Haags weetje: de 1e radio-omroepuitzending ter wereld door Idzerda

Zie UPDATE onderaan deze post!

Volgens Wikipedia gebeurde het op dezelfde dag als vandaag, 6 november, maar dan van het jaar 1919 dat Hanso Schotanus à Steringa Idzerda een eerste radio-uitzending voor een algemeen publiek uitzond. Een andere bron spreekt overigens van 5 november 1919. Idzerda had voor die dag reclame gemaakt om zich te verzekeren van minimaal wat luisteraars. Daardoor is deze eerste uitzending te beschouwen als de eerste ter wereld van een omroep. Idzerda noemde zijn omroep PCGG. Hij zond een zogenaamde radio soirée musicale uit vanuit zijn woning in de Beukstraat in Den Haag. De studio- en zendapparatuur was gemaakt door zijn eigen bedrijfje, de NRI (Nederlandse Radio Industrie).

In het boek De Haagse Canon valt een opvallende aanvulling te lezen. Deze eerste omroep-uitzending zou aan de wieg hebben gestaan van de oprichting van de BBC. Dat zat zo: The Daily Mail was het er niet mee eens dat de Engelse regering de oprichting van een eigen Britse omroep tegenhield. Aangezien de zender van Idzerda over een gigantisch vermogen beschikte en een flink deel van Groot Brittannië wist te bereiken, deed men een beroep op zijn diensten. Ze kochten bij Idzerda zendtijd in voor deze Engelstalige uitzendingen die vanuit Den Haag uitgezonden werden. Dat sloeg in als een bom. In Londen in de pubs en andere openbare gelegenheden verzamelden de mensen zich rond de radio’s om naar de uitzendingen van PCGG te luisteren. Kort daarop werd de BBC opgericht.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog hield hij zich bezig met verzetswerk en verzamelde brokstukken van een bij de start ontplofte V-2. Eind 1944 is hij daarvoor door de Duitsers, die dachten met een spion te maken te hebben, doodgeschoten.

Zie ook:

• De Eerste Radiolamp
• Idzerda en zijn “Ideezet lamp”
• Idzerda geschiedenis op Hamradio

(CC BY-NC foto: roel1943 / aanvullende research: Maurits Burgers en roel1943)

UPDATE (6 november 2019): Andere Tijden schreef een uitgebreid artikel over ’90 jaar radio-omroep in Nederland’ en komt hierin met een uitgebreide onderbouwing dat Idzerda bij lange na niet de eerste was met zijn omroepuitzending. Idzerda was wel de eerste in Nederland.