De tijd dat je als maker alleen iets voor radio of televisie maakte is voorbij. Internet is erbij gekomen met de potentie om een grotere groep kijkers of luisteraars aan te spreken. En of die kijkers nu in Nederland wonen of ergens anders, dat maakt niet uit. Neem bijvoorbeeld de video ‘Extreme Diet Coke & Mentos Experiments’ die meer dan 10 miljoen maal bekeken is wereldwijd. Deze video is gepubliceerd onder een Creative Commons licentie, een open content licentie dus. Vrijer dan het aloude ‘Alle rechten voorbehouden’. Creative Commons is het nieuwe copyright. En een gouden toekomst is weggelegd voor producenten die hiervan gebruik maken.
De Tour de France
Na afloop van mijn radio-interview voor Radio Online op 10 juli sprak ik met Roeland Stekelenburg (hoofd nieuwe media bij de NOS). Roeland was druk bezig met de Tour de France online. Daarbij ondervindt Roeland beperkingen die worden opgelegd door de aanbieders van deze beelden. Zo moet er DRM (Digital Rights Management) op de video-beelden die via de NOS-site aangeboden worden. Het formaat is Windows Media Video, dus alleen via Windows Media Player kun je naar de beelden kijken.
Roeland biedt widgets (slimme kleine programma’s voor op de desktop of website) aan, maar door de beperkingen kunnen die slechts beelden in het formaat van een postzegel weergeven. Van open protocollen is geen sprake. Roeland zit daar mee. Want hij snapt natuurlijk dat het publiek baat heeft bij een meer open systeem, een transparanter copyright die de rechten voor een klein deel afstaat aan het publiek. In een interview met de Internetjournalist.nl zegt hij:
De NOS is binnen het publieke domein de grootste op nieuws gerichte organisatie.
Publiek Domein
Nu is ‘publiek domein’ een ruime term. Als we het vanuit copyright beschouwen dan betekent het publiek domein ‘geheel vrij van auteursrechten’. Op zich een logische keuze voor producties gemaakt door de Publieke Omroep aangezien deze betaald worden uit belastinggeld. Helaas betalen wij nu voor producties die juist NIET onder het publieke domein vallen. Het publiek mag eigenlijk niets want het copyright wat gehanteerd wordt is ‘Alle rechten voorbehouden’.
Ik verwacht niet dat men ooit gaat kiezen voor Publieke Domein producties, want met name hierdoor zou men het werk ook toegankelijk maken voor de commerciële omroepen, die zonder kosten het materiaal kunnen overnemen en herbewerken. Copyright is overigens relatief beperkt houdbaar, want na 50 jaar valt al het werk onder het Publieke Domein, zodat producties nooit kunnen verdwijnen. Het geldverdienen is dan voor een groot deel voorbij, iedereen kan dan alles met deze content doen. Een groot goed, een recht, wat te allen tijde bewaard moet blijven!
Open Content en Creative Commons
Een logische keuze is wat we Open Content noemen. De wereldwijde populaire licenties van Creative Commons bijvoorbeeld, die erg lijken op de licenties die gehanteerd worden bij open source software (heel internet maakt daar gebruik van). Zo kun je met Creative Commons niet-commercieel gebruik toestaan (bij Creative Commons aangeduid met het NC symbool), waarmee je dus uitsluit dat een commerciële partij er zonder kosten aan mee kan verdienen. Bovendien is naamsvermelding bij Creative Commons verplicht, dus het logo en de naam NOS zal ten alle tijden aan de productie en afgeleiden gekoppeld blijven. Dit heeft een tweetal belangrijke voordelen: voor het publiek duidelijkheid over wat het met deze content wel en niet mag doen en voor bijvoorbeeld de NOS naamsbekendheid die steeds groter wordt, want haar eigen publiek zal deze content gaan gebruiken.
Al eerder is de VPRO begonnen met het inzetten van een Creative Commons licentie op haar project 3voor12 Plundert Musea, waarmee de VPRO allerlei samples (afkomstig van Haags Gemeentemuseum en het Rotterdams Wereldmuseum) gratis weggeeft onder een Creative Commons licentie (alleen naamsvermelding, dus zelfs commercieel doorverkopen van deze samples is toegestaan). Voor dit project heb ik een stuk muziek gecomponeerd en een demonstratie gegeven wat er zoal mogelijk is op basis van deze samples. Ook draaide VPRO Wissel een poos geleden 1 uur open muziek op de radio, mijn muziek werd gedraaid en radiomaker Aad van Nieuwkerk interviewde mij over dit fenomeen ‘Open Content’.
Flick Radio is open content
Ook Flick Radio (zie ook) waar ik nu druk mee bezig ben voor de RVU is geheel op Creative Commons gebaseerd. Het hele programma, het script, de muziek, de geluidseffecten (sound design), de video’s, alles is te remixen door het publiek. Zelfs tijdens het maakproces upload ik mijn muziek hier op mijn blog, bij ccMixter.org en YouTube; gratis te downloaden en te remixen muziek en geluiden. Naar mijn idee zal dit project dus een voorbeeld-project zijn hoe de Publieke Omroep kan investeren in open content die hergebruikt en herbewerkt wordt door haar eigen, trouwe, publiek.
De BUMA en samengestelde rechten
Toch is het voor niet alle content zo makkelijk om het publiek toe te staan om dit materiaal her te gebruiken of verder te verspreiden. Onze auteursorganisatie voor musici BUMA bijvoorbeeld staat dit niet toe. Zij maakt geen onderscheid tussen commercieel en niet-commercieel gebruik, voor al het gebruik moet betaald worden. Dus wanneer er BUMA-muziek in een productie zit, kun je er niets mee zonder te betalen. De Publieke Omroep kan zo’n productie met ‘samengestelde rechten’ nooit vrijgeven onder een Open Licentie, bijvoorbeeld Creative Commons. Eerst zal zij alle rechten moeten clearen voordat het vrijgegeven kan worden. Vandaar dat we voor Flick Radio alleen gebruik maken van Creative Commons materiaal en ons eigen materiaal onder dezelfde voorwaarden vrijgegeven aan het publiek. Een investering in een Open Productie, die van historisch belang zal blijken te zijn, zo voorspel ik.
Ik gebruik al meer dan 4 jaar Creative Commons en ben dus geen lid van de BUMA. Zo ben ik in staat om aan elke producent mijn muziek aan te bieden onder mijn eigen voorwaarden, zonder deze dus opgelegd te krijgen van de BUMA. Alle toekomstige producenten willen dit in de toekomst, want de producties zullen niet alleen op radio of televisie te horen en te bekijken zijn, maar met name ook op internet, iets waar de BUMA nauwelijks oog voor heeft. We staan slechts aan het begin van grote veranderingen. Iets wat de BUMA niet op tijd heeft ingezien. Ook de platenindustrie kijkt argwanend toe. Open Content heeft de toekomst, iets wat ik 4 jaar geleden al redelijk zag aankomen.
Mijn weblog marcoraaphorst.nl staat vol met artikelen die over dit onderwerp gaan. Ik heb een discussie gevoerd met de BUMA, ken Creative Commons zeer goed en ben bovendien het levende bewijs dat je op basis van Open Content professioneel muziek kunt componeren en daar je geld mee kunt verdienen. En de laatste tijd merk ik steeds vaker dat de Publieke Omroep die kant ook opgaat.
Nieuwe producenten leveren het gouden ei: Open Content
Dus wanneer de NOS materiaal wil gaan aanbieden die het publiek kan gebruiken en herbewerken, dan moet men investeren in producenten die deze open content kunnen leveren. Makers zoals ik. Makers die bijvoorbeeld niet bij de BUMA aangesloten zijn, maar zelf hun rechten beheren en het niet-commerciële gebruik graag willen afstaan. Ook merk ik dat er een nieuwe generatie video-makers ontstaat die juist gelooft in open content. Zo las ik een poos geleden een interessant artikel in de NFTVM (Vereniging van Nieuwe Film- en Televisiemakers) van Femke Sleegers.
De omslag zal een enorme impact hebben, want let wel: dit is de toekomst. Wanneer de NOS open content gaat aanbieden is een kwestie van tijd. En doordat de NOS daarvoor nieuwe producenten nodig heeft die deze content gaan leveren onder een vrijere licentie breken er gouden tijden voor deze nieuwe aanbieders aan. Want de eerste die aan Roeland open content kan aanbieden van de Tour De France, zodat Roeland deze content op niet-commerciële basis aan het publiek kan verstrekken, heeft een deal. Deze aanbieders hebben niet te vrezen dat Roeland of het publiek deze content weer doorverkoopt aan derden, want de licentie die zij moeten gebruiken zal een niet-commerciël licentie moeten zijn. Deze licentie bijvoorbeeld:
Creative Commons BY-NC
Hans Laroes is remix-ready!
Open content heeft de toekomst, zo simpel is het. Roeland heeft aangegeven dat hij na de zomer met Hans Laroes verder gaat praten over dit onderwerp. Geweldig natuurlijk. En leuk om te vermelden: Hans Laroes heb ik onlangs in samenwerking met Irene Kress geïnterviewd voor een serie van 4 video-interviews over ‘De toekomst van TV’ in opdracht van De Nieuwe Reporter (deel een, twee, drie, vier). Deze interviews worden net zoals alle content van De Nieuwe Reporter gepubliceerd onder een Creative Commons licentie. Kortom: Hans Laroes is al remix-ready. Nu de rest van zijn content nog. Ik zie het gouden ei al glimmen.
Foto werd gemaakt door ammi_angel_2004 en gepubliceerd onder een Creative Commons licentie.
Update: Bedankt Maarten voor de spellingcorrectie! Oeps :)
Geef een reactie