De oral history van mijn ouders

Liever had ik het onderwerp nog even vermeden maar na het stellen van de eerste vraag “wat is jouw oudste jeugdherinnering?” kwamen we er al direct over te spreken: die verdomde tweede wereldoorlog. Mijn pa was 6 toen de oorlog uitbrak. Het is zijn oudste herinnering…

Een muntje in een apparaat stoppen om in eigen huis gas te kunnen gebruiken, zoiets kunnen we ons toch niet meer voorstellen? Soms moest men ’s avonds nog even snel de deur uit om wat speciale munten te kopen anders kon men niet koken.

Of wat te denken van een huis zonder douche? Niemand in de straat had er een. Warmwater was pure luxe, voor badwater kocht men in het badhuis een paar emmers vol en liep het hele takke eind snel naar huis. Of wat te denken van de ballpoint die mijn vaders’ vader had weten te bemachtigen? Een staaltje vernieuwing in een tijd waarin men nog met een kroontjespen schreef.

En nee, dat kwam niet door de oorlog, dat was toen normaal.

Ik ben nieuwsgierig naar de verhalen van mijn ouders. Puur bedoeld voor privégebruik; voor mijzelf, mijn dochter, mijn vriendin, de familie. Straks zijn ze er niet meer en verdwijnen met hen ook hun verhalen. Daarom wil ik ze vastleggen.

Mijn oude audiorecorder bleek hiervoor geschikt, een Roland R-09HR, want die heeft een handige feature: AGC, Auto Gain Control. Zodoende kan ik de recorder tijdens het gesprek gewoon op tafel laten liggen. Je kunt natuurlijk ook prima met je smartphone dit soort opnames maken.

Ik neem de gesprekken op in mp3 en zet het bestand in een Google Drive map en deel ze met de betrokkenen. Ik pas er geen editing op toe. Wat je hoort is het gesprek zoals het heeft plaatsgevonden.

Het is dus niet bedoeld voor een podcast, voor het grote publiek. Maar stel dat ik toch iets meer met hun oorlogsverhalen wil gaan doen, dan denk ik dat ik de opnames opnieuw maak aan de hand van zeer gerichte vragen. Dan zal ik het meer ensceneren omdat ik het complete verhaal dan al ken en ze geschikt wil maken voor het grote publiek. Maar mijn ouders moeten dat dan wel goedkeuren natuurlijk.

Het is niet iets waar ik nu mee bezig ben. Ik ben gewoon heel puur gesprekken aan het opnemen over vroeger, zo moet je het zien. En mijn ouders kunnen vrijuit praten vanuit de wetenschap dat ik er niets geks mee zal doen. Misschien dat ik de verhalen als tekst ga uitwerken. Maar ook dat is nog niet duidelijk. Eerst maar eens wat sessies plannen en kijken wat voor verhalen er allemaal vrijkomen.

De eerste sessie van vandaag vond ik erg bijzonder. Het is het momentum, de audiorecorder die gestart wordt, het spel van vraag en antwoord dat gerichter is dan we normaliter uitwisselen tijdens een koppie thee. Het is duidelijk dat ik zoek naar verhalen ben en dat zij mij die willen geven.

Ik sta open voor alle soorten verhalen die ze mij willen vertellen. Ook de minder leuke verhalen. Nu ik dit zo opschrijf denk ik dat ik dat met hun verhalen ook zal moeten doen om te komen tot de kern van hun verhalen. En zodoende kom ik (hopelijk) tot de kern van hun leven. Het is me daar om te doen.