Matthijs van Nieuwkerk, dat Ascenseur pour l’échafaud verhaal klopt niet!

Geschreven door

Zojuist hoorde ik Matthijs van Nieuwkerk tijdens een uitzending van De Wereld Draait Door een klassieke fout maken: Miles Davis zou de hele soundtrack van Louis Malle’s klassieke film Ascenseur pour l’échafaud bij elkaar geïmproviseerd hebben. Dat is niet waar. Er werd wel geïmproviseerd maar op basis van thema’s die Miles Davis gecomponeerd had.

Miles Davis zat in Parijs voor optredens. Miles hield van de stad. En via zijn liefje Juliette Greco werd hij aan Louis Malle voorgesteld. Louis bleek groot fan van Miles te zijn en dus vroeg hij Miles de muziek voor Ascenseur pour l’échafaud te schrijven. Miles ontving vervolgens van Louis de rushes (tijdelijke gemonteerde beelden) en begon te componeren. Dit resulteerde in een aantal inmiddels beroemde thema’s.

Een en ander is te lezen in de waanzinnige autobiografie van Miles Davis. Ik ben een groot fan, maar ook voor iemand die helemaal niets met jazz heeft, of zelfs niets met muziek, is het een aanrader. Miles was stronteigenwijs, zeer ijdel, waanzinnig creatief, dorst echt zijn nek uit te steken en heeft enorm veel gekke toestanden meegemaakt in de muziekwereld. En dan die rassenhaat die hem zijn hele leven zowat heeft beziggehouden. Miles was pikzwart. En Miles was voor een groot deel van zijn leven verslaafd aan drugs. Junkie en zwart zijn, een gevaarlijke combinatie. Volgens mij is er nog weinig veranderd…

Abonneer je op mijn berichten

Bepaal zelf de frequentie waarin je mijn artikelen wilt ontvangen (direct, dagelijks of eens per week). De link om dit in te stellen vind je in de bevestigingsmail.

Reacties

38 reacties op “Matthijs van Nieuwkerk, dat Ascenseur pour l’échafaud verhaal klopt niet!”

6 maart 2008
woordenaar
Ooit een avond achter de bar gestaan tijdens het jazz weekend in Alkmaar. Dit was de enige jazz cd in huis. Van 18:00 tot 02:00 Ascenseur pour l’échafaud gehoord. Genoeg voor een heel leven.
Geef mij maar Bitches Brew.
Beantwoorden
6 maart 2008
Marco Raaphorst
of Kind of Blue
Milestones
etc.
Beantwoorden
6 maart 2008
Maurice
Fijne plaat, maar de man heeft wel meer moois achtergelaten – om het zacht uit te drukken. ‘k Luisterde toevallig vandaag nog naar een plaat van hem en Bird. Die autobiografie van Miles vind ik overigens nogal een… – autobiografie: een beetje eenzijdig verhaal.
Beantwoorden
6 maart 2008
Maurice
Heb er gelijk zin an gekregen en zet ff Kind of Blues op. Of toch maar Miles Ahead, Porgy and Bess, The Cellar Door Sessions…?
Beantwoorden
6 maart 2008
Marco Raaphorst
@Maurice ja, het is eenzijdig dat verhaal, maar er staan heel wat dingen in die je niet zo snel hoort. Tenminste, ik kende die verhalen niet. Vooral zijn liefde voor de musici en hoe diep dat ging. Prachtig vind ik.
Beantwoorden
6 maart 2008
Marco Raaphorst
Kind of Blue!
Lekker klein en droog.
Ik heb nu Milesstones op. Met dat gespetter van kopah!
Beantwoorden
6 maart 2008
Maurice
@Marco: ’t Is al een hele tijd geleden dat ik die autobiografie heb gelzen. Mss toch maar ‘ns herlezen.
En ja, Kind of Blue is een geniale plaat die je niet vaak genoeg kan draaien.
Beantwoorden
6 maart 2008
Marco Raaphorst
@Maurice: ik ben zwaar fan. Keek tegen hem op. Heb hem diverse malen zien spelen, met Scofield op North Sea. Ik was dus onder invloed. Sco ooit nog eens ontmoet en over Miles gesproken. Erg fijn!
Beantwoorden
6 maart 2008
Maurice
@Marco: Damn, daar ben ik jaloers op! Had hem heel graag wel eens live willen zien. En dat je met Scofield over Miles hebt gesproken… – “fijn” lijkt me daarvoor een understatement.
Beantwoorden
6 maart 2008
Marco Raaphorst
@Maurice: Ik heb Miles Ahead opstaan. The Duke is wel een van mijn favoriete nummers. Ben ook groot Sco fan :) Ja, fijn ;p Ken Avi Bortnick die bij Sco in de band zat.
Beantwoorden
6 maart 2008
Maurice
Ja, “The Duke” is een heerlijk, speels en herkenbaar nummer. Mooi hoe die verschillende ritmes terloops afgewisseld worden.
Beantwoorden
6 maart 2008
Maurice
Scofield heb ik wel meerdere keren gehoord op NSJ, maar ik volgens mij nog nooit een plaat van hem gekocht, hoewel ik me dat vakerheb voorgenomen. Bortnick ken ik overigens niet.
Beantwoorden
6 maart 2008
Marco Raaphorst
@Maurice: van The Duke zijn ook archief beelden. oa op YouTube. En ik heb het nog op video2000 ergens…
Bortnick speelde ritme gitaar en bediende de laptop. Vrij ruige band, ging alle kanten op. Erg organische en lekker. Heb diverse CD’s van Sco hier.
Beantwoorden
7 maart 2008
Rob
Potverdrie zit ik net lekker, moet ik de autobiografie er op na slaan want ik geloof er namelijk geen snars van.
Zoals Davis het zelf zegt klopt je uitspraak,(‘ik heb de muziek gecomponeerd’). Maar een paar ruwe akkoorden en schetsen is nog geen muziek. Dat is later in de studio met de film op de beamer door Miles en zijn band bij elkaar geimproviseerd met die schetsen als raamwerk.
Zo fout zat van Nieuwkerk dus ook weer niet!
*** geeft Marco een biertje ***
Beantwoorden
7 maart 2008
Marco Raaphorst
@Rob: waar lees jij dat dan? Ik lees dat die thema’s die Miles verzon de uitgangspunten waren voor de improvisaties. Dat zijn trouwens een paar opvallend sterke thema’s. En ja, die term componeren blijft lastig. Kleien met muziek mag je het van mij ook noemen.
Beantwoorden
7 maart 2008
gurdonark
Miles Davis was a difficult man who lived in difficult times in a culture that posed particular challenges for him.
He made great music.
I do think that times have changed and will continue to change. I am optimistic that the world will continue to create Miles Davis’ and the world and the Miles Davis of the future may undertand one another a bit better.
Beantwoorden
7 maart 2008
Rob
@Marco oh, dit wordt leuk. Marco en ik met de autobiografie in de hand het ware woord verkondigen!
***trekt toog aan***
Ruud Kuyper schrijft in ‘Miles Davis dichterbij’ Letterlijk :…Davis had zijn werk, al kijkend naar de filmbeelden in de studio , à l’improviste gedaan, samen met de jeugdige Amerikaans-Franse tenorsaxofonist Barney Wilen, pianist René Urtreger, bassist Pierre Michelot en drummer Kenny Clarke….” (Ruud wist meer van Miles dan Miles zelf :) )
Dat ie niet geheel onvoorbereid de studio betrad lijkt me gezien zijn eigen woorden duidelijk, maar het is zeker geen John Williams die met de partituur op de minuut af de score in-dirigeert.
Oftewel zo ongelijk had van Nieuwkerk niet. (of hij had erbij moeten zeggen dat Miles een paar ruwe schetsen meenam dus was het maar voor 95% improvisatie. Geen hond die dat gaat begrijpen)
***trekt nog een biechtwijntje open***
‘At the plugged nickel’ is trouwens mijn nr.1 M.D-plaat…
Beantwoorden
7 maart 2008
Rob
Ah, ik lees jouw posting nog eens, en je zegt eigenlijk hetzelfde…
Proost!
Beantwoorden
7 maart 2008
woordenaar
At the plugged nickel is inderdaad ook erg goed.
Beantwoorden
7 maart 2008
Marco Raaphorst
@Rob: Vaag. In de autobiografie (samen met Quincy Troupe) valt te lezen:
Ik keek naar de rushes van de film en schreef de ideeën die ik dan voor de muziek kreeg op. Omdat het over een moord ging en een soort thriller was, maakte ik gebruik van een oud, somber, donker gebouw, waar ik de musici liet spelen.
Uit de autobiografie blijkt niet dat ze voor een scherm de boel ingespeeld hebben.
Misschien bedoelde Van Nieuwkerk het anders. Maar naar mijn gevoel zette hij het geheel neer als een soort freejazz terwijl er dus hele duidelijk uitgangspunten en melodieën klaar lagen.
Ga ff Char bellen. Misschien dat zij Miles kan oproepen.
Beantwoorden
7 maart 2008
Maurice
@Marco: Kan Char Miles dan ook ff boeken voor een concert in NLD?
Beantwoorden
7 maart 2008
Marco Raaphorst
@Maurice: ik hoorde zojuist dat ‘ie dat alleen wil doen als Jimi ook mee mag spelen.
Beantwoorden
7 maart 2008
Maurice
@Marco: Lijkt me geen probleem. Als Char toch naar boven aan ’t bellen is, kan ze gelijk vragen of Jimi en John C. ook komen.
Beantwoorden
7 maart 2008
Rob
@Marco hahahaha. Char Bellen.
Ah, de discussie wordt nu: wanneer is het een compositie en wanneer een improvisatie.
Laat ik het zo zeggen, al had Miles Davis een 60 minuten durende versie van ‘My funny Valentine’ opgenomen (een compositie van Rodgers & Hart) Dan nog had van nieuwkerk deze uitspraak mogen doen.
Dat Miles dus wat akkoorden en wat lijntjes op een bierviltje heeft geklad doet daar niets aan af.
Je hebt gelijk dat de composities er al waren, maar dat is in het kader van improvisatie niet relevant. (de 5% compositie 95 % uitvoering).
Dat Matthijs het als free-jazz bestempelde is de leek aan het woord over jazz-improvisatie. Dat neem ik hem niet kwalijk.
(een klassiek pianist tikte mij eens op mijn schouder en wees naar dat ene A4-tje voor mijn neus en vroeg: staat dat allemaal daar?)
Ik ben wel dankzij dit stuk weer opnieuw in de autobiografie begonnen en ‘at the plugged nickel aan het draaien’ Zo zie je maar weer wat een positieve dingen een stukje allemaal op kan leveren!
Dank Daarvoor.
Baal alleen dat ik het boek alleen in het Nederlands heb. VERLANGLIJST!
Beantwoorden
7 maart 2008
Rob
p.s. Charlie P. mag ook komen hoor (het klinkt wel als een criminelenclubje zo hahaha)
Beantwoorden
7 maart 2008
Maurice
@Rob: ‘k Ben ook gelijk in allerlei Davis-boeken en -platen/cd’s gedoken. Goed! Op mijn verlanglijstje staat nog een degelijke Engelstalige biografie over Davis.
Aan de hoeveelheid drugs te beoordelen die betreffende heren tot zich genomen hebben, is het idd een criminelenclubje. ;)
Beantwoorden
7 maart 2008
Rob
Au!
Ik schiet weer door…
Inderdaad blijkt matthijs’ uitspraak niet met de bijbel.
Miles zou al kijkend naar de rushes het ingespeeld hebben, en dat staat inderdaad nergens.
Ruud Kuyper zegt echter van wel.
En menig romanticus houd dat er ook op na:
komt een heeeeeeele mooie hiero:
Uit het maandblad Rhythm (de latere Jazzwereld) :
‘…De sigarettenrook trekt een waas van silhouetten. Achterin de zaal trilt als een spookachtig zwart-wit aquarium het grote scherm. De realistische beelden van Ascenseur pour l’échafaud rollen van het scherm. Regiseur Louis Malle zit gehurkt en trekt nerveus aan zijn bretels. De spanning wordt bijna grijpbaar, Jeanne Moreau sluit voor een moment de ogen.
‘Vlak bij het immense doek leunen Miles Davis en zijn vier musici met het hoofd op de schouder. Zij zijn ontmoedigd, uitgeput Hun blikken zijn verstard. Voor de vijfde maal heeft de trompet geklonken. Voor de vijfde maal heeft Louis Malle “nee!” geschreeuwd. Het is twee minuten aardedonker nu. Dan gaat de lift voor de zesde maal naar beneden. Miles Davis brengt vastberaden de trompet aan zijn lippen.
‘Een bijna bruut geluid scheurt dan de spanning aan flarden. Miles houdt het aan zolang hij kan, het gelaat pijnlijk verwrongen. “Dàt is het,” brult Malle. “Je hebt het gevonden…!” Miles Davis slingert zijn trompet de donkere zaal in en zakt in elkaar. Zijn mond is bebloed, zijn onderlip gescheurd, maar wat hij zo even gespeeld heeft blijft voorgoed bewaard…’
Ruud Kuypers: ‘Bij nader inzien: de schrijver van dit proza zal wel een lyrisch gestemde Fransman zijn geweest.’
Hoe nuchter ik ook ben, ik wil erg graag die Fransman zijn…
Beantwoorden
7 maart 2008
fint
Ach ja … Matthijs …. laat ‘m verder maar niet meer over muziek zaniken dan hoeven we die sidekick Leo Blokhuis ook niet meer op TV te zien. Sterker nog de laatste keer dat ik beiden op de buis zag over muziek heeft mijn televisie niet overleefd. ;-)
5% en 95 % …. vreemde cijfers. Miles was altijd bezig met muziek … tenzij ‘ie een jaar doped up opgesloten in zijn huis zat . Zijn 70er jaren werk hoe organische freak jams het ook lijken, zijn behoorlijk georganiseerd. Live was ‘ie de regisseur die iedereen van thema naar thema stuurde.
In de studio werd van alle stukken die hij gecomponeerd had en alle improvisaties daaromheen de uiteindelijk plaat gesneden.
De composities op Bitches Brew zijn ook geen doorlopende takes. Alles is weer gemixed en letterlijk versneden door tape edits door Teo Macero onder bezielend oog van Miles.
Compositie van muziek is organisatie van geluid.
En hij deed het … voor meer dan 5%.
Beantwoorden
7 maart 2008
fint
Wat een lyriek …. zijn mond bebloed en zin onderlip gescheurd. Wat een quote … geweldig.
Beantwoorden
7 maart 2008
Rob
@ fint helemaal zelf gevonden en overgetiept!
Maar de 5/95 regeling heb ik uit mijn duim gezogen. (Ik hoop niet dat je uit mijn bericht leest dat improviseren een minderwaardige bezigheid is, want dat heb ik nooit verkondigd.) Bitches Brew is inderdaad voor een groot deel al improviserend tot stand gekomen. In dat proces is geluid georganiseerd, dus gecomponeerd… Nee deze discusie hoeven we niet te gaan voeren.
Ik had er nooit een getal aan moeten hangen…
ik blijf maar even bij de onderlip…
Miles was ver, heel erg ver…
Ik begin toch wel dat suurt figuren anno nu te missen, of zie ik iets over het hoofd?
Beantwoorden
7 maart 2008
fint
de onderlip … inderdaad
tja … ik weet ook geen levend alternatief voor hem
Beantwoorden
7 maart 2008
Maurice
Je zou Piet Noordijk moeten horen over het gebrek aan authentieke jazzmusici tegenwoordig…
Beantwoorden
7 maart 2008
Marco Raaphorst
Lekker bezig mensen. Gezellig!
Ik zit met een deadline die in mijn nek loopt te zuchten.
*zet 2 sixpacks voor de stamgasten neer*
Beantwoorden
8 maart 2008
bert kommerij
Marco, speel jazz. Genoeg getypt! Het lijkt hier wel een herenkroeg. (Waar zijn de vrouwen?)
Ik zeg: muziek!
Ascenseur pour l’échafaud: ik lust er wel pap van!
Beantwoorden
8 maart 2008
Geertje
Ik heb ooit Matthijs van Nieuwkerk “live” gezien, en heb toch wel sterk het idee, dat zijn teksten niet van hem komen, maar geleerd zijn.
Fijn weekend Marco!
Beantwoorden
9 maart 2008
Marco Raaphorst
Leuke verhalen.
Muziek is muziek, uit je duim gezogen of niet. 100% oorspronkelijkheid bestaat niet. Erg je best doen wel.
Dat was Miles voor mij: erg serieus met zijn werk bezig. Zoeken, zoeken, zoeken en het soms vinden. Miles zei ook altijd: “als je van muziek houdt, verneuk je het niet”.
@Geertje: ja, DWDD is 100% auto-cue (opleesscherm). Vriendin van een vriend van mij doet dat voor o.a. DWDD.
Beantwoorden
17 maart 2008
woordenaar
Dankzij de inspirerende discussie thuisgekomen met Milestones en Sketches of Spain. Goed! (Mooi man, dat webloggen. Zouden er nu ook mensen met een kat thuis komen, door zo’n posting?)
Beantwoorden
17 maart 2008
Marco Raaphorst
@woordenaar met een kat? Nee, alleen Claudia. Ik ga eens ff bloggen over een lekker wijf op de bank, misschien dat het de boel wat versnelt. Den Haag staat droog…
Beantwoorden