Copyright is alsof je met een moker een mug doodslaat. Heel precies is het niet. Juist verre van dat. De meeste platenmaatschappijen, de BUMA’s, de SENA’s, vinden alles inbreuk. Wat ze vergeten is dat geen enkele nieuwe muziek kan ontstaan wanneer het copyright van oorspronkelijke werken volledig geclaimd worden. Dus: of artiesten moeten massaal in overtreding, of de muziek eindigt gewoon met de dood. James Brown wordt tegenwoordig niet meer gesampled. En zo zal een nieuwe generatie zijn muziek niet meer leren kennen. Een muzikale erfenis kapot gemaakt door geldgraaiers.
Iedereen weet dat HipHop alleen maar heeft kunnen ontstaan door het samplen van oude funk-platen. Paul’s Boutique, het 2e album van Beastie Boys bestond uit honderden samples. Dat album had nu niet meer gemaakt kunnen worden. Absoluut niet. De muziekindustrie ruikt inmiddels zelfs geld waar het niet eens meer te halen valt. Bij arme huisvrouwen in Amerika bijvoorbeeld wiens zoon of dochter een paar liedjes van een 3-dubbelzwembadenartiest gedownload heeft.
Stel ik hoor een lekkere oude track van Led Zeppelin op mijn oude radio (je weet wel: zo’n eentje die het geluid lekker vervormt). Ik pak mijn recorder en sample met een microfoon een kort stukje van de drums. Ik importeer die drums in mijn computer, verander de toonhoogte iets omlaag zodat het nog wat logger gaat klinken, voeg wat vervorming en compressie toe, klaar. Helaas, dat mag niet. Maar waarom toch niet? Mijn bewerking was op zijn minst tijdrovend. Het origineel is bovendien alleen voor de ware expert uit mijn herbewerking te herkennen. Kortom: ik creëerde iets nieuws. Elke drummer mag die drumloop overigens wel naspelen. Ook zoiets. Net zoals iedereen een 12 maten bluesschema mag pakken voor een nieuw liedje. Dat mag je inschrijven bij de BUMA. Alsof de melodie heilig is, en de akkoorden/harmonie niet. De drums ook niet. Tenzij je die gaat samplen.
Of ik het snap? Nee, in het geheel niet. Volgens mij is het ook gewoon onzin. En onzinnig. Want samplen is gewoon citeren.
Je kunt nog verder gaan. Stel ik neem wat fonografie op met mijn mobiele recorder; geluiden op straat, geluiden in winkels. Als daar een bekend liedje doorheen klinkt mag ik daar dan iets mee doen? En waarom zou dat niet mogen? Mijn fonografie bestaat toch immers uit heel veel meer dan dat ene liedje van die 3-dubbelezwembadenartiest? Mijn fonografie is toch een soort geluidsfoto?
Ik vind dat een kleine drumloop hergebruiken in muziek altijd moet mogen. James Brown die ‘good god’ schreeuwt ook. Nul euri richting de makers. Daarvoor is hun aandeel veel te klein. Bovendien gebruikten James Brown, Led Zeppelin en elke muzikant wereldwijd ook van alles en nog wat van artiesten die hun voorgingen. Altijd is iets op iets anders gebaseerd, niets staat los van zichzelf. Kortom: sampling moet geheel vrijgegeven worden. Het is niet te handhaven en totaal onzinnig. Sampling moet op dezelfde manier als ons citaatrecht voor teksten gebruikt kunnen worden in muziek. Hoewel onze BUMA op haar website stelt dat zelfs 1 seconde samplen niet mag, ik vraag me af of dat juridisch wel juist is. Want als de BUMA het zegt, dan wil dat nog niet zeggen dat het volgens de wet ook klopt. Bovendien is 1 seconde zo kort. Een gitaaraccoord van 1 seconde samplen, vervormers eroverheen, de toonhoogte veranderen en dan de BUMA aan je broek krijgen om even te dokken? Dat lijkt mij compleet van de pot gerukt.
Ik beschouw samplen als citeren. Laat dat duidelijk zijn. En iemand als Spinvis hoef ik dat al helemaal niet uit te leggen. Samplen is de basis van muziek. En gaat eeuwen terug…
P.S. Of bovengenoemd plaatje mag, weet ik niet. Ik weet niet of Marilyn toestemming gegeven heeft aan de fotograaf. En of de fotograaf toestemming gegeven heeft aan de schilder. Ik heb in ieder geval geen toestemming van de schilder gekregen om er een foto van te maken. Laat staan het op Flickr te zetten. Misschien is het cafe, Cafe 2005 Den Haag, het er ook wel niet mee eens.
Geef een reactie