Geluk is een nieuwjaar.
Ik luister naar het verleden, ik luister naar het nu. Maar naar de toekomst luisteren hoe doe je dat? Of misschien is het, beter gezegd: IN de toekomst luisteren.
We moeten ons losmaken van het verleden. Of zoals Amanda Brouwers onlangs in een interview met de Volkskrant zei:
De focus op het aantal luisteraars moeten we loslaten. Het zou interessanter zijn te praten over wat er nog mogelijk is met audio.
De podcast is geen niche meer – de Volkskrant sprak met Amanda Brouwers, Lieven Heeremans en Tim de Gier
Interviewen op afstand doe je zo
Een bijdrage van Peter de Ruiter van Luisterdoc.
Net als Marco Raaphorst en waarschijnlijk veel andere podcastmakers, vraag ik mij in coronatijden af hoe je het beste interviews op afstand kunt maken. Daar zijn talrijke manieren voor, met allemaal hun mitsen en maren. Aan de ene kant van het spectrum bevindt zich Wim Brons. Op jouw verzoek stuurt hij de te interviewen persoon een kist met geluidsapparatuur voor een welhaast perfect opname. Hij legt een verbinding van hoge kwaliteit via internet. De teller begint te lopen vanaf € 225 exclusief btw.
Aan de andere kant van het spectrum heb je alles wat gratis is. Marco Raaphorst heeft Zoom geprobeerd en raadt dat ten zeerste af. In het stuk dat hij daar over heeft geschreven noemt hij ook ‘remote interview’-providers als squadcast.fm, zencastr.com en riverside.fm. Die leggen voor jou een verbinding van computer naar computer, met gebruik van de ingebouwde microfoon. Een soort Zoom zonder beeld. Riverside.fm is Nederlands, dus die heb ik als eerste geprobeerd. De geluidskwaliteit is redelijk goed, maar de interface is nog niet uitontwikkeld. Die is te ingewikkeld en valt daarom voor mij af.
Een verademing
Als je op deze manier een interview wilt doen, moet de persoon aan de andere kant namelijk ook een paar knoppen indrukken of overhalen. Veel mensen zijn daar niet handig in. Je wilt geen gehannes en niet het risico lopen dat de opname niet tot stand komt. Wat bediening betreft is Zencastr een verademing. Er zijn niet meer knoppen in beeld dan nodig en de bediening is simpel en intuïtief. Je kunt het gratis proberen zonder meteen je creditcardgegevens te moeten afgeven, zoals bij andere diensten wel het geval is. Pas als je betaalt ($ 20 per maand) krijg je ook .wav, anders alleen .mp3 en slechts een beperkt aantal uren opname. Ik hoor geen groot verschil trouwens.
Ik heb Zencastr gebruikt voor een interview met Ernst Hirsch Ballin. Een eerste test is uitstekend verlopen. Luister naar de sample daarvan (inclusief een opname met de Tentacle Track E, waarover later meer).
Maar de geluidskwaliteit van het eigenlijke interview viel wat tegen. Hoe dat kwam? De eerste opname ging via een MacBook Air 2019, de tweede via de microfoon van de Logitech HD Pro Webcam C920, aangesloten op een MacMini 2018 (wat een heel goed apparaat is). Dat is dus iets om rekening mee te houden. Vraag de te interviewen persoon niet te ver van de computer te gaan zitten en geen bijgeluiden te produceren, zoals ritselen met papier. Misschien was de internetverbinding op het moment van het interview ook wat ‘dunner’. Dat is iets om verder uit te zoeken.
De Mexicaanse hond
Op Zencastr zit ook een knopje om het ‘opheffen van echo’ uit te zetten (echo cancellation). Dat verbetert de kwaliteit. Echo cancellation voorkomt namelijk het rondzingen van geluid (ook wel ‘Mexicaanse hond’genoemd) als geluid van de monitor wordt opgepikt door de microfoon, versterkt wordt weergegeven, weer wordt opgepikt, enzovoorts. Daar is dus een remedie voor, maar de software die daarvoor wordt gebuikt, gaat ten koste van de geluidskwaliteit. Deactiveer het en zet allemaal een koptelefoon op.
Toepassingen zoals Zencastr maken gebruik van de mogelijkheid die elke browser heeft: je kunt jezelf er mee opnemen. Daar heb je feitelijk alleen een plugin voor nodig, zoals Tunefab. Een ‘screen recorder’ heet dat. Die kost $ 25 per jaar. Je zou dus een te interviewen persoon kunnen vragen die plugin te installeren in zijn browser en een paar knoppen om te halen. Maar dan geldt weer het bezwaar dat niet iedereen daar zo handig in is. Zencastr en collega-bedrijven zijn zo slim jou het opgenomen bestand te sturen zonder tussenkomst van de geïnterviewde – en dat allemaal zonder plug-in.
Alle kans op complicaties
Ik vond de geluidskwaliteit van Tunefab trouwens niet geweldig, maar dat kan ook liggen aan de microfoon in mijn laptop. Om de soms slechte kwaliteit van computermicrofoons te omzeilen, heb ik overwogen voor een tientje of iets meer goedkope revermicrofoons aan te schaffen. Die stuur je dan via de post naar je gesprekspartner (hij past door de brievenbus). Maar die moet dan wel weer in de usb-ingang, of de mini-jackaansluiting, met alle kans op complicaties.
Op zekere dag word ik door een bevriende sounddesigner, Jan Pieter Geersing van Audiochef, gewezen op de Tentacle Track E. Dat is een opname-apparaat ter grootte van een Zippo-aansteker, met een revermicrofoon van uitstekende kwaliteit. Er zit slecht één knop op, die je gebruikt om hem aan en uit te zetten (naar beneden) en om de opname te beginnen of te beëindigen (naar boven). Als het lichtje rood is, weet je dat hij opneemt. Je hoeft dus geen opnamevolume in te stellen. Fool proof! Enig bezwaar: hij kost meer dan € 300.
Bizar hoe flexibel
De fabrikant in Keulen was zo vriendelijk mij twee testmodellen te sturen. Jan Pieter en ik gingen aan de slag. Jan Pieter zegt: “Het is een topapparaat. Het is bizar hoe flexibel je er mee kunt opnemen. Je kunt er bulderend hard in lachen zonder dat de opname vervormt. In je editor zie je dan wel een grote ‘inktvlek’, maar die zet je dan gewoon zachter. Dan krijg je weer een keurige waveform. De geluidskwaliteit is uitstekend en ook het windkapje functioneert goed”. Het is aan de toegepaste ’32-bit floating recording’-techniek te danken dat een per ongeluk te hard opgenomen gedeelte zonder kwaliteitsverlies kan worden gecorrigeerd.
Zelf heb ik de Track E opgestuurd (aangetekend) naar een man van 85 in Arnhem die wilde interviewen voor mijn podcast over cabaretier Peter Siers. Het aanzetten ging goed en hij kon het revermicrofoontje makkelijk opspelden. Het feitelijke gesprek verliep telefonisch. Bij terugkomst (ook weer aangetekend) bleek de opname inderdaad op het apparaat te staan. De man heeft tijdens het gesprek wel een paar keer met zijn mouw langs de microfoon geschuurd en dat hoor je. Aan het eind van het gesprek heeft hij, onbewust van de gevolgen, de microfoon even afgedaan gedaan om iets uit een andere kamer te halen. Dat stuk mis ik, maar was niet essentieel. Het geluid van de Track E is ‘warm’ en dat kun je ook horen in de sample van hierboven.
Geluid van alle kanten
Een paar dagen later heb ik de Track E zelf opgespeld, toen een casual filmpje van mij werd gemaakt. Dat was met een iPhone SE anno 2020, met verrassend goed geluid van de telefoon zelf trouwens. De opnames vonden plaats op straat in Amsterdam. Bij het terugluisteren viel mij op hoeveel omgevingsgeluid hij had opgenomen. Ik bedacht mij dat een revermicrofoon per definitie omnidirectioneel is, dus geluid opneemt dat van alle kanten komt. Dat maakt hem het meest geschikt voor stillere plekken.
Ik vind de Tentacle Track E een prettig slank apparaat dat fijn in je binnenzak past. Er zit een app bij waarmee je hem kunt bedienen, al kan dat dus ook met die ene knop. Via de app afluisteren kan niet. Voor dat doel zit er een mini-jack aansluiting op het recorderdeel.
Trekkies
Overdracht naar de computer verloopt met een klein usb-snoertje, al kun je ook de microSD-kaart verwijderen. Een exemplaar van 16 Gb wordt meegeleverd. Opname is uiteraard in .wav-formaat, gedurende tien uur bij een volle accu. Voor de synchronisatie met video of bij gebruik van meerdere Track E’s (of Trekkies, was de ontwerper een Star Trek-fan?) gebruikt het apparaat time codes. In Nederland wordt de Track E geleverd door De Herrieboerderij. En deze meneer is ook erg enthousiast.
Voor het maken van een remote interview staan je dus diverse technieken ter beschikking. In het verleden heb ik mensen wel gevraagd een opname te maken met hun mobiele telefoon, terwijl ik ze spreek via een vaste lijn. De gratis app Voice Record Pro doet dat goed. De persoon kan het bestand daarna mailen of, als het daarvoor te groot is, uploaden naar Google Drive, Dropbox of iCloud. Maar je begrijpt het, dat is voor velen weer wat gehannes.
Kleine concessie
Er gaat niets boven een gesprek ‘van mens tot mens’. Je kunt dan beter inspelen op non-verbale communicatie, het vertrouwen winnen van de persoon die je interviewt zodat hij of zij meer prijsgeeft (ook emotie) en storende geluidselementen in de gaten houden. Het besparen van een halve dag of langer reizen tegen een kleine concessie in geluidskwaliteit is een overweging. Het zal ook afhangen van het soort gesprek dat je wilt gaan houden. Happy recording!
Aanvullende opmerkingen van ondergetekende, Marco Raaphorst
De genoemde unieke Remote Podcast-oplossing van Wim Brons zal ik binnenkort persoonlijk aan de tand voelen. Wordt vervolgd…
Op iedere Mac met ingebouwde microfoon staat echo cancellation standaard ingesteld via Systeemvoorkeuren. Deze optie heet ‘Onderdruk omgevingsgeluid’ en ziet er zo uit:
Dit staat overigens los van de software die je gebruikt. Dus als je bv in Zoom ook echo cancellation gebruikt dan krijg je dubbele cancellation wat zeker NIET aan te raden is. Echo cancellation knijpt aan het geluid en kan vervelend onrustig klinken. Zo te horen staat dit op de Macs van Ernst Hirsch Ballin aan. In het eerste fragment hoor je als je nauwkeurig luistert het effect wat knijpen op de stem, maar het is niet echt storend. Het tweede fragment klinkt niet goed met name omdat Ernst Hirsch Ballin zo te horen te ver van de microfoon af zit in een hol klinkende ruimte.
De ingebouwde microfoon van een Mac klinkt overigens vrij goed, ook met echo cancellation aan. Zet wel altijd een hoofdtelefoon op en ga zo dicht mogelijk bij de computer zitten.
Lieven Heeremans publiceerde een tijd terug ook een goede instructieset voor het opnemen op afstand:
Persoonlijk vind ik het zeker niet altijd storend als je hoort dat een gesprek opgenomen is met een remote service of bijvoorbeeld via een telefoon. Het kan het gesprek minder statisch qua klankkleur maken en de afstand wordt er duidelijk voelbaar door. De belangrijkste voorwaarde die ik stel is dat de verstaanbaarheid goed moet zijn.
Het grote voordeel van een telefoonopname is naar mijn idee ook dat de stem heel intiem klinkt en vrij is van room echo. Immers: een microfoon (of telefoon) heel dicht bij je mond houden is het allerbeste dat je kunt doen.
Luister bijvoorbeeld eens naar de heerlijke aflevering Secrets Hotline, Vol II van Love + Radio waarin de telefoonstemmen de intimiteit alleen maar vergroten en de muziek en het sounddesign een zeer sfeerverhogend effect hebben. Wat mij betreft is Love + Radio nog altijd het allerbeste dat op podcastinggebied gemaakt wordt. Ze maken het de luisteraar niet makkelijk, maar dat is precies wat ik er zo interessant aan vind:
Tot zover. De mazzel!
Geef een reactie