De zielloosheid van muziek

Een noot is geluid waarvan je de toonhoogte kunt duiden. En een paar noten achter elkaar afgespeeld met wat rust ertussen hier en daar, dan spreken we van een melodie. Een paar noten die tegelijkertijd samenklinken noemen we harmonie. En als de melodie of harmonie niet binnen ons bekende kader valt dan noemen we het niet muzikaal.

Geluid achter elkaar afgespeeld met wat rust ertussen in een vaste en bekende cadans zonder dat we de toonhoogte kunnen duiden, noemen we een ritme.

Op zich is het spul, geluid, ritme, noten, van zichzelf zo zielloos als wat. Net zoals een woord dat is. Of een letter. Zelfs als je ze in een bepaalde volgorde zet, dan nog: zielloze materie. Wij mensen hebben namelijk alleen een ziel. En dieren waarschijnlijk ook, hoewel daar de meningen nogal over verschillen.

De hele hamvraag is: wanneer raakt iets onze ziel? En waarom vinden we de ene melodie mooier dan de andere melodie? Betrek het eens op taal. Waarom heb je meer met het ene woord ten opzichte van het andere woord? Dat komt door de betekenis, door de associaties die je eraan verbindt door je ervaring, je leeftijd. En zo is het met muziek ook. Muziek moet je echt leren kennen door duiding te geven aan ritmes, aan melodieën. Want pas bij herkenning kan het je ziel echt raken.

Mensen moeten het kunnen duiden anders vinden ze het abstract. Muziek die een bruggetje legt naar iets dat we kennen, dat vinden we mooie muziek. Bruggetjes die met de tijdgeest te maken hebben vinden we helemaal van deze tijd. Hip. En het liefst heel strak binnen een kader, met het karakteristieke geluid erbij. Anders is het bijvoorbeeld geen ‘echte’ Dubstep. En vooral als je jong bent, kraam je dat soort onzin regelmatig uit.

Het woord ‘echt’ valt hier met name uit de pas. Muziek wordt namelijk pas ‘echt’ wanneer we er iets mee doen, wanneer het onze ziel raakt. En al is er maar 1 persoon die geraakt wordt door mijn muziek, dan maakt dat mijn muziek net zo ‘echt’ als andere muziek. Ook al zou het geen ‘echte’ Dubstep zijn.

Geluid is evenzo belangrijk als muziek. Geluid is muziek. Een melodie gespeeld op een viool of gespeeld op een banjo zal een totaal ander uitwerking op ons hebben. Puur door de associaties. En heeft dus dramatisch effect op de uitwerking in onze ziel.

Luister en kijk naar een stukje uit de film Las Marimbas del Infierno die ik eerder dit jaar op het Rotterdams Filmfestival zag. Over een trashmetalband aangevuld met een marimba:

http://www.youtube.com/watch?v=oAqpIAu5i3s

Je lacht erom, maar snap je nu ook waarom je lacht?