Ik las een blogje over de ‘parttime perfectionist’ bij Mindful Netwerk:
Soms is je perfectionisme natuurlijk een groot voordeel. Het brengt je moois en het geeft je drive. Dus perfectionisme helemaal los laten hoeft denk ik niet. Ik denk dat we parttime perfectionistisch kunnen zijn. Wat denk jij?
Een blogje waarop ik reageerde:
Daar waar er gevaar dreigt voor jezelf of voor anderen moet je ten alle tijden uiterste precieze eisen. Dat geeft een hogere kwaliteit van leven. Geeft betere zekerheden, helpt onze gezondheid en ga zo maar door.
De keerzijde is: de impact die het heeft op tijdsbestek. Als perfectionisme ervoor zorgt dat andere, ook belangrijke zaken, niet behaald worden, heeft het een donkere keerzijde.
Zoals alles in het leven, het is relatief. Niets is perfect, er zijn altijd onvoorspelbaarheden, dus een perfectionist moet realistisch zijn. Je kunt je verliezen in perfectionisme zonder dat er ook maar iemand bij gebaat is. Perfectionisme is dus hoe raar het ook mag klinken ook een compromise.
Er ontbreekt iets aan mijn reactie. Ik schrijf dat de dingen relatief zijn maar ik laat in het midden of ik een perfectionist wel goed in staat acht te kunnen relativeren.
Ik moest denken aan die andere benadering, wat mijn vriendin vaak zegt: “Je kunt niet meer dan je best doen.” Hoewel dat volkomen logisch klinkt, de perfectionist stelt andere eisen. De perfectionist wil niet alleen zijn best doen, de perfectionist eist van zichzelf dat wat ‘ie doet ook heel goed is, liefst zo perfect mogelijk. En hoewel de perfectionist vaak wel snapt dat er geen perfectie bestaat, de perfectionist streeft dat wel na.
Maar wie zijn best doet kan toch ook hele goeie dingen doen en maken? Jazeker. Ik denk dat je van vakmensen zoals chirurgen, vliegtuigbouwers of bijvoorbeeld koks prima kunt eisen dat zij hun best doen. Zij zijn immers verantwoordelijk voor de gezondheid en het welzijn van anderen. Mensen die de kantjes er vanaf lopen, het getuigt niet van liefde. Het getuigt van verwaarlozing, van minachting. Dat is nooit goed te praten.
Je kunt prima stellen: je best doen is genoeg. Je kunt namelijk niet meer doen dan je best doen. “Ja hoor dat kun je wel”, denkt de perfectionist hardop, want “ondanks dat je je best hebt gedaan hoeft dat wat je doet nog niet goed te zijn”. Dat hebben we allemaal op school ervaren. Dat je ondanks dat je je helemaal gek geleerd hebt bijvoorbeeld dan toch een 5 haalt. De perfectionist is dan niet tevreden. De perfectionist denkt werkelijk dat het niet dus goed genoeg is om alleen maar je best te doen.
Maar wat had de perfectionist dan moeten doen? Wat meer kun je doen dan je best doen?
Focus op het resultaat
‘Je kunt alleen maar je best doen’ slaat op het proces. Je best doen is een activiteit. Iets doen, een werkwoord.
Wat de perfectionist najaagt heeft niets met het proces te maken. Hij/zij geniet misschien niet eens van het proces. Waar het de perfectionist om te doen is, is het resultaat. Dat is geen werkwoord, dat is een conclusie.
Natuurlijk, het zou zo moeten zijn dat als je je best hebt gedaan dat het resultaat ervan, de uitkomst, ook positief is. Dat, wanneer ik mij goed voorbereid op een concert door veel te oefenen op mijn gitaar, het concert ook geslaagd zal zijn. Of het concert ook daadwerkelijk geslaagd zal zijn hangt van heel veel factoren af, ook van factoren waar ik geen invloed op heb, hoe hard ik ook heb geoefend.
De perfectionist laat zijn ziel en zaligheid afhangen van het eindresultaat en het proces, de arbeid en tijd die daarvoor geleverd moet worden, is slechts bijzaak. Zelfs als het resultaat mede door anderen of externe factoren bepaald wordt. De perfectionist prijst niet het proces, de perfectionist prijst slechts het eindresultaat, mits dat dus aan zijn eisen voldoet.
Ik zou verder kunnen gaan, bijvoorbeeld door een oordeel te vellen over de perfectionist. Laat ik dat nu niet doen. Maar graag wil ik wel duidelijk maken dat ‘je kunt alleen maar je best doen’ naar mijn idee de juiste mentaliteit is. Wie zijn best heeft gedaan valt immers niets te verwijten. Van niemand niet. En al helemaal van zichzelf niet.
Geef een reactie