Hoewel het fenomeen film sinds 1880 bestaat vond de rus Vsevolod Illarionovich Pudovkin pas in 1920 er toepassingen voor uit die we vandaag de dag nog gebruiken. Zo’n 40 jaar later dus, zoals het zo vaak gaat met de uitvinding van nieuwe technologie. Het duurt jaren voordat er echt een nieuwe toepassing, een format, ontstaat.
Pudovkin vond de editing uit, door in de films te gaan knippen met een schaar en delen aan elkaar vast te plakken. Ook vond hij uit dat een camera vanuit een ander standpunt kon filmen om zo een blik vanaf een andere kant op de zaak te werpen.
Let wel: dit alles gebeurde ten tijden van de stomme film. Dus zonder geluid moest de film een verhaal vertellen. Geen sprekende hoofden, geen voice-overs, niets van dat alles.
De regels van Pudovkin gebruikt elke filmmaker tot op de dag van vandaag.
Met televisie verliep dat proces ongeveer hetzelfde. Volgens de overlevering werd op 26 januari 1926 in een laboratorium in London een eerste exemplaar van een werkende televisie getoond. Een van de dingen die de televisie ons toonde is hoe een radiomaker het nieuws voorleest. In plaats van het nieuws alleen maar te kunnen horen zagen we nu de radiomaker achter een buro met zijn grote microfoon zitten.
Tot op de dag van vandaag presenteren we het nieuws op die manier. We filmen een presentator die het nieuws opleest. Net zoals De Wereld Draait Door een groep mensen rond de tafel filmt die praten. Net zoals Pauw en Witteman dat doen. Het is exact gelijk aan het maken van radio maar dan met een camera erbij. En we doen het dus al bijna 100 jaar zo. Tijd voor iets anders, of niet?
Formats worden uitgevonden en blijven dan lange tijd in trek. Zo zal menig fotograaf dit door Vermeer bedachte format gebruiken voor het maken van een portretfoto:
Iemand kijkt ogenschijnlijk achteloos achterom.
Natuurlijk kreeg de televisie ook vernieuwende elementen. Met name Nederland heeft altijd een bijzondere rol gespeeld op dat gebied door het introduceren van vernieuwende cameravoering en editing binnen de wereld van de documentaire. Het over de schouder meekijken met de interviewer, dat werd in ons land uitgevonden. Of wat te denken van Frans Bromet die als 1e camjo zelf vanachter de camera vragen stelde? Iets dan men ooit als heel raar beschouwde, want het horen van een stem van iemand die je niet ziet, dat kan toch niet?
De opkomst van de film en televisie, ik ben er te jong voor. Wat ik wel heb meegemaakt is de opkomst van internet. Waar we nu middenin zitten. Waar we zitten te wachten op dat vernieuwende format. Want dat gaat er komen, ooit. We nemen nu lange video’s op, uploaden ze naar YouTube en verwachten dat de kijker op play drukt en achterover leunt. Alsof het televisie is. Net zoals Netflix televisie naar het internet brengt. Leuk, maar totaal niet vernieuwend. Waarom is de video nog niet interactief? Waarom kan video ook niet tekst zijn? Waarom loopt een video alleen maar vooruit in de tijd en kunnen we niet een parallel verhaal ingaan? Waarom is beeld en geluid niet gescheiden? Waarom leuken we video op met een stukje muziek op de achtergrond?
Kijk naar alle nieuwssites. Wat zij doen is een digitale krant maken. Met dezelfde rubrieken als een krant, nieuws, sport, amusement, opinie. En als je wilt reageren dan kan dat via de ingezonden digitale brief onderaan een bericht als reactie. Het enige verschil is dat het ene op papier bestaat en het andere online, verder zijn er geen verschillen.
Internet is een jong medium. Je zou kunnen zeggen dat het pas een jaar of 15 bestaat. En wellicht hebben we nog 15 jaar nodig om er echt nieuwe formats voor te verzinnen. Daar heb ik ideeën over. Maar da’s iets voor een andere keer.
Het is een geweldige tijd om nu te leven. Omdat we de echte innovatie van internet op ons leven gaan meemaken. En daar zitten we ZO dichtbij, ik voel het …
(foto onder Creative Commons BY: Marco Raaphorst)
Geef een reactie