Iets wat gratis is, Twitter, Facebook, YouTube, Gmail betaal je uiteindelijk via de door jouw gegenereerde userdata dat voor veel bedrijven interessant is. Of je wordt verlokt tot het aanschaffen van een product of dienst middels advertenties.
Het is een wat vreemd model. Apple zal er nooit aan willen beginnen. Voor Apple is de eindgebruiker immers heilig want die koopt de producten van Apple. Zonder die eindgebruiker kan zij niet bestaan. Dat geldt voor Twitter en Facebook ook, alleen stelt zij de eindgebruiker absoluut niet centraal.
Wat dat betreft is het ik-betaal-centjes-voor-dit-product een helderder model.
Heb jij je er nooit over verbaasd hoe een bepaalde website of blog kan bestaan? Ik wel. Ik heb ook ervaring met blogs die veel te weinig geld opleveren. Ouwe jongens krentenbrood. Maar uiteindelijk geef je dan op, als er aan het eind van het ritje geen geld overblijft.
Op sites en blogs die gebruik maken van advertenties en affiliates zijn de geldverstrekkers meer de baas dan het publiek. Simpelweg omdat het publiek niet betaalt, het is immers een gratis service. En misschien kan de blogger de userdata wel net zoals bij Twitter en Facebook doorverkopen. Aangetoond is dat het publiek daar niet mee zit. Anders zouden die services niet zo super populair zijn. En op de cookie-vraag zeg jij vast nooit nee. Ook al verkoopt de blogger jouw data (via welke site kwam je op het blog, wat klikte je daar zoal aan, tegen welke tijd en via welke link verliet je het blog weer?).
Als een site of blog van toegevoegde waarde is dan is het misschien wel veel logischer om daarvoor te gaan betalen. Zodat die blogger ermee door kan blijven gaan. Dan hoeft hij of zij ook geen advertenties te tonen op plekken die beter gebruikt kunnen worden. En hoeft de blogger jouw digitale ziel niet aan de duivel te verkopen. Ook al zit je daar natuurlijk niet mee.
En wat te denken van het consumentenrecht? Een blogger die betaald wordt door haar lezers moet een afspraak nakomen. Wie betaalt krijgt ineens een beetje macht. Net als wanneer je een Apple product koopt. Je mag eisen stellen. Je krijgt garantie. Dat is nog eens heel wat anders dan een webservice die jouw data mag doorverkopen aan derden. En je hebt geen poot om op te staan want het was tenslotte allemaal gratis. Bedrijven hebben voor jou betaald. Helemaal voor jou, weet je wel?
De werkgroep
Op 23 januari 2008 hebben de vaste commissies voor Justitie en voor Economische Zaken
besloten om uit hun midden een werkgroep samen te stellen die zich, ter voorbereiding op
een debat met de regering, zal buigen over de knelpunten in het auteursrecht. De werkgroep
rapporteert over haar bevindingen aan de vaste commissies voor Justitie en voor
Economische Zaken.
De werkgroep wordt voorgezeten door het lid Gerkens (SP) en bestaat verder uit de leden
Van Vroonhoven (CDA), Smeets (PvdA) en Teeven (VVD). De werkgroep wordt bijgestaan
door griffier en de adjunct-griffiers van de vaste commissie voor Justitie alsook en door
medewerkers van het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven (BOR).
Nieuwe wetgeving en beleid
Op 26 februari 2009 startte de Europese Commissie een consultatieronde onder de lidstaten
over de nieuwe wetgevingsvoorstellen op het terrein van het auteursrecht. De nieuwe
voorstellen van de Europese Commissie betroffen kortweg:
1. het verlengen van de beschermingstermijn voor uitvoerende muzikanten van
geluidsopnamen van 50 tot 95 jaar;
2. het starten van een debat binnen de Europese Unie over de lange termijn toekomst
van auteursrechtenbeleid op kennisintensieve terreinen;
3. het doorbreken van de nationale positie van auteursrechtenbureaus (zie hiervoor);
4. het scheppen van een mogelijkheid om netwerkbeheerders en internetproviders te
verplichten om het webverkeer te controleren op auteursrechtenschendingen.
Auteursrechthebbenden
De voornaamste bron van inkomsten van de modale popmusicus is optreden. Ook auteurs- en
naburige rechten en royalties (verkoop van cd’s) vormen een belangrijk bestanddeel van het
muziekinkomen. Recent onderzoek (Pop, wat levert het op?) toont aan dat de modale
popmusicus een netto jaarinkomen heeft van rond de € 12.000. Hetzelfde onderzoek toonde
aan dat ruim de helft van de musici in 2008 niet meer dan € 6000 verdiende met muziek.
Collectieve beheersorganisaties
De recente kredietcrisis heeft aangetoond dat een aantal collectieve beheersorganisaties grote
schade heeft geleden op de beurs. Hoe groot de schade precies zal zijn is pas op een later
tijdstip vast te stellen.
Knelpunten
Samenvattend kunnen de volgende knelpunten genoemd worden die in het maatschappelijke
debat naar voren komen, waarvan een aantal in de volgende hoofdstukken nader zal worden
uitgewerkt:
• consumenten en bedrijfsleven keren zich tegen het dubbel betalen voor thuiskopie
(bijvoorbeeld eerst betalen bij webwinkel en daarna betalen voor extra heffing op lege
dragers);
• er zijn te veel auteursrechtenorganisaties;
• tarieven zijn niet transparant;
• het ontbreken van adequaat toezicht op de auteursrechtenorganisaties;
• zwakke onderhandelingspositie van schrijvers richting opdrachtgevers;
• kleine zelfstandige producent kan niet in aanmerking komen voor een billijke vergoeding
via het collectieve model, maar kan tegelijkertijd ook niet zijn eigen naburige rechten
verhandelen volgens de Wet Naburige Rechten;21
• kleine zelfstandige kan geen overeenkomst afsluiten met omroepen.
Aanbevelingen
Heldere en adequate voorlichting is onontbeerlijk.
• Bepaal in de auteursrechtelijke wetgeving dat prijsafspraken in collectieve
onderhandelingen tot stand mogen komen indien een sterke onderhandelingspositie
ontbreekt.
• Collectieve beheersorganisaties zullen moeten zorgen voor maximale efficiëntie en
acceptatie, wanneer zij hun rechten uitoefenen. Vragen naar het waarom en
onderbouwing van tarieven en procedures kunnen niet beantwoord worden met ‘daarom’.
Er zal structureel inzicht gegeven moeten worden in het kostenniveau, de uitbetalingen
aan rechthebbenden en de heffingen.
• Bedrijven, instellingen en omroepen moeten nog maar te maken krijgen met één
beheersorganisatie(“one-stop-shopping”).
• Geef Creative Commons (CC) een kans. CC is een initiatief om de distributie en het
gebruik van auteursrechtelijk beschermde literatuur, fotografie, muziek, film en
wetenschappelijk werk via het internet zoveel mogelijk te stimuleren, zonder dat inbreuk
wordt gemaakt op het auteursrecht.
Aanbevelingen
De werkgroep heeft geconstateerd dat er veel kansen liggen voor de film- en
muziekindustrie om het internet te gebruiken om hun materiaal te promoten. De kosten
voor het product kunnen veel lager worden en daardoor voor de consument veel
interessanter. BitTorrent-sites verdienen goed geld aan reclame-inkomsten. Een dergelijk
model zou ook voor de entertainmentindustrie goed kunnen werken. Het is echter niet
aan de werkgroep om dit verder uit te werken, dat is aan de industrie zelf.
• Er zijn veel technische mogelijkheden om de auteursrechtenschendingen op het internet
aan te pakken. Door middel van DPI kan men zien wat er over het internet gaat. Door
middel van ‘fingerprinting’ kan men zelfs muziek en films opsporen. DPI geeft, wat de
werkgroep betreft, de mogelijkheid om te stimuleren dat er voor muziek en films betaald
gaat worden, voor auteursrechtelijk beschermd materiaal dus.
• De werkgroep vindt wel dat de inhoud los moet worden gezien van de drager. In de
toekomst zullen steeds vaker de film, game en de muziek zelf van belang zijn, niet hoe of
waar het wordt bekeken, gespeeld of beluisterd. Deze ontwikkeling is terug te zien bij het
kijken ‘on demand31’ of het kopen van MP3-muziek. De thuiskopieheffing lijkt daarmee
ten dode opgeschreven. De werkgroep stelt voor de heffing stapsgewijs terug te brengen
naar nul voor alle dragers. In die tijd moet het voor de entertainment industrie mogelijk
zijn om zelf businessmodellen op te zetten om op internet geld te verdienen.
• De werkgroep beseft dat de entertainmentindustrie geen kans heeft om te concurreren
zolang er gratis aanbod is. Daarom is de werkgroep ook van mening dat de industrie
beter wettelijk moeten worden gefaciliteerd om het illegale aanbod aan te pakken.
• Er dient wetgeving te komen die voorkomt dat websites of webdiensten ongestraft
massaal in of vanuit Nederland grootschalige, overwegend illegaal gekopieerde
bestanden kunnen (blijven) distribueren.
• Ook dient bij de wet geregeld te worden dat personen of bedrijven, die aantoonbaar
massale distributie van illegaal gekopieerde bestanden geheel of ten dele faciliteren of
commercieel exploiteren, aansprakelijk of strafbaar zijn.
• Bovendien dient wettelijk te worden geregeld dat Nederlandse ISP’s of hostingproviders
klantgegevens beschikbaar hebben van personen of bedrijven die via hun infrastructuur
aantoonbaar en in overwegende mate massale distributie van illegaal gekopieerde
bestanden geheel of ten dele faciliteren of commercieel exploiteren en daarmee
aansprakelijk zijn of verantwoordelijk kunnen worden gehouden door rechthebbenden.
• Er zal ook een wet dienen te komen die voorkomt dat Nederlandse consumenten
ongehinderd kunnen downloaden, door dit downloaden strafbaar te stellen, maar pas
nadat de industrie een systeem van licenties heeft uitgewerkt. De werkgroep realiseert
zich dat ten opzichte van de handhaving keuzes moeten worden gemaakt. Met betrekking
tot minderjarigen zal er verhaalsrecht op ouders/verzorgers mogelijk moeten zijn.
Waarschuwen vóór vervolgen heeft prioriteit en wetgeving zal pas van kracht moeten
worden wanneer de drager losgekoppeld is van het product.
Aanbevelingen voor de toekomst
De entertainmentindustrie heeft geen kans om te concurreren zolang er gratis aanbod is.
Daarom moet de industrie beter wettelijk gefaciliteerd worden om het illegale aanbod aan te
pakken. Het ministerie van Justitie dient ervoor zorg te dragen dat er adequate wetgeving
komt. Downloaden wordt strafbaar maar pas nadat de industrie ervoor heeft gezorgd dat hun
product los van de drager wordt aangeboden. Zo moet het voor muziek en films mogelijk zijn
om een licentie voor het gebruik te kopen, hetgeen een eenmalige aanschaf van het product
verzekert. Een dergelijk licentiemodel zal ook voor games en software ontwikkeld moeten
worden, zodat men betaalt voor het gebruik van de game los van welke drager de game heeft.
Het product mag dan onbeperkt in de huiselijke kring gebruikt worden. De daling van de
verkoop door piraterij zal moeten leiden tot een totaal verbod op downloaden.
Tot zover het rapport.
Tja, er staan heel veel uitspraken in die niet meer van deze tijd zijn. De kern van alle ‘problemen’ is dat we op internet gelijk zijn. Amateurs en professionals doen hetzelfde en kunnen hetzelfde. Iedereen op internet is producent, publicist, criticaster et cetera. Kortom: waar leg je het onderscheid tussen een professional en een amateur? En waarom? Als ik lees dat in 2008 de gemiddelde musicus een salaris van € 6000 verdiende, is dat dan een professional te noemen? Nergens wordt daar dieper op in gegaan. Is de concurrentie van het gratis-model een concurrent voor bijvoorbeeld een Marco Borsato of de nederlandse filmindustrie? En moeten die laatste geholpen worden omdat ze niet kunnen concurreren met de ‘amateurs’?
De deskundigen die gehoord zijn, ik zou niet weten wie dat zijn. Het zullen wel weer de Jerney Kaagmans of zo geweest zijn. *fluit*
Ik lees, in een andere context dan muziek weliswaar:
Nieuws is kosteloos toegankelijk. Maar achtergrond en duiding zijn niet gratis, of zouden dat niet moeten zijn. Want voor diepgang heb je gespecialiseerde redacteuren nodig, zoals onderzoeksjournalisten of een wetenschapsredactie. Die kosten geld en zijn dat waard.
Klinkt zeker logisch. Nieuws moet toegankelijk zijn voor iedereen natuurlijk. Zelfs voor een zwerver die op straat ligt. Dat hoef ik niet uit te leggen. Nieuws = belangrijk = gaat iedereen aan.
Geldt hetzelfde ook niet voor muziek?
Als ik het artikel van het NRC goed lees dan gelooft deze krant in de waarde van kranten voor verdieping. Dat zou zeker kunnen. Voor magazines geldt hetzelfde. En ik geloof dat hetzelfde geldt voor musici die hun muziek op CD of plaat verkopen. Daar is nog steeds behoefte aan. Het geeft een gevoel van exclusiviteit, van echt bezit. Een echt tastbaar Product.
Tegelijkertijd is er geld te verdienen met het aanbieden van betaalde downloads of services. Zo betaal ik al jaren voor mijn Flickr.com account zodat ik mijn foto’s online kan delen. Een geweldige service. Daarmee bedien ik niet mijn collega fotografen, nee, ik bedien mijzelf ermee. Door te betalen zie ik op Flickr.com geen advertenties meer, ziet mijn bezoek dat ook niet en krijg ik onbeperkte ruimte om foto’s te uploaden. Hetzelfde geldt voor de webservers waar ik mijn blogs op host. Ik betaal voor service in ruil voor mijn eigen plekken op het internet en garanties dat dat niet zomaar verloren gaat. Ik kan ergens een beroep op doen. Net als bij Flickr.com. Ik investeer graag in Een Veilig Gevoel. Dat mijn foto’s er morgen ook nog zijn.
Als Twitter betaalde accounts gaan verkopen zal ik waarschijnlijk meedoen. Zo verzeker ik mij van iets meer zekerheid over een belangrijke webservice online. Hoe belangrijker een service voor mij is, des te logischer is het voor mij om ervoor te betalen. Dat dat account er morgen ook nog is. Dat ik het op visitekaartjes kan gaan noteren. Mijn adres. Hier.
Af en toe betaal ik voor een digitale download. En af en toe doneer ik wat. Maar dat is toch behoorlijk minimaal moet ik zeggen. Daarentegen betaal ik wel redelijk veel aan offline activiteiten. Ik koop soms een nrc.next. Of soms een kop koffie en lees dan de nrc.next gratis. Ik koop redelijk veel boeken. Af en toe nog een CD. Tastbare zaken. Maar ook online zal ik dat vaker gaan doen. Mensen ondersteunen wiens werk ik waardeer en waar ik graag middels mijn financiële injectie aan mee kan helpen. Dat hun werk niet van de een op de andere dag verloren kan gaan.
Natuurlijk, je kunt je niet tegen alles verzekeren. Shit happens. Maar je zult het met mij eens zijn dat mensen die elkaar financieel of op een andere manier supporten een verbinding aangaan. Een verbinding, die een solide basis legt.
Wat nog ontbreekt is een slim betalingssysteem voor micropayments. Nee, niet IDEAL (te duur). Niet PayPal (ook te duur). Gewoon iets wat net zo werkt als een pinpas. Snel, direct en goedkoop. Van jouw rekening naar de mijne. Als blijk van waardering.
Via