Van Gogh en Van Randwijk en het non-conformisme

Het begint al op jonge leeftijd. De pester is jaloers. De pester kan het niet uitstaan dat jij niet bij het groepje wil. Dat jij je eigen gang maar gaat. De pester kan niet accepteren dat hij geen gelijk heeft. Dat hij niet de beste is, de knapste, de slimste. De pester staat dat niet toe!

Vincent van Gogh schreef aan zijn broer Theo;

maar de wijzen die nooit iets doen dat gek is, zijn ze niet nog gekker in mijn oog dan ik in het hunne.

Nuenen, donderdag 2 oktober 1884
Brief #464

Zij zijn bang om uit de pas te lopen. En dus lopen zij als schapen achter elkaar aan. Dragen zij dezelfde kledij. Spreken zij dezelfde woorden. Schrijven zij dezelfde liederen. Klinken zij zoals iedereen klinkt.

Toen ik met Wim de Bie werkte aan het portret over zijn radioverleden ‘Wim de Bie: de Radio Jaren – van Uitlaat tot podcast’ vond Wim dat er een stuk van de oude verzetsman en mede-oprichter van Vrij Nederland, H.M. van Randwijk in moest.

foto: Marco Raaphorst onder CC BY-NC

In het VARA radioprogramma UITLAAT sprak de heer Van Randwijk in de uitzending van 29 april 1966 over het verschijnsel non-conformisme. Luister naar een van de fragmenten uit die uitzending:

Vindt u dat er ook veel non-conformisten zijn, dus mensen die zich niet vanzelfsprekend neerleggen?

Die zijn er wel, maar naar mijn gevoel in Nederland nog altijd te weinig. Te weinig binnen de partijen en te weinig buiten de partijen. Te weinig binnen de kerken, te weinig buiten de kerken.

Op vrijwel elk gebied behoren ze er te zijn, omdat het een bewijs is van originaliteit, van persoonlijkheid, van het bezitten van een eigen geweten. En ik vind dus dat het niet zo sterk in Nederland is vertegenwoordigd. Helaas, al zie ik onder de jeugd, gelukkig, dat het aantal wel toeneemt.

Hoe komt het, denkt u, dat er zoveel conformisten zijn?

Dat is een moeilijke vraag hoor.

Conformist zijn is gemakkelijk.

Je krijgt geen ruzie.

Je bent meestal van je baantje zeker.

Je kunt als je dat wil, en je hebt een beetje hersens en een beetje geluk, en je zou in de partij willen opklimmen, dan kan je dat. Je krijgt geen ruzie met je buren. Je raakt niet slaags, slaags met de politie. Je hoeft zelf niet te denken.

En dat zijn allemaal zwakheden, waarmee de mens nogal behept is, en die men kan samenvatten met het begrip, het geef je een gemakkelijker leven met meer mogelijkheden.

De pester staat zelden alleen, want het zijn de conformisten die de pester, vaak zwijgzaam, zijn bestaansrecht geven. Dit zijn de tirannen.


Abonneer je op mijn berichten

Bepaal zelf de frequentie waarin je mijn artikelen wilt ontvangen (direct, dagelijks of eens per week). De link om dit in te stellen vind je in de bevestigingsmail.

Reacties

2 reacties op “Van Gogh en Van Randwijk en het non-conformisme”

  1. Huub Koch avatar

    Heerlijk dat jij die oude opnames hebt! Heb deze zondag weer wat leuks te doen!

    1. Marco Raaphorst avatar
      Marco Raaphorst

      Ja, ik heb een flink archief van UITLAAT. Maar het meeste is afkomstig uit het persoonlijke archief van Wim de Bie. Hilversum heeft veel audio opnames niet bewaard, ook Beeld & Geluid beschikt daar dus niet over.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.