Hoewel ik met jazzmuziek begonnen ben om gitaar te leren spelen, de popmuziek was de muziek uit mijn jeugd. Een maffe term die slaat op “populaire muziek”. Want was muziek voordat men het popmuziek ging noemen dan niet populair? Johnny Jordaan bijvoorbeeld, zijn muziek was toch heel populair in de jaren 50?
Wat populair is, is van invloed. En die invloed daar gaat het me in dit stuk om.
Rock-‘n-Roll
De Rock-‘n-roll waaide over vanuit Amerika eind jaren 50. Mijn stad Den Haag kan er trots op zijn dat die Rock-‘n-roll hier voor het eerst voet aan de grond kreeg dankzij de The Tielman Brothers.
Deze muziek heeft kunnen ontstaan uit de Rhythm & Blues. Ook hier was dus sprake van typisch Amerikaanse muziek die voort is gekomen uit de Blues, Gospel en Jazz.
Popmuziek
De popmuziek die in de 60-er jaren is ontstaan heeft haar oorsprong in Amerika. Het kwam voort uit Rock-‘n-roll, uit de Amerikaanse muziek en was voorzien van Engelse teksten. Maar met name Engeland ging nu een grote rol in het geheel spelen. Het waren The Beatles en The Stones die hier de toon wisten te zetten. En The Beatles dan met name omdat wat The Stones in de 60-er jaren hebben gedaan toch vooral geënt is op Rock-‘n-roll en Rhythm & Blues.
Je zou kunnen zeggen dat Engeland dus aan de slag ging met muziek die oorspronkelijk niet van hun was. En in Nederland was natuurlijk hetzelfde aan de gang. Ook wij keken naar Amerika maar hadden tegelijkertijd ook een probleem: we spraken de Engelse taal niet.
Tante Leen
Wie de Mokumse muziek beluistert hoort daarin misschien een zuivere Nederlandse oorsprong. Maar al snel kun je daarin ook de Fado herkennen. Italiaanse invloeden en de Joodse Klezmer. Echt Nederlands is dat niet te noemen, eerder Europees. Muziek waarin de accordeon vaak een belangrijke rol vervult. Een instrument dat we ook kennen van bijvoorbeeld de Argentijnse Tango.
In tegenstelling tot de populaire Amerikaanse muziek is deze Nederlandse muziek vaak gebaseerd op een driekwartsmaat. Een walsje dus. Bekend van Strauss, maar ook van Chopin en Liszt. Typisch Europees dus? Nee, want ook Latijns-Amerika grossiert erin.
Bekeerde slaven
Ik heb weleens eerder geschreven over de oorsprong van de Blues. Die stamt namelijk helemaal niet uit Amerika maar regelrecht uit Afrika. Het is van origine Arabische muziek. Moslim slaven werden uit Afrika naar Amerika vervoerd. En pas toen ze massaal tot het christendom bekeerd waren, ging men hun muziekstijl Bluesmuziek noemen. Daarom herkende Ali Farka Touré zijn eigen muziek volledig in de muziek van John Lee Hooker. Muziek die overduidelijk een brug wist te slaan tussen Timbuktu en Clarksdale.
Muziek als smeltkroes
De oorsprong vinden van muziek is verrekte lastig. En zeker als we het over de muziek hebben die na de Tweede Wereldoorlog ontstaan is. Met de komst van radio en televisie had je niet langer een immigrant of handelsreiziger nodig die de muziek van een ander land kwam brengen. Hoewel dat in de 60-er jaren trouwens nog wel het geval was. Want omdat Hilversum Rock-‘n-roll weigerde te draaien kwam er een boot voor de kust van Scheveningen te liggen. Een boot met de naam Veronica die de jeugd deze nieuwe muziek kwam brengen. Dit ten nadele van de muziek van Johnny Jordaan en Tante Leen. En ook daarom speelde Den Haag zo’n grote rol in het ontstaan de nieuwe populaire muziek in de jaren 60.
Deze popmuziek had een Amerikaanse oorsprong maar was toch ook zeker Europees. Of om het anders te zeggen: als The Beatles het recht hadden op oorspronkelijke popmuziek, waarom wij, Nederland, dan niet? We pikten het op vanuit Amerika, die het op haar beurt importeerde via de Moslim slaven.
Misschien dat ik hier eens op in moet gaan zoomen. Ik verwacht niet de waarheid te vinden maar iets dat die oorsprong van onze muziek iets meer weet te duiden. Even zien hoe dat gaat lopen…
(omslagfoto onder CC BY-SA: Nationaal Archief)
Geef een reactie