Andrew Simonet was jarenlang mederegisseur en choreograaf in de danswereld. Tegenwoordig schrijf hij, maakt documentaires en runt het creatieve platform Artist U.
Eerder dit jaar in mei gaf hij een prachtige lezing voor Rowan University’s Department of Performing Arts. Deze is op YouTube te bekijken en te lezen bij Artist U. Zijn lezing heb ik vertaald en kan ik met permissie van Andrew integraal op mijn blog delen. Waarvan akte.
Ik heb goed nieuws.
Allereerst wil ik tegen alle afgestudeerden zeggen: bedankt.
Bedankt dat jullie kunstenaars zijn.
Bedankt voor het werk dat jullie maken.
Het is ongelooflijk belangrijk dat je dit doet. Deze wereld, onze cultuur heeft je hard nodig om dit te doen.
Dank je voor jouw toewijding, voor de tijd die je erin steekt. In de kunst zijn de uren in de klas het minst belangrijk. Bedankt voor al het werk dat de meeste mensen niet zien: die uren in de studio, tijdens repetities, in het theater, in de praktijkruimte.
Bedankt voor het kiezen van een leven dat niet altijd gemakkelijk is. Veel mensen hebben de moed niet om dat te doen.
Ik heb goed nieuws. De rol die wij kunstenaars spelen in onze cultuur is essentieel en krachtig.
Veel mensen begrijpen niet wat we doen. Ik heb een tante die, elke keer als ik haar zie – en ik heb 20 jaar lang een dansgezelschap geleid – ik was behoorlijk toegewijd, zegt:
“Hoe gaat het met dat kleine dansdingeltje?”
“Dat moet zo leuk zijn.”
“Je moet zo flexibel zijn.”
Voor haar is dansen een hobby. Iets wat je na je werk doet. Ze kan niet begrijpen dat, wat ik ook gedaan heb om geld te verdienen (en ik heb veel, veel dingen gedaan om geld te verdienen), terwijl mijn echte werk altijd het maken kunst is geweest.
Ik zie kunstenaars zoals wetenschappers, zoals onderzoekers.
Net als wetenschappers beginnen we met een vraag, iets wat we niet begrijpen. We gaan ons atelier binnen en onderzoeken het, we proberen dingen uit, we experimenteren. En net als wetenschappers delen we de resultaten aan het eind. We delen ze met het publiek en met elkaar.
De wetenschappelijke methode en het artistieke proces zijn de twee krachtigste probleemoplossende methoden die ooit zijn ontwikkeld. Deze twee methoden hebben de wereld geschapen waarin we leven. Ze werken op verschillende manieren. De wetenschappelijke methode werkt op basis van materiële vragen. het artistieke proces werkt op basis van cultuur-, denk- en beeldvragen. En vandaag de dag komen veel van onze grootste problemen voor uit vragen over denken en cultuur.
En wij kunstenaars zijn de mensen die nieuwe ideeën in die domeinen ontdekken, met nieuwe oplossingen, nieuwe manieren van kijken en begrijpen komen.
Dat is een heilige rol.
Ik heb goed nieuws. Je hebt al de vaardigheden die je nodig hebt om een mooi en duurzaam leven in de kunst te maken. Ik heb met duizenden kunstenaars in het hele land samengewerkt en ik kan je dit zeggen: kunstenaars gedijen goed als we de vaardigheden en creativiteit van onze artistieke praktijk gebruiken in alle aspecten van ons leven.
Leven als kunstenaar is niet eenvoudig, maar het is niet zo moeilijk als wat je nu doet.
Dit is wat je nu doet, wat kunstenaars doen: we stellen ons iets voor wat nog niet bestaat in de wereld. We maken een plan om dat tot stand te brengen. We voeren een plan uit en reageren en veranderen als we dingen ontdekken. En dan leveren we dat ding aan de wereld af. Dat zijn vaardigheden van een hoog niveau. In de zakenwereld is dat werk op uitvoerend niveau. Als je vaak met artiesten omgaat, denk je misschien dat dit normale vaardigheden zijn. Maar dit zijn geen normale vaardigheden. Maar het zijn precies de vaardigheden die we gebruiken in ons leven om kunstenaar te kunnen zijn. Maar al te vaak laten we die vaardigheden achter in de studio. Buiten de studio zeggen we: “Ik ben een kunstenaar. Ik begrijp niets van budgetten. Dat is zo moeilijk.” Nee, dat is het niet. Daar kom je wel achter. Gedraag je als het genie dat je bent.
Meer goed nieuws: Je hebt vaardigheden die niet geautomatiseerd kunnen worden. Er komen geen robots om je werk over te nemen. Dat is echt goed nieuws. Over twintig jaar, in de robot-apocalyps, zul je zien hoe alle mensen vervangen worden door computers en je gaat zeggen: godzijdank heb ik mijn diploma kunst gehaald.
Ik heb goed nieuws. Alles is aan het veranderen. De manieren waarop mensen kunst creëren en zich met kunst verbinden, veranderen snel. Niemand weet waar de dingen heengaan. Je stapt in een wereld en een kunstwereld die vooral wordt geleid door mensen van mijn leeftijd die, en ik bedoel dit letterlijk, geen idee hebben wat er gaat gebeuren.
Je krijgt de kans om te creëren wat er moet gebeuren.
Dus als je ooit aan een project of met een organisatie werkt en je denkt: “God, waarom doet iedereen het op die manier? We zouden het zo moeten doen.” Je hebt gelijk. Wat dat ding ook is dat je je voor ogen hebt, bouw het. De wereld heeft het nodig.
Toen mijn dansgezelschap begon, viel me op dat als ik tegen mensen zei: “Hé, ik ga vrijdag naar een paar bands kijken, wil je mee?” Mensen antwoordden met: “Ja, klinkt geweldig.” Maar wanneer ik zei: “Hé, ik ga vrijdag naar een dansvoorstelling, wil je mee?” Mensen zeiden: “Uh. Goh. Uh.” Ze stelden allemaal dezelfde vragen: “Hoe lang duurt het?”
Erg deprimerend. Dit mooie vak waar ik mijn leven aan heb gewijd, als ik mensen ervoor uitnodig, zeggen ze: “Alsjeblieft, vertel me gewoon wanneer het klaar is.”
Dus. OK. We hadden wat werk te doen. We wilden dat een dansvoorstelling spannend, interactief en toegankelijk zou zijn. Omdat dans te belangrijk is, moet het niet slechts voor een klein publiek van binnenuit actief worden gehouden. Daarom deden we elke maand gratis voorstellingen, 45 minuten lang. We spraken met het publiek over het werk en demystificeerden het. We lieten het werkproces zien. Na afloop konden de mensen blijven hangen, een biertje drinken en met ons kletsen. Die shows hebben mijn publiek en mijn zoektocht als choreograaf opgebouwd. Dit alles was het gevolg van dat we zeiden: dansvoorstellingen kunnen kort en pretentieloos zijn en er kan bier zijn. Ik heb goed nieuws: er is bier.
Ik heb goed nieuws. Tijd en geld zijn de enige dingen die je kunnen stoppen. De kunstenaars die ik het veld zie verlaten, zij stoppen met het maken van kunst maar doen dat niet omdat ze de kunst beu zijn. Ze stoppen omdat ze tijd en geld niet goed op elkaar kunnen afstemmen. De positieve manier om daar tegenaan te kijken is: als je je tijd en geld kunt beheren, kun je kunstenaar zijn. Voor altijd. Ik zeg dit omdat we ons vaak zo voelen: “Oh, het is zo moeilijk om een kunstenaar te zijn, dit deel is moeilijk, dat deel is moeilijk. Alles is moeilijk.” Maar echt? Het is slechts tijd en geld.
En: Geld verdienen met je kunst maakt je nog geen ‘echte kunstenaar’. Niets maakt je tot een echte kunstenaar, behalve de toewijding die je hebt voor het werk. Punt uit.
Voor alle ouders in het publiek heb ik goed nieuws. De reis van je kind zal er niet uitzien als jouw reis door het leven. En dat is OK. Artistieke levens worden door de buitenwereld vaak niet begrepen.
Toen ik 23 was, was mijn dansgezelschap net begonnen. Ik was aan het dansen, ontmoette andere artiesten, we hadden ons eigen atelier waar we in woonden. Het was perfect. En ik werkte als ober. Op een dag bediende ik een ouder echtpaar en de vrouw wendde zich tot haar man: “Doet onze ober je niet denken aan Andrew Simonet?”
Ik zei: “Ja, dat hoor ik vaak.”
Ze zei: “Echt waar?”
Ik zei: “Want ik ben Andrew Simonet.”
En ze zei: “Wat?!”
Het blijkt dat ze de moeder was van mijn vriendin uit klas acht. En terug in de achtste klas dacht ze dat ik me zou ontwikkelen. Ik zou succesvol zijn. Tien jaar later was ze geschokt toen ze me als ober zag werken. “Wat is er gebeurd?’, vroeg ze. Ik dacht, dom genoeg, laat me haar geruststellen. Vertel haar het hele verhaal. Dus zei ik: “Ja, ik werk hier, maar eigenlijk heb ik een experimenteel modern dansgezelschap.”
Dat hielp niet. Ze wendde zich in afschuw van me af. Het was alsof ik had gezegd: “Zeker, ik ben een ober, maar dat is alleen maar om mijn echte werk als heroïnegebruiker te ondersteunen.”
Ik heb veel, veel dingen gedaan die niet-kunstenaars niet begrijpen.
Ik danste geblinddoekt in een verlaten steenfabriek in Nederland. Ik verkocht dansen op straat aan vreemden, zoals drugs: “Wil je een dans kopen?” Een schokkend aantal vreemden deed dat. Ik trad op in kleine zalen waar je nog nooit van gehoord hebt en op beroemde belangrijke plaatsen waar je ook nog nooit van gehoord hebt. Ik heb meer naakt opgetreden dan wie dan ook in mijn familie. Ik danste in Central Park, ik danste in een bewegende auto – dat was geen goed idee en ik verontschuldig me bij de dansers – en op de Wereldtentoonstelling en in de Cherry Hill Mall. Op een dinsdagochtend. Bij de Piercing Pagoda.
Al die dingen hebben mijn artistieke leven gevormd, mijn reis. Ze waren cruciaal. Geen van die dingen leek van buitenaf beschouwd veel nut te hebben. Dus, ouders, als je denkt: “Goede God. Wat doet mijn kind nu eigenlijk?” Ik wil dat je mijn stem in je hoofd hoort zeggen: “Dit is geweldig. Dit is perfect. Dit is goed nieuws.”
Ik heb goed nieuws dat klinkt als slecht nieuws maar eigenlijk goed nieuws is. Er is geen routekaart. Er is geen eenvoudige weg voor u om te volgen. Uw reis zal er niet uitzien als die van iemand anders.
De positieve manier om dat te zeggen is: Je mag het uitvinden. Je bouwt je leven en levensonderhoud op zoals je in de studio bouwt: stap voor stap, trial-and-error, en door wild grenzen en aannames te verleggen.
Ik heb goed nieuws. Het is geen wedstrijd. Kunst maken is geen wedstrijd.
Het succes van andere kunstenaars is goed voor je. Elke tijd die je besteedt aan het vergelijken van je succes met dat van een andere kunstenaar is tijdverspilling. De kloof tussen jou en een andere kunstenaar is echt irrelevant. De enige kloof die er toe doet is de kloof tussen waar je met je werk nu staat en waar je naartoe wilt. Concentreer je op die kloof en je zult impact hebben. En impact is oneindig veel belangrijker dan erkenning.
Ik heb goed nieuws. Niemand veroordeelt jouw werk. Mensen zullen het leuk vinden wat je doet, mensen zullen het niet leuk vinden wat je doet. Geen van die meningen is een oordeel. Ik won de grootste prijs van mijn carrière – jaja – voor een dans die de New York Times, ik citeer: “de grootste teleurstelling van de avond” noemde. Wow. Verwarrend. Maar dat stuk was geen succes omdat het een prijs had gewonnen. En het was geen mislukking omdat sommige critici er een hekel aan hadden. Het was belangrijk vanwege de impact die het had op ons publiek, de gesprekken die het triggerde. Kunstenaars: succes moeten we voor onszelf definiëren.
En. De enige feedback die telt is feedback die je motiveert om aan het werk te gaan. Als het je doet besluiten om het op te geven, negeer het dan. Als het je een gevoel geeft om weer in de studio te gaan werken, terug naar de praktijk, luister er dan naar.
Ik heb geweldig nieuws. Je bent niet alleen. Je sluit je aan bij duizenden en duizenden makers, bouwers, uitvoerders, vragenstellers, waarheidsvertellers, traditiedragers en traditieverstorers.
Welkom. We zijn blij dat jij met ons meedoet.
Wat jouw strijd, jouw twijfels, jouw momenten van onzekerheid ook mogen zijn, weet dat alle kunstenaars ze hebben. Je bent echt niet alleen.
We zullen samen deze weg bewandelen.
En ik kan niet wachten om te zien wat jij creëert.
Dat is het beste nieuws.
– Andrew Simonet, 2019-
TIP: Lees ook het boek en het werkboek MAKING YOUR LIFE AS AN ARTIST van Andrew. De pdf versies daarvan zijn gratis te downloaden onder een Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Unported Licentie.
Geef een reactie