Het schrijven van een lied confronteert de schrijver met de vraag: hoe schrijf ik een lied? Zoals ik onlangs meldde, ik ben weer druk met het schrijven van nieuwe liedjes en zodoende spookt die vraag de hele tijd door mijn hoofd.
Hoewel het mijn liedjes zijn, ze bevatten allerlei elementen die door regels bepaald zijn. Mijn gitaar stem ik op dezelfde manier als alle gitaristen wereldwijd dat doen. Ik hou me aan de vierkwartsmaat en strakke tempi zoals we die we in de popmuziek gewend zijn te gebruiken. En ik gebruik de 12 tonen in een gelijkzwevende stemming (dank u Bach!) en zing netjes binnen een toonsoort, hopelijk redelijk toonvast. Mijn akkoorden zijn dezelfde akkoorden zoals iedereen die gebruikt.
De harmonieleer die we in de muziek gebruiken is als de grammatica van onze taal. Ook al snap je er geen barst van en wil je je er niet in verdiepen, elke muzikant gebruikt die regels of het nu bewust of onbewust is.
Kennis van harmonieleer is echter geen garantie voor goede muziek. Net zo goed als kennis van grammatica er niet voor zorgt dat je goede boeken zult schrijven.
Net als iedereen bestudeer ik mijn voorgangers. Vandaag is het de beurt aan de geweldige band XTC met het lied The Loving. Geef ‘m een slinger:
Na een kort intro knalt de band er gelijk het unieke refrein op herhaling in. Dit is typisch zo’n melodie die ik beschouw als Perfect Pop. Het stemt positief op een manier zoals The Beatles dat met All You Need Is Love deden. En Bowie met zijn All The Young Dudes (geschreven voor de band Moot The Hoople).
Het zijn van die refreinen die zo in je kop gaan zitten dat je gedurende het couplet alweer gaat verlangen naar dat refrein. En wat een zaligheid als het dan uiteindelijk weer klinkt!
Het Intro bestaat uit de volgende akkoorden:
C C/B Ebdim Bb7 Asus4 A
Door de overgang van Asus4 naar A snakt ons gehoor om naar D majeur te gaan. Het is een stelregel waar we als luisteraar gevoelig voor zijn omdat het in alle Westerse muziek wordt toegepast: het A akkoord is de vijfde trap (de dominant, de kwint) van D majeur. De A majeur dwingt dus af om naar D majeur te gaan.
Na het Intro komen we in het geweldige Refrein terecht, hier de akkoorden:
D A/C# Bm7 A Em7 A7
Om naar het Couplet te gaan wordt van toonsoort gewisseld, een oude indianentruc om een en ander fris te houden voor de luisteraar. We switchen zodoende van D majeur naar C majeur, wat een behoorlijk radicale sprong is.
De akkoorden voor de Coupletten zijn:
C Em7/B Bb7 G7
C Em7/B Ebdim G7
(The loving’s coming…) A Asus4 A Asus4
Opvallend hier is het Bb7 akkoord dat je niet zo snel in C majeur zou verwachten, een Bb7 doet immers een Eb majeur toonsoort verwachten (Bb7 is immers de dominant, de kwint, van Eb), maar in dit geval fungeert het Bb7 akkoord als een soort dim-parallel want het wordt hier opgevolgd door een G7 (een Bb7 en een G7 zijn een kleine terts van elkaar verwijderd, een verhouding die gelijk is aan een dim-akkoord). Het Bb7-akkoord maakt het wat minder modaal klinkend.
De Ebdim kun je beschouwen als een D7 wat een logische overgang naar het volgende akkoord, de G7, maakt (II V I, bekend kwintencirkel motief). De wat minder voor de hand liggende akkoorden zorgen voor contrast met het Refrein dat 100% modaal is (lees: alle noten van alle akkoorden en de melodie vallen exact binnen de toonsoort).
De aanhoudende Asus4 A onder ‘The loving’s coming…’ dwingt wederom af dat we uiteindelijk naar D majeur zullen gaan. Als dat het geval is, is ons brein opgelucht – “zie je nou wel, ik wist wat er ging gebeuren!” En zo knallen we dus weer uitmate soepel het refrein in.
De aflopende akkoordenreeks in het refrein loopt gelijk op met een aflopende melodie. Mooie afdalende traptreden, het werkt in elk lied. Onder de hoge uithaal tijdens ‘Loving’ gebeurt iets bijzonders: Loving wordt gezongen met een octaafsprong, een lage D en dan een D een octaaf hoger, als in “Lo-Ving.” Terwijl die hoge D-noot op zijn beurt weer wordt omgebogen naar een C# omdat de grote terts van het A7 akkoord dat afdwingt. Zouden we een D blijven zingen dan klinkt dat als een Asus4, teveel spanning, terwijl het juist moet oplossen naar een C# samen met het akkoord. Dit catchy element blijft op herhaling werken omdat ons gehoor juist snakt naar dit spel tussen spanning en ontspanning.
Over de tekst kan ik kort zijn: iedereen heeft liefde nodig.
Geef een reactie