We leven in een tijd dat veel muzikale aspecten onder te brengen zijn onder de noemer preset. Het woord is niet alleen van toepassing op synthesizers en samplers die voorzien zijn van honderden presets maar het gaat veel verder dan dat.
Het stijlalgoritme
Muzieksoftware is tegenwoordig voorzien van een geluiden-bibliotheek die zo groot is dat wij er moeite mee hebben om alle geluiden te beluisteren. En elk pakketje dat we erbij kopen is telkens voorzien van weer honderden, vaak zelfs duizenden nieuwe sounds. Een overvloed aan presets waaruit we kunnen kiezen. 4547 basgeluiden, 17893 drumsamples, waaronder 3872 bassdrums en ga zo maar door. De keuzestress die het veroorzaakt, je hoort er niemand over. We willen meer, meer, meer!
De uitvinder van een preset kan de uitvinder worden van een nieuwe stroming, een nieuw genre. Clyde Stubblefield bijvoorbeeld die op Funky Drummer drumde is verantwoordelijk voor dé meest invloedrijke HipHop groove/sample aller tijden. En wat te denken van meneer Nakamura en meneer Matsuoka van de firma Roland die het legendarische geluid van de TR-808 drumcomputers ontworpen hebben? De invloed van de TR-808 is evenzo groot als een Jimi Hendrix die een Strat door zijn Marshall versterker liet feedbacken. De preset is een stijlalgoritme, een muzikaal DNA.
Je kunt verder gaan door de blues als stijlalgoritme te beschouwen. 12 maten en 3 akkoorden. Een vaste vorm aan ingrediënten waarbinnen je wat varieert. Het lompe House-ritme van een bassdrum op elke tel van de maat, boom boom boom boom, het is een preset waarbij alleen het geluid van die bassdrum hier en daar wat varieert tussen tracks. Kwestie van kiezen uit 3872 bassdrums die je op je laptop hebt staan en je hebt in een handomdraai een “eigen” house-beat gemaakt.
Het gemak
Heel vroeger, voor de komst van de computer konden we dat niet, maar nu wel. Elk gestructureerd muzikaal patroon kunnen we simpelweg door het een naam te geven en op save te klikken, vastleggen. Sommigen doen dat beroepsmatig, zoals ikzelf. Mijn presets worden meegeleverd met Propellerhead Reason, zitten in apps voor op de iPad en sommige presets verkoop ik online via mijn webshop op Melodiefabriek.
Maar het maken van muziek wordt hiermee ook eenvoudiger. Wie kan er niet met de presets van Garageband iets muzikaals maken? En daar waar je vroeger goed moest kunnen drummen kun je nu met 1 muisklik een drumpatroon oproepen dat gelijk goed klinkt. En daar waar je vroeger een hele goeie gitaarversterker nodig had en een technicus die heel zorgvuldig een microfoon plaatste voor de speaker, kun je nu een wereldgeluid kiezen uit een lijstje presets. En het kost allemaal veel minder geld dan vroeger.
Je krijgt steeds meer presets. Voor werkelijk alles. Zelfs met 1 klik kun je nu een mix goed laten klinken. De mastering die vroeger uitbesteed werd voor veel geld wordt nu door een preset afgehandeld. Hele orkesten liggen opgeslagen onder slechts een paar presets. Het is slechts een kwestie van kiezen geworden. Even een lijstje van een paar honderd presets doorworstelen, that’s all!
Herkenbare patronen
Zo oud als er muziek is, is de basis ervan dat het een schakel van herkenbare patronen is. Een schakel aan presets. Of het nu om de arpeggios gaat die in klassieke muziek toegepast worden of een kenmerkend ritmepatroon zoals reggae. Het stijlalgoritme, de preset wordt door het publiek herkend omdat het veel gebruikt wordt. En herhaling van de preset is precies waar de preset voor bedoeld is. De wobble bass is de preset van Dubstep en zonder die preset noemen we Dubstep geen Dubstep.
En wat te denken van de licks? Alle jazzmuzikanten spelen deze bekende patronen en herhalen ze steevast. Gitaarsolo’s werken net zo. Het zijn de presets waaruit de muzikant kiest en ze (liefst) razendsnel voor de luisteraar ophoest.
In die ene preset kan de essentie van muziek opgeslagen liggen. Even een Clyde Stubblefieldje doen? Een Hendrixje? Je mix laten klinken als Happy van Pharrell? Zelfs een zanglijn die vals is kan via 1 preset uit het lijstje presets dat bij het programma van Autotune hoort, rechtgetrokken worden.
Muziek voor videomakers gaat ook een kwestie van kiezen worden. Daar ben ik al jaren overtuigd van. Omdat het zich er zo goed voor leent. Zoekt u opwinding? Kies voor een uptempo preset. Zoekt u drama? Kies voor de presets met strijkers in mineur, of met spaarzame pianonoten, ook in mineur. Een kwestie van kiezen om zo de muziek samen te stellen.
Ons brein is een soort harde schijf waarin presets opgeslagen worden. Patronen die wij nauwkeurig in de gaten houden op zoek naar herkenning, naar een match. Daarom zijn wij dol op het herhalen van die stijlelementen. Of het nu die 4 bassdrums van de House zijn, het accent op de derde tel bij Reggae, of op de 1e tel bij Funk, of de wobbly bass in Dubstep, of de Strat en Marshall, de arpeggios van violisten, de licks van muzikanten, het is de herhaling van het bekende patroon dat het verschil maakt tussen niet mooi en wel mooi. Tussen chaos en muziek. Het brengt vorm aan geluid, orde in de chaos, patroontjes voor de hersenen, een feest der herkenning.
Een aanrader op dit vlak is het boek Presets – Digital Shortcuts to Sound. Ik ben er nog maar net aan begonnen. Wellicht dat ik er binnenkort nog eens wat over blog want ik vind deze materie bere interessant, dat moge duidelijk zijn.
Geef een reactie