Muzikale empathie

Wij verwachten van mensen dat ze beschikken over empathische vermogens. Het zijn vermogens die voor een deel zijn aangeleerd. Met name jonge kinderen zijn soms gevoelloze killers. Door ze te vertellen om zich in de ander te verplaatsen kunnen ze zich gaan invoelen, gaan inleven.

Het is het veranderen van perspectief, jij verplaatst je in de situatie van de ander en plotsklaps borrelt er een soortgelijk gevoel boven als wat de ander ook voelt. Maar zoals ik schrijf, het is een verandering van perspectief, net zoals een camera dat kan doen. En dat is de reden dat sommige mensen die gevoelens missen, of ze tijdelijk kunnen uitschakelen. De camera blijft dan alleen op de ander gericht. Puur een kwestie van cameravoering dus.

Afhankelijkheid van de situatie

De meesten van ons kunnen zich dus goed in de ander inleven. Maar de situatie waarin dat gebeurt is wel van belang. Voor mensen die stinkend rijk zijn maar een potje gaan huilen omdat hun huis in waarde gedaald is wekt bij mij geen gevoelens van empathie op. Voor iemand die straatarm is zou dat gevoel waarschijnlijk wel loskomen bij mij.

Het is dus niet simpelweg zo dat als iemand huilt wij van binnen ook een beetje moeten huilen. Het is compleet afhankelijk van de situatie, onze hersens moeten een reden vinden waarom het valide is om te huilen in die situatie.

Maar hoe zit muzikale empathie dan in elkaar?

Muzikale empathie werkt net zo. Het is grotendeels aangeleerd, iets dat we leren te begrijpen door te luisteren en te kijken naar musici. En zo leren wij begrijpen hoe zij hun gevoelens overbrengen via muziek. Daarom is de emotie in elektronische muziek voor velen soms lastiger in te voelen, omdat men is opgegroeid met het idee dat een apparaat geen gevoel kan overbrengen. Ook al lezen wij deze mededeling van een computerscherm af.

Ten grondslag aan muziek ligt de compositie, een serie noten op ritme die dit Huis Van Gevoel neerzet. Net zoals een boek met een verhaal (overigens, geen boek wordt met de hand geschreven en muziek wordt ook vaak niet met de hand ingespeeld) is de compositie van muziek een samenstelling van het gevoel.

https://soundcloud.com/raaphorst/heading-north

Bovenstaande is door mij ingespeeld op een goed klavier. Als ik het goed heb, want het stuk is alweer van een paar jaartjes geleden. Het kan zijn dat het een samenstelling is van meerdere opnames. Wellicht dat ik een paar noten aangepast heb qua volume en timing. Maar zeker weten doe ik dat niet meer en dat maakt ook niets uit. Het eindresultaat is het enige dat telt. Het moet een spanningsboog maken waar ik alles bij voel. En hopelijk geldt dat ook voor jou.