Bachdag

Als kind werd ik doodgegooid met Bach. Ik hoorde het niet alleen in de kerk maar ook thuis. Mijn pa had een harmonium en speelde daar, je raadt het al, Bach op. Mijn vader vindt eigenlijk alleen Bach mooi. De rest is bacher bagger.

Ik vond die christelijke muziek nogal zwaar op de hand. Op het weemoedige af. Zodoende wilde ik mij al gauw loskoppelen van de kerk. Ik moet een jaar of 13 zijn geweest. Maar het neemt niet weg dat die Bach mij toch wel geraakt heeft. Ondanks de overdadige aanwezigheid van die mof dus tijdens mijn jeugd.

Zo herinner ik mij nog een orgelconcert met Feike Asma in de Grote Kerk van Den Haag. Dat was wel een soortemet rock ‘n’ roll. Ook het bekende stuk Toccata Con Fuga in D moll (BWV 565) voerde hij toen uit, waarin de diepste noot die het orgel kon produceren, klonk. Mijn pa glimlachte erbij omdat het orgel eindelijk weer eens goed gemasseerd werd. Het stof weer eens uit de pijpen geblazen werd.

Als kind heb ik regelmatig mijn pa geholpen als registrant. Aangezien een orgel niet aanslaggevoelig is zoals een piano, moet je de dynamiek halen uit het openen en sluiten van bepaalde registers. Je schakelt dan tussen een paar pijpen erbij of juist minder waardoor het geluid dieper, of minder diep, of scheller, of juist minder schel wordt. Zo’n orgel produceert overigens een enorme bak lawaai. En des te groter de kerk, des te groter het orgel.

Mijn pa kent overigens alle orgels van Nederland. Hij verzorgde namelijk vanaf de jaren 60 de concertagenda voor het blad De Orgelvriend. En is dat blijven doen tot zijn 81e!

Maar goeds, Bach was dus een echte muziekkunstenaar. Hij begreep de theorie van het 12-toonstelsel stelsel volledig en heeft de theorie verrijkt met vondsten die na hem standaard geworden zijn. Zijn muziek kun je wiskundig verklaren maar is tegelijkertijd diep emotioneel. Bach toont aan dat wij zeer ontvankelijk zijn voor logische structuren in harmonie en melodie.

Je zou Bach dus ook een muziekwetenschapper kunnen noemen. Hoewel er nog altijd velen zijn die vinden dat je muziek niet moet analyseren, prima hoor. Niets mis met trial and error. Maar de kennis van Bach negeren kan niet. Hoewel ik dat misschien als kind best wel wilde. Me puberaal afzetten. Maar om Bach kon ik simpelweg niet heen.

Daarom, laat mij nog eenmaal vloeken in de kerk: Bach rocks! Happy birthday ouwe!