In 2010 publiceerde filmmaker Kirby Ferguson zijn film Everything is a Remix op Vimeo. Het werd een groot succes. Volgens de film bestaan de basiselementen voor creativiteit uit copy, transform en combine.
De film laat goed zien hoe rapmuziek heeft kunnen ontstaan dankzij het hergebruik van met name oude soul- en funkmuziek. Maar ook een band als Led Zeppelin, die oude blues muziek van een harder geluid voorzag, komt aan bod. Het loopt paralel aan de voorbeelden die uit de filmwereld gegeven worden. Disney, meme’s, TikTok, alles is gebaseerd op remixing, zo pleit Ferguson in de film.
Het is onze menselijke natuur. We doen elkaar na. En op de keper beschouwd is dus niets 100% origineel maar altijd gebaseerd op het werk van anderen.
Leentjebuur spelen is hoe de wereld tikt
Muziek die veel ouder is dan popmuziek, de klassieke muziek, kwam ook dankzij leentjebuur tot stand. Een van de oudste thema’s in de Europese muziek is La Folia. Zo’n 150 componisten hebben dit thema gebruikt. Bach gebruikte het en het is verwerkt in Beethovens vijfde symfonie.
Tegenwoordig noemen we zoiets plagiaat. Maar vroeger, toen er nog geen muziekindustrie bestond, werd dit beschouwd als hommage, een eerbetoon. Je deed het uit respect voor je voorgangers. Dit geldt voor de klassieke schilderkunst ook. Zie bijvoorbeeld het verhaal van Cimon en Pero waar ik onlangs over schreef.
De blues bestaat uit drie akkoorden en 12 maten. Als iemand het copyright had geclaimd dan hadden we nu geen bluesmuziek gehad. Hetzelfde geldt voor hiphop dat heeft kunnen ontstaan omdat men er niet bij stilstond dat iemand bezwaar zou maken. Sampling is toch een soort eerbetoon zoals dat voor de klassieke muziek ook altijd gegolden heeft? Ja, maar met als grote verschil dat wij inmiddels te maken hebben met een kapitalistische muziekindustrie. Deze vond, door sampling als jatwerk te bestempelen, een nieuw businessmodel uit. Ook bij juristen en advocaten ging de vlag uit.
Radiohead is creepy
Wij zijn volledig doorgeslagen in onze zucht naar geld en negeren zodoende het oerprincipe dat alle creativiteit voorkomt uit het werk van onze voorgangers. Zo klaagde de band Radiohead zangeres Lana Del Rey aan omdat zij in het nummer Get Free het akkoordenschema (slechts 4 stuks) van Creep gebruikt.
Het nummer Creep bestaat overigens uit dezelfde akkoorden als de Hollies in het nummer The Air That I Breathe gebruiken.
En ik maar denken dat Radiohead van die ruimdenkende post-punk types zijn…
AI Art dat geen kunst is
Vanwege dit soort geneuzel die indruist tegen onze creatieve natuur, maakte Ferguson Everything is a Remix. Hij gaf zijn film een paar updates. De meeste recente update is die van vorig jaar (2023) waarin AI nu ook aan bod komt.
Ferguson heeft kritiek op AI. We worden inmiddels doodgegooid met AI Art, maar wat heeft kunst met intelligentie van doen? Gaat het bij kunst niet juist om gevoel? En gevoel is nou net precies datgene wat een computer niet bezit. Intelligentie overigens ook niet. Wat we AI noemen heette vroeger machine learning. Er is vaak ook sprake van wat randomness, om zodoende geen 100% match en teveel voorspelbaarheid te veroorzaken. Alle AI via de prompt werkt op die manier. Waardoor het mogelijkerwijs wat “menselijk” aanvoelt.
Overigens zijn de werken die AI genereert geheel rechtenvrij (lees: publiek domein) omdat de wet een creatief werk beschouwt als iets dat louter door een mens voortgebracht kan zijn. Toch is dit voor veel creatieve makers tegen het zere been aangezien iedereen middels AI afgeleiden kan genereren zonder dat de oorspronkelijk makers er een financiële compensatie voor krijgen. Wie vooral rijk van AI worden, zijn de makers van AI-apps.
Everything is a Remix is echt een must see, ook al ben je bekend met een eerdere editie. Ik ken geen film die duidelijker laat zien en horen hoe creativiteit werkt.
Geef een reactie