Vorig jaar las ik het boek Stå fast van Svend Brinkmann. Het pretendeert een soort anti-zelfhulpboek te zijn maar komt met behoorlijk wat dogma’s over hoe te leven. Dat stond me erg tegen. Bovendien las ik dingen waarvan ik zeker wist dat ze niet waar zijn. Hoe zeker kun je in het leven zijn? Tja, sommige dingen zijn aangetoond niet waar. Om te beginnen: je hebt niet het eeuwige leven. En nog eentje: je kunt niet vliegen.
Zo schrijft Svend dat de violen van Stradivarius van meer dan 300 jaar oud kwalitatief beter zijn dan wat we vandaag de dag maken. Onder het motto: wees sceptisch ten opzichte van vernieuwing. Op zich prima alleen moet je dan niet het voorbeeld van Stradivarius geven want dat is allang gedebunkt. Moderne violen klinken beter dan die oude violen van Stradivarius. En laten we eerlijk zijn, zoiets is toch logisch ook? Denk je nu werkelijk dat die Stradivarius een soort god was met een gift die nadien niemand meer bezat?
We laten ons graag voor de gek houden op een kinderlijk niveau. We geloven in sprookjes, vandaar ook alle aandacht voor koningshuizen wereldwijd. Of wat te denken van het geloof in het mythische mannetje dat over water kon lopen, van water wijn kon maken en verwekt was door een maagd?
De kleinzerige machtswellusteling
Ben Tiggelaar schreef vorig jaar een mooi artikel over mythes: ‘Waarom je je niets moet aantrekken van Elon Musk’.
Veel media en mediaconsumenten zijn dol op celebrity-ceo’s. Vooral masculiene, agressieve of zelfverzekerde leiders vinden we opwindend. Die fascinatie zorgt ervoor dat we de chaotische, complexe historie van een bedrijf algauw reduceren tot het begrijpelijke verhaal van één persoon. Met mythische labels als ‘entrepreneur’, ‘uitdager’ en ‘rebel’ bouwen we verhalen – op papier, op internet en in ons hoofd – die meer weg hebben van een sprookje dan van een feitelijke analyse. Een sprookje waar sommige ceo’s vervolgens ook zelf in gaan geloven. Meestal kort voordat het misgaat.
bron
Als voorbeeld geeft hij Steve Jobs, die door de media als een mythisch figuur was neergezet maar een “narcistische, kleinzerige machtswellusteling” bleek die regelmatig het succes van Apple ondermijnde. Ben had een eenzijdig beeld gekregen vanwege de krantenberichten en tijdschriftartikelen die hij over de man gelezen had. Maar wat er achter de schermen echt gebeurde, dat had hij niet meegekregen.
Vandaag de dag hebben we Elon Musk. Velen halen hun schouders op en verklaren: een genie mag nou eenmaal een beetje gek zijn. Ook dat is een mythe. Grotendeels door Van Gogh veroorzaakt, hoewel hij er niets aan kan doen. Zijn schilderkunst is niet het gevolg van zijn gekte. Nee, Van Gogh was een goed kunstenaar ondanks zijn gekte.
De media heeft er een handje van om een klein groepje figuren flink de aandacht te geven. Hetzelfde groepje zie je overal terug, op tv, in kranten en tijdschriften. En men praat elkaar na. Dit is ook duidelijk zichtbaar in de kunstjournalistiek. Altijd maar dezelfde namen, altijd maar hetzelfde oordeel. Ik vermoed uit angst de nieuwe Picasso te zullen missen.
Maar Picasso was een lul eerste klas. Een aandachtsgeile narcist. De man kreeg teveel aandacht. Er zijn heel veel kunstenaars uit zijn tijd die nog niet eens in zijn schaduw mochten staan. Niet omdat ze slecht werk leverden maar omdat die eikel van een Picasso zo aandachtsgeil alles stond op te eisen. Gelukkig komt daar nu wat meer ruimte voor en ontdekt de wereld langzaamaan dat vrouwen en personen van een andere kleur dan kakelwit ook kunst kunnen maken.
Maar laten we onszelf ook een beetje de schuld geven want de media houdt nauwgezet de lees-, kijk- en luistercijfers in de gaten. Het feit wil dat wij snakken naar mythische figuren, machismo baasjes, sterrendom, succesverhalen.
Echt leiderschap is saai. Serieuze managementauteurs en -onderzoekers komen al decennia tot dezelfde conclusie. Leiderschapsgedrag dat werkt, is zelden spannend. Een bescheiden opstelling, nieuwsgierigheid tonen, vragen stellen. Daarna, samen met anderen, doelen stellen en de vooruitgang bijhouden. Dat zijn dingen die werken. En daarnaast helpt het als een leider intelligent is en goede sociale vaardigheden heeft. Tja, daar ga je niet voor je lol over lezen. Dat lijkt te veel op werk.
Geef een reactie