Wat maakt een verhaal tot een goed verhaal?

Geschreven door

Het vertellen van een verhaal is niet zo lastig. Het vertellen van een goed verhaal wel. Niet dat iedereen nu direct voor Ira Glass moet gaan spelen, de man achter het beroemde This American Life, maar Ira snapt wel de essentie. Ik bedoel hiermee overigens niet alleen de voordrachten, het gesproken woord, maar ook leesverhalen; blogposts, artikelen in kranten en magazines.

Na me er als audiodocumentairemaker (Ira bedankt!) en blogger flinke tijd in verdiept te hebben kom ik tot de twee basisbenodigdheden voor wat een verhaal tot een goed verhaal maakt:

Hoewel het verhaal een bepaalde kant lijkt uit te gaan, zit er ongeveer in het midden een vrij radicaal breekpunt wat het verhaal de andere kant uitstuurt.
Aan dat breekpunt ligt iets groots ten grondslag; het doorbreken van een dogma, het accepteren van iets dat eerst onacceptabel leek, etc.

Zo’n grootse menselijke worsteling zet jou waarschijnlijk aan tot het nadenken over je eigen leven, reflecterend, spiegelend.

De meeste verhalen voldoen hier niet aan. Het zijn vaak kleine mededelingen met of zonder een uitgesproken mening of emotie. Een goed verhaal doet wel echt iets met je. Daar ga je over nadenken. Alsof het jezelf is overkomen. Het leven raakt je namelijk pas echt wanneer jij als mens door een gebeurtenis verandert. Als je een dogma doorbreekt. Als je iets kunt accepteren dat niet te accepteren leek. Hoe groter de verandering, des te rijker je leven wordt, tenminste: als je die verandering kunt accepteren.

Dat verhaal gaat altijd over jou. Neem bijvoorbeeld het verhaal van de bergbeklimmer Aron Ralston die in mei 2003, 127 uur lang met zijn arm tussen een rotsblok komt vast te zitten. Omdat hij een videocamera bij zich heeft kan hij afscheidsboodschappen voor zijn ouders maken. Op het moment dat vrijwel al zijn water op is besluit hij zijn naam en de datum van overlijden in de muur te graveren. Kort daarna begint hij te hallucineren en ziet zichzelf met een kind spelen. Ineens is de overlevingsnoodzaak er om later te trouwen en kinderen te krijgen en doet het onvoorstelbare: hij snijdt zijn eigen arm eraf om zichzelf letterlijk weer vrij te maken. Aron heeft het overleefd. Hij geeft er geëmotioneerde lezingen over. Zijn boodschap? Dit is het allerbeste dat hem overkwam. Sterker nog: dit MOEST hem overkomen. Als bergbeklimmer wilde ‘ie zichzelf toch tot het extreme uitdagen? Nou, dat is hem gelukt.

Een worsteling met het leven. Dat is het verhaal.

Abonneer je op mijn berichten

Bepaal zelf de frequentie waarin je mijn artikelen wilt ontvangen (direct, dagelijks of eens per week). De link om dit in te stellen vind je in de bevestigingsmail.

Reacties

10 reacties op “Wat maakt een verhaal tot een goed verhaal?”

2 juni 2011
Marieke
Mooie verhandeling, mee eens ook! Ik las een aantal jaar geleden Wat is de wat van Dave Eggers. Heeft me nooit meer losgelaten en mijn beeld van Afrika voorgoed veranderd.
Beantwoorden
1. 2 juni 2011
  Marco Raaphorst
  Merci. Ik heb op This American Life ook zoveel moois gehoord. Bv een verhaal over een geadopteerd kind dat geen empathie leek te voelen voor zij adoptie-moeder, die dat vervolgens ook nog heel nuchter kon snappen. Eigenlijk heeft iedereen zo’n verhaal in zich. En wil iedereen dat verhaal ook vertellen heb ik gemerkt. Soms opgeschreven en pas te lezen na de dood, maar we willen de mensheid iets meegeven geloof ik.
  Beantwoorden
2 juni 2011
Michel ten Hoove
Jij noemt het een breekpunt dat het verhaal een andere kant op stuurt. Mij doet jouw blogpost denken aan het gezegde dat er zonder conflict geen drama is. Een hoofdregel die voor alle schrijvers geldt.
Beantwoorden
1. 2 juni 2011
  Marco Raaphorst
  Ja, en dan met name een conflict dat een verrassende uitkomst heeft. Dat je de hele tijd denkt dat de ‘Grote Reus’ gaat winnen omdat ‘ie het ‘sterks’ is …
  Beantwoorden
4 juni 2011
gurdonark
I like your definition of a good story. I like, too, that lots of stories can be told that do not need or try to be ‘a good story’. Documentary audio and video is now easy to make,
and sometimes it’s okay to ignore the big paragraphs, and take little sonic or visual footnotes. I think, sometimes, that it is in the footnotes, and not in the main ‘story’, that all the meaning is hidden.
Beantwoorden
1. 4 juni 2011
  Marco Raaphorst
  I agree. And most meaning is revealing maybe years later on.
  It’s a bit different when creating stories for mass media. All projects I am involved in want a good story and told as short as possible. To be able to put the whole audio online, even it’s 45 minutes long, most people simply hate it.
  The main job for me is deciding what parts to leave out and what to leave in. Deletion as a skill, even an artform. It’s really a hard job, I am still learning. But I like it. To become a deletion master :)
  Every stories has millions of others stories connected to it. But all things with a start and end are based around decisions. A decision maker, that’s what I am. That’s what I get paid for.
  Beantwoorden
4 juni 2011
Rob
Op een gegeven moment laat je zo veel weg dat er niets meer overblijft, is mijn ervaring. Vooral de vraag ‘waarom schrijf ik dit eigenlijk’ (en schrijven kun je dan vervangen door muziek maken, beeldhouwen, fotograferen, dansen, pamfletteren, postzegels verzamelen et cetera) maakt dat ik op den duur geneigd ben alles maar weg te laten. Al zijn er natuurlijk verschillen in wát je schrijft. Kijk, dat je een boodschappenlijstje schrijft is lijkt me duidelijk – anders sta je daar in de supermarkt en heb je geen idee meer waarom. Bij een dagboek kan ik me ook nog wel wat voorstellen; je wilt iets behouden, een gedachte, een avontuur, een idee. Ikzelf houd al jaren dagboeken bij, met de pen, op papier, gebonden in een verdomd vernuftig zakboekje. Ik moet -terwijl ik dit schrijf – toegeven dat eigenlijk alles dat meer wil zijn dan een boodschappenlijstje tamelijk pretentieus is, dus ook die dagboeken. Het rare is dat ik die dingen slechts hoogst zelden nog eens doorneem. En als ik dat al doe is me volstrekt onduidelijk waar ik in godsnaam over aan het doorzaniken ben. Maar dat houdt me niet tegen! Op de vraag ‘waarom schrijf je in je dagboek’ is mijn antwoord namelijk: omdat ik die pen zo mooi vindt, het notitieboekje, de beweging van het schrijven, de woorden aaneenrijgen, vastzitten aan de keuze voor een raar woord en er dan uiteindelijk toch nog een aardig zin uit weten te persen, dat dus.
Met die dagboekjes val ik verder niemand lastig, het is een bijzonder lawaaiarm tijdverdrijf. Wanneer ik iets op mijn blog schrijf, of liever, wil schrijven en ik stel me de vraag ‘waarom’ dan gebeurt er vervolgens niets meer. En daar is eigenlijk niets mis mee.
Beantwoorden
1. 4 juni 2011
  Marco Raaphorst
  De waarom-vraag is bijna niet te beantwoorden als je vindt dat de dingen een doel moeten hebben. En dan ook nog: wiens doel dienen ze?
  Echt belangrijke zaken hebben volgens mij een automatische noodzaak. Of noem het passie. Een drive. Dat is mijn aanjager. Iets moet, zo voelt het.
  Iets maken, vastleggen, veranderen of wat dan ook, het kan ook zuiver tijdverdrijf zijn. Zoals kinderen doen. Is prima. Het resultaat van tijdverdrijf. Misschien alles dat een maker zich wensen kan: resultaten tonen van tijdverdrijf.
  Schrijven, dingen maken, digitaal of op papier, het heeft iets moois. Je bent bezig met het scheppen van iets. Daar zit de wereld altijd op te wachten. Je voegt iets toe. Het is energie.
  Beantwoorden
5 juni 2011
Rob
Waarom denk je dat ik een best wel lange reply over ‘weglaten’ op je post heb geschreven … ?
Beantwoorden
1. 5 juni 2011
  Marco Raaphorst
  Omdat weglaten best lastig is. Is dat wat wijsheid is? Dat naar mate de ouder wordt je de zaken korter kunt neerzetten, kunt beschrijven?
  Beantwoorden