Diverse collega’s wezen mij op de maatregelen die Staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie wil treffen om het auteursrecht te moderniseren (document). Die maatregelen zijn pure noodzaak in onze digitale tijd waarin copyright een hele andere rol is gaan spelen. Internet is een grote kopieermachine waarbij het telkens vragen voor permissie niet werkt. Dat stokt het proces, het dataverkeer, en het stokt de creativiteit. Inmiddels is het publiek hier ook massaal van overtuigd geraakt en men vindt het delen/sharen van content juist goed. Daarom is Flickr groot geworden, YouTube, Twitter, Facebook. Delen is de nieuwe krachtterm.
Ik ga het stuk onder mijn loep nemen. Puntsgewijs.
Staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie wil deze kabinetsperiode het auteursrecht moderniseren. Hij neemt daartoe maatregelen die het vertrouwen in de auteursrechtorganisaties vergroten en de positie van auteurs en uitvoerende kunstenaars in contractsonderhandelingen versterken. Ook bevordering en bescherming van legaal aanbod van auteursrechtelijk materiaal op internet staat hoog op zijn agenda. Europese plannen die belemmeringen wegnemen voor auteursrechtlicenties op internet kunnen op zijn steun rekenen. Verder ziet de bewindsman geen toekomst meer voor de thuiskopieheffingen. Dit blijkt uit de speerpuntenbrief Auteursrecht 20@20 die de bewindsman vandaag mede namens minister Verhagen (EL&I) en staatssecretaris Zijlstra (OC&W) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Maatschappelijke ontwikkelingen vergen op korte termijn keuzes in het auteursrechtenbeleid. Rechtmatig gebruik van auteursrechtelijk beschermd werk moet ook in de digitale wereld de norm zijn. Alleen dan kunnen auteurs, artiesten en kunstenaars daar een inkomen verwerven. Om nieuwe legale diensten in de creatieve sector te bevorderen, krijgen rechthebbenden meer mogelijkheden om civielrechtelijk op te treden tegen partijen die met illegaal aanbod de markt verstoren.
Dit klopt niet. Dankzij internet kunnen juist meer auteurs, artiesten en kunstenaars hun brood verdienen. En dat een restrictief copyright daarin een grote rol speelt is ook onzin. Juist een minder restrictief copyright zorgt voor business! Ik ben daar zelf een voorbeeld van en ken ook anderen die juist dankzij minder restricties, door het gebruik van Creative Commons licenties, veel meer opdrachten kregen. Er zijn vele bands die dit zijn gaan inzetten, evenals websites en fotografen. Dat is niet voor niets. En het zijn niet de minsten dit doen, van Nine Inch Nails tot Al Jazeera.
Ik hoor Teeven hier niet over.
Ook hoor ik Teeven niet over mijn idee om het copyright om te draaien. Nu is het zo dat je automatisch volledig beschermd bent. Dit is slechts voor een hele beperkte groep wenselijk. Het zou dan ook logischer zijn om hiervoor een actieve actie van de auteur te verlangen. Dat hij/zij expliciet aangeeft wat er wel of niet mee mag gebeuren maar dat het automatisch altijd her te gebruiken is mits de naam van de auteur gebruikt wordt. De meeste mensen online gebruiken dit al jaren ook al is er geen wet die dat afdekt.
Daarom wordt downloaden van auteursrechtelijk beschermd werk uit evident illegale bron onrechtmatig, maar niet strafbaar. Downloaden is al geruime tijd onrechtmatig voor games en andere software, maar dat gaat nu ook gelden voor bijvoorbeeld films en muziek. Met deze civielrechtelijke maatregel neemt Nederland in Europa geen uitzonderingspositie meer in. Consumenten hoeven niet bang te zijn voor criminalisering. Er komt geen zogeheten ‘three-strikes’ wet die Frankrijk en Engeland hebben ingevoerd om gebruikers van internet af te sluiten.
Positief is te noemen dat het niet strafbaar wordt. En ook dat de debiele ’three-strikes’ wet die Frankrijk en Engeland hier niet overgenomen wordt. Maar het punt blijft wel: niemand kan het onderscheid maken wat een illegaal document is en wat niet. Ook het onderscheiden van illegale sites is door de consument niet mogelijk. Staat YouTube vol met copyright infringement content? Ja. Elke seconde wordt er door rechthebbenden content offline gehaald op YouTube. Simpel gezegd: YouTube (dus Google, het moederbedrijf) staat vol illegale content.
Hier gaat Teeven flink nat. En straks zijn kinderen ook want die zullen op 1000% zeker illegale documenten downloaden. Dat doen ze nu al. En niet zozeer omdat ze het willen, maar simpelweg omdat het onderscheid niet te maken valt.
Daarnaast is het kwalijk te nemen dat het downloaden illegaal verklaard wordt. Hiermee komt open source, open content en andersoortige gratis en vrije content onder druk te staan. Alsof het onfris zou zijn.
Handhaving richt zich op websites en diensten en niet op consumenten die beperkt bestanden up- en downloaden. Het is nu al mogelijk om websites en diensten met illegaal aanbod uit Nederland tot sluiting te dwingen, maar als die vanuit het buitenland afkomstig zijn kunnen ze nog niet worden aangepakt. Daarom kunnen rechthebbenden straks ook naar de rechter om een specifieke website of dienst waarvan is bewezen dat deze onrechtmatig handelt, door de Nederlandse accessprovider de toegang voor hun klanten tot die sites te laten blokkeren.
Nogmaals: sluit YouTube dan maar af. Het staat vol van content die elders verkregen is. De reden dat het er kan blijven staan is omdat men er baad bij heeft. En dat zeggen de consumenten niet alleen, dat roepen juist ook de makers! Neem Monty Python. Hun filmpjes worden door gebruikers op YouTube gezet. Monty Python is zelf ook deze filmpjes gaan uploaden, maar dan in HD kwaliteit. Toch laat zij ook die andere filmpjes staan.
Ook werkt Teeven aan versterking van de positie van auteurs en uitvoerende kunstenaars. Zij behoren mee te profiteren van de opbrengsten die exploitanten van hun werk – zoals producenten en uitgevers – genereren. Ze moeten bovendien kunnen ingrijpen als de exploitant onvoldoende inspeelt op de mogelijkheden van de digitale omgeving. Deze zomer stuurt de bewindsman een wetsvoorstel voor advies naar de Raad van State.
Dit is positief te noemen. Ben wel heel benieuwd hoe Teeven dat praktisch wil gaan doen. Juridisch gezien heeft een auteur die zijn rechten heeft afgestaan aan een organisatie geen recht van spreken. Dat is ook altijd mijn kritiek op de BUMA geweest. En een van de redenen waarom ik nooit lid ben geworden (hoewel ik toen wel eerst geld moest betalen om het contract in te kunnen zien, geld dat ik nooit heb terugontvangen).
Daarnaast wil hij het toezicht verbeteren op collectieve beheersorganisaties (cbo’s) die namens rechthebbenden auteursgeld innen, beheren en verdelen. Het moet duidelijker worden wat er met het geld gebeurt. Er komt één (digitaal) loket waar gebruikers van auteursrechten terecht kunnen voor opgaven, klachten en onderhandelingen. Als rechthebbenden er medio 2012 niet in zijn geslaagd de 1-loketformule zelf door te voeren, komt de bewindsman met een wettelijke regeling.
Ik lees het anders. In de praktijk betekent dit simpelweg dat er een loket bij komt. Er wordt gewoon een balie-bedrijf voorgezet die de boel kan doorsluizen. Wat dit met ’toezicht verbeteren’ te maken heeft, is mij een raadsel. Hoewel de paragraaf veelbelovend klinkt denk ik dat hij in de praktijk ingevuld gaat worden door nog een extra loket erbij. De SENA’s, de NORMA’s, de BUMA’s en ga zo maar door blijven dus gewoon bestaan. En da’s een slechte zaak want op die manier verandert er dus helemaal niets.
De technologie heeft het thuiskopiestelsel achterhaald. Er is daarom geen plaats meer voor de thuiskopieheffingen. Nieuwe heffingen op apparaten als mp-3 spelers, laptops, dvd-recorders en usb-sticks vindt Teeven onwenselijk. Hetzelfde geldt voor een heffing op internetabonnementen.
Dit is goed nieuws. Het thuiskopiestelsel heeft nooit gewerkt.
Rechthebbenden kunnen de vergoeding voor het kopiëren in de prijs van het product verwerken en het kopiëren technisch reguleren. Heffingen leiden slechts tot dubbele of onnodige betaling door de consument. De staatssecretaris komt nog dit jaar met een wetsvoorstel voor de handhaving op internet en wijziging van het thuiskopiestelsel.
Precies, fabrikanten kunnen DRM en andere Big-Brother-technieken inbouwen. De Apple’s en Microsoften hebben allemaal lopen snuffelen aan DRM maar het bleek niet te werken. Toch vreemd dat Teeven deze optie voor fabrikanten nog steeds geschikt acht.
Verder is de bewindsman het eens met een Europees voorstel beperkingen van auteursrechtlicenties zoveel mogelijk op te heffen. Nieuwe online diensten moeten nu in 27 EU-lidstaten een licentie verkrijgen. Dat staat haaks op het grenzenloze karakter van het internet en vormt een obstakel voor het legale digitale aanbod van creatieve diensten. Ook pleit hij voor een ‘fair use’ uitzondering in de richtlijn auteursrecht die (niet-commercieel) creatief hergebruik van werken stimuleert.
Snelle technologische ontwikkelingen stellen consumenten in staat op eenvoudige wijze creatieve ideeën te produceren, te publiceren en uit te wisselen: zogenaamde user-created-content. Een ‘fair use’ uitzondering laat het auteursrecht beter inspelen op deze nieuwe ontwikkelingen. Om geen tijd te verliezen zal de bewindsman – vooruitlopend op de Europese discussie – de Commissie Auteursrecht vragen de mogelijkheid te onderzoeken om nu al een ‘fair use’ uitzondering in nationale wetgeving op te nemen.
Klasse! ‘fair use’ kenden we in Nederland niet, dit in tegenstelling tot vele andere landen (o.a. Verenigde Staten). Met name in de documentaire-wereld is ‘fair use’ pure noodzaak. En voor het publiek ook. Ook het aanhalen van user-created-content is totaal van toepassing. Dit heeft Teeven goed gezien.
De maatregelen van Teeven zijn niet allemaal even zinvol en doordacht. Ook is het illegaal verklaren van downloads een zeer dom statement. Wel is het positief te noemen dat de domme fouten die Frankrijk en Engeland op dit vlak heeft gemaakt, hier niet gemaakt zullen worden. Daarnaast is het opnemen van ‘fair use’ in de wet mega goed nieuws.
De titel is overigens niet slim gekozen. Juist dankzij het breken van wetten rondom het auteursrecht komt de creativiteit en innovatie online tot bloei. Het zet de wereld op zijn kop. Maar ja, daarom houden we ook zo van internet. Tenminste, ik wel! Teeven ook?
Geef een reactie