ie niet vanwege schuldbesef. Henk voelde zich een grote zondaar.
Het is een schande waar ik voor een deel ook door beschadig ben, hoewel ik op mijn 13e echt 100% voelde dat ik de benen moest nemen uit die kerk. Een geweten had ik wel! Dat voelde ik diep van binnen en weigerde ik uit te schakelen.
Als je naar de EO kijkt van nu, dan is dat behoorlijk veranderd. Maar vergis je niet hoor want nog maar een paar geleden was het Arie Boomsma die zijn afgetrainde borstkas zonder t-shirtje op het blad l’Homo toonde en daarvoor ontslagen werd bij de EO. Zijn kinderen zien hem zo niet anders, dat is de borstkas van pappa, maar EO-ers zien er gelijk acties van de duivel in.
En maar afkeuren. Voor je het weet ben je niet normaal, heb je een ziekte en heb je het allemaal aan jezelf te danken. Had je god maar in je hart moeten sluiten, jij zondaar.
Iets niet doen omdat god je ervoor zal straffen, dat is leven vol angst. Vandaar dat de mensen in de kerk, tenminste zeker in de Gereformeerde kerk waar ik vandaan kom, weinig opgewektheid uitstralen. Het is van een grote soberheid omdat je het leven hier op aarde niet teveel mag vieren. Dat komt later pas na de dood, in het hiernamaals. Maar janken dat die Christenen doen als er weer iemand dood is gegaan! Ze zouden blij moeten zijn als er weer iemand tot god geroepen is, maar nee hoor, bij de dood slaat de twijfel massaal toe.
Vanuit dat schuldgevoel zie ik de meeste Christenen handelen. Ze doen het niet omdat ze het diep van binnen voelen, nee ze doen het omdat het zo moet. Omdat de bijbel het hen voorschrijft, de dominee het gezegd heeft, of nog erger, omdat die gestoorde gek van een Bert Dorenbos het ze vertelde. Een man die abortus beschouwt als moord. Het is de veroordelende toon van mensen die zelf voor god willen spelen, die een bijbel misbruiken om anderen hun wil op te leggen.
En dat al 50 jaar lang dus. Voor Christenen en de EO heb ik slechts 1 wens: ontwikkel moreel besef en wijs de bijbel af. Zie dat boek slechts als een metaforisch fantasieboek. Want dat is het. Engelen bestaan niet. En je kunt ook niet over water lopen, de zee splitsen, of meer van die ongein. Elke kleuter snapt dat. Kom op zeg, het is 2017!
P.S. Ik heb nooit begrepen waarvoor het geslacht van god zou dienen. God plant zich niet voor en god gaat niet naar het toilet…
