Geluiden ontwerpen

Een tijd terug postte ik een blog met daarin een track die ik maakte op basis van een korte opname van ‘een ijsklontje dat tegen het glas tikt’. Hier die opname:

https://soundcloud.com/raaphorst/ice-music

Het verraste me dat zelfs sommige vakbroeders zich afvroegen hoe ik het gedaan had. Een enkeling vroeg me zelfs: “heb je echt geen andere instrumenten gebruikt?” Nee, het is slechts één opname, 1 sample.

Glas heeft een muzikale toon

Het geluid van een ijsklontje dat tegen het glas tikt is vrij eenvoudig te manipuleren omdat het als een muzikale toon klinkt. Dit ligt aan de resonantie van het glas. Vandaar dus dat je glazen kunt laten zingen als je er met een vochtige vinger over wrijft. Die toon kun je eenvoudig repitchen in een pakket als Ableton Live of Propellerhead Reason (noot: ijsklontje heb ik geheel in Reason gemaakt). En die toon kun je gaan timestretchen, oprekken in lengte zonder dat de toonhoogte omlaag gaat. Vervolgens kun je er bassen van bouwen, pad-sounds, drumsounds, werkelijk alles. Echt complex, vind ik, is het niet.

Boventonen

Het geluid van glas is super helder, voorzien van een rijk scala aan boventonen. Maar stel nu dat je een geluid hebt dat dat niet heeft? Dat moet dan sinusgolf zijn want dat is de enige waveform zonder ook maar een enkele boventoon. Hoe voorzie je die toon, de sinus, dan van boventonen?

Additieve synthese

Ik heb 2 technieken in de aanbieding om harmonischen op te gaan wekken. De eerste, de oudste wordt ook in het orgel, het kerkorgel en het hammondorgel gebruikt. Het is er een die onder het principe van additieve synthese valt: het optellen van basistonen. Zo zal een sinustoon plus diezelfde sinustoon maar dan een octaaf hoger in samenklank een rijker klinkende klank opleveren. En zo kunnen we verder gaan door er bijvoorbeeld nog een sinustoon aan toe te voegen, eentje die 3 maal zo hoog klinkt. Boventonen zijn heel eenvoudige berekeningen van een factor 2, 3, 4, 5, 6 en ga zo maar door. Additieve noten dus.

Vervorming

Een andere techniek om boventonen op te wekken is door gebruik te maken van vervorming. Gooi een sinus door de vervorming (laat het bijvoorbeeld digitaal clippen – lekker in het rood!) en je gaat boventonen horen. Dit komt omdat de sinusgolf als het ware een klap op zijn kop krijgt waardoor het verandert in een blokgolf.

Simpel dus: van een sinus kunnen we een blokgolf maken. Het geluid krijgt hiermee in 1 klap alle harmonischen die er eerst niet waren. Of vervorm een blokgolf tot een sinus en alle harmonischen verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Vervorming veroorzaakt boventonen in het geluid die even of oneven vermenigvuldigingen blijken te zijn:

• even harmonischen krijg je door de grondtoon met 2, 4, 6, 8 enz. te vermenigvuldigen.
• oneven harmonischen krijg je door de grondtoon met 3, 5, 7, 9 enz. te vermenigvuldigen.

Kortom: de rijkdom in klank is puur een kwestie van additionele noten creëren middels het vermenigvuldigen van noten. Een geluidstechnische voortplanting.

Daar wil ik het voor nu even bij laten. Zijn er vragen?